ཁ་སང་མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་ལས་ཁང་གིས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་ ༡༠ པའི་ཡིག་རྒྱུཊ་ཁྲོད། ཨང་རིམ་རྩེ་ཕུད་ལེན་མཁན་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་སུ་གཟེངས་བསྟོད་རྟིང་སྐུལ་གྱི་རྟཊ་མ་ཕུལ་སོང་ལ། སྐབས་དེ་བསྟུན་ཏེ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་བོད་རིགས་བུ་མོ་ཆོས་དབྱངས་སྐྱིད་ལའང་བསྟོད་བསྔགས་མཛད་སོང་།
ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་གྱི་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢ པའི་སྟེང་བཞུཊ་སྒར་ངྷ་ས་མདོ་སྨད་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཚོཊ་ཁང་དུ། གཟེངས་བསྟོད་རྟིང་སྐུལ་རྟཊ་མ་འབུལ་བཞེས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་སྟབས་བདེ་ཞིག་ཚོཊ་ཡོད་ཅིང་། མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་དུ་སྤྱི་འཐུས་ཚོཊ་གཙོ་སྤེན་པ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གཙོས། མདོ་སྨད་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཚོཊ་གཙོ་བགྲེས་གཞོན་དང་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་གཟེངས་རྟཊ་ཐོབ་མཁན་སཱེ་ལཱ་ཀོ་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་རིམ་ ༡༢ ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པའི་བུ་མོ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་དང་ཁོང་གི་ཕ་མ་གཉིས་བཅས་འཛོམས་འདུག
མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་མདོ་སྨད་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཚོཊ་གཙོ་བསྟན་པའི་དངོས་གྲུབ་ལཊ་ཀྱིས། ཐེངས་འདིའི་༼གཟེངས་བསྟོད་རྟིང་སྐུལ་གྱི་རྟཊ་མ་༽དེ་སྐབས་བཅུ་གསུམ་པའི་མདོ་སྨད་ཚོཊ་ཆེན་སྟེང་གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་ཞིག་དང་། རྟིང་སྐུལ་གཟེངས་རྟཊ་དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོཊ་ཁྲོད་ཤེས་ཡོན་དང་སྤྱི་ཚོཊ་ལས་རིཊ་ཐོག་དམིཊ་བསལ་བྱས་རྗེས་འཇོག་མཁན་མདོ་སྨད་མི་དམངས་ཚོར་འབུལ་བཞེས་གནང་བཞིན་ཡོད་སྐོར། ད་ལོའི་གཟེངས་རྟཊ་དེ་སཱེ་ལཱ་ཀོ་བོད་ཁྱིམ་གྱི་རང་ལོ་ ༡༧ ཡིན་པའི་བུ་མོ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་སུ་འབུལ་དོན་གཙོ་བོ། དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་ཀྱིས་སྔ་ཕྱིར་ཡོངས་གླིང་སློབ་གྲྭ་དང་ཉིན་སློབ། བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭ་བཅས་སུ་ཐེངས་དུ་མར་རྒྱུཊ་འབྲས་ཨང་དང་པོའི་བྱ་དགའ་བླངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཛིན་རིམ་ ༡༠ པའི་ཡིག་རྒྱུཊ་ནང་ཨང་རིམ་དང་པོ་དང་། ཉེ་ལམ་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ལོན་ཊོན་མཐོ་སློབ་ཏུ་འཛུལ་ཞུཊ་ཐུབ་པར་ངོས་འཛིན་གྱིས་ཆེ་བསྟོད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྗེས། ཚོཊ་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་སུ་མཇལ་དར་གཡོཊ་ཏེ། གཟེངས་རྟཊ་དང་བྱ་དགའ་ཧིན་སྒོར་ ༡༡༡༡༣ ཙམ་འབུལ་བཞེས་གནང་སོང་།
སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས། བུ་མོ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བསྔཊ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། ཉེ་ལམ་ཁོ་མོ་ཡིག་འབྲེལ་བརྒྱུད་དབྱིན་ཡུལ་མཐོ་སློབ་ཏུ་འཛུལ་ཞུཊ་གོ་སྐབས་བྱུང་བར་འཚམས་འདྲི་དང་། མ་འོངས་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་མདུན་ལམ་དང་ཕ་མའི་རེ་བ། བོད་མི་རིཊ་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་ཞབས་འདེཊ་སྒྲུབ་ཐུབ་ཆེད་སློབ་སྦྱོང་མཐའ་འཁྱོལ་ཡོང་བའི་ལམ་སྟོན་བཅས་གནང་སོང་།
ཚོཊ་གཙོ་མཆོག་གིས་གསུངས་དོན། “མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་གྱི་གཟེངས་རྟཊ་འདི་ཁྱེད་ལ་སེམས་ཤུཊ་སྦར་རྒྱུ་དང་གཞན་ལ་མིག་དཔེ་སྟོན་ཆེད་དུ་ཡིན་སྟབས། མ་འོངས་པར་སློབ་སྦྱོང་དང་སྤྱོད་ལམ་གང་ཐད་ནས་ཡག་པོ་བྱ་དགོས། ཁྱེད་ལ་གཟེངས་རྟཊ་འདི་ཐོབ་པར་འཚམས་འདྲི་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཐོན་རྗེས་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ནང་འཛུལ་ཞུཊ་བྱས་མིན་ལ་ལྟོས་པར་རྩ་དོན་ཐོག་ཕན་ཐོཊ་ཡོང་བ་ཞིག་བྱ་དགོས། ཁ་སང་ལོན་ཊོན་དུ་ཚོགས་པའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོཊ་ཐོག་མདོ་སྨད་མཚོ་སྔོན་ནས་ཡིན་པའི་བུ་མོ་ཆོས་དབྱངས་སྐྱིད་ལ་འགྲན་བསྡུར་ནང་ཟངས་ཀྱི་རྟཊ་མ་ཐོབ་འདུག དེ་ཕལ་ཆེར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཆགས་ཡོད། དེའི་ཐོག་ནས་བོད་པ་ཚོར་གོ་སྐབས་སྤྲད་ན་ནུས་པ་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད། དེ་རིང་གི་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་མོ་ལའང་འཚམས་འདྲི་ཞུ་གི་ཡོད ”ཅེས་གསུངས།
ཐེངས་སྔོན་མའི་རྟིང་སྐུལ་གཟེངས་རྟགས་དེ་བོད་རིཊ་གློག་ཀླད་ཆེད་མཁས་པ་གྲྭ་བློ་བཟང་སྨོན་ལམ་ལགས་སུ་འབུལ་བཞེས་གནང་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པས་བུ་མོ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལཊ་སུ་གཟེངས་རྟཊ་ཐོབ་པར་ཚོར་སྣང་གང་འདྲ་བྱུང་མེད་དྲིས་པར་ཁོ་མོས་བརྗོད་དོན། ང་རང་ལ་གཟེངས་རྟགས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཐོབ་པར་དགའ་སྤྲོ་བྱུང་། ང་རང་ལ་ཡིག་རྒྱུཊ་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཡག་པོ་བྱུང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལོན་ཊོན་དུ་སློབ་སྦྱོང་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་དེ། གཙོ་བོ་ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་ཚོི་ལམ་སྟོན་ལས་བྱུང་བ་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་གཞུང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་རེད། ངའི་ནང་མི་དཔལ་འབྱོར་ཡག་པོ་མེད་སྟབས་གཞུང་གི་རོགས་རམ་མེད་ན། ང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་སློབ་སྦྱོང་ལ་འགྲོ་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། མ་འོངས་པར་ཨེམ་ཆི་ཆགས་ན་བོད་གཞུང་ལ་ཞབས་ཞུ་ཞུ་འདོད་ཡོད་ཅེས་བརྗོད།
མདོ་སྨད་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་རྒྱུན་ལས་ཁང་འདི་ནི་ ༡༩༦༣ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་སྐབས་དེའི་མདོ་སྨད་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་གིས་དང་བླངས་ཐོག་རྡོར་གླིང་ཁུལ་དུ་གསར་འཛུཊ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཚོཊ་པ་ཐོག་མར་འཛུཊ་མཁན་ནི་སྐྱབས་རྗེ་ཀིརྟི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་སྟོང་སྐོར་རིན་པོ་ཆེ། ཨ་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ། ཨ་ལཊ་འཇིཊ་མེད་རིན་པོ་ཆེ། ཅོག་ཙེ་ཁྲི་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེ། ཁྲི་རྒན་རིན་པོ་ཆེ། རིག་སྒྲ་ཚང་། མཛོད་དགེ་རིན་པོ་ཆེ། སྐུ་འབུམ་སྤྲུལ་སོཊ་ཡིན་འདུག ད་ཆར་ཚོཊ་པ་དེར་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༦ ནང་ས་གནས་རྒྱུན་ལས་ ༣༠ ཙམ་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ། སྤྱི་མཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་མ་ཚེ་རིང་། སྤེན་མ་་་་་མ་རེད་ལགས། སྤེན་མ་ནི་ཤིང་རིགས་ཞིག་ཡིན། སྤེན་པ་ཚེ་རིང་རེད་ལགས། ཡིན་ན་ཡང་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་ཁྱེད་གྱིས་ནམ་ཡིན་ཡང་དུས་སྟོན་དང་མཛད་སྒོའི་སྐབས་སུ་བོད་ཆས་གྱོན་པ་དེ་རེ་བ་ཡིན་ལགས། འགོ་ཆུ་འགོ་ནས་སྙོགས་ན་དངས་མེད་ཡིན། གསར་འགོད་པ་ཚོའི་ཡིག་ཐོག་ལ་འཇོག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་ལགས།
བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་སུ་འཚམས་འདྲི་ཞུ། lodon ནས་མཇལ་ཡོང་།