“སེམས་དང་སྲོག”ཚོགས་ཐེངས་སོ་གསུམ་པའི་ཉིན་གསུམ་པའི་ཚན་པ་གཉིས་པ།
ཏིན་ཡི་ཧྥུ་དང་ལི་ཅང་ལིན་གྱིས་བརྩམས།
ལོ་མ་རྒྱལ་གྱིས་རྒྱ་ཡིག་ནས་བསྒྱུར།
དེ་རིང་གི་ཞབས་བཀྱག་ཚ་བོའི་སྟེང་དུ་སྡོད་མཁན་གསུམ་པ་ནི། འབུམ་རམས་པ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པ་ལགས་རེད། ཁོང་ནི་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་གསུང་སྒྱུར་བ་རེད། ཁོང་གིས་དགེ་ལུགས་པའི་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་གནས་བླངས་ཡོད་པར་མ་ཟད། དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ཀེམ་བྷི་རི་ཇི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭའི་འབུམ་རམས་པའི་མཚན་གནས་ཀྱང་བཞེས་འདུག ནང་ཆོས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལ་མཁས་ཤིང་། བོད་སྐད་དང་དབྱིན་སྐད་ལའང་བྱང་ཆུབ་ཅིང་། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚན་རིག་པའི་བར་གྱི་བགྲོ་གླེང་གི་ལས་རོགས་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། དེ་ནས། ཁོང་གིས་གསུང་སྒྱུར་གྱི་ཕྱག་ལས་རེ་ཞིག་བཞག་སྟེ། ཞབས་བཀྱག་ཚ་བོའི་སྟེང་ནས་ནང་པའི་གཞུང་གི་དྲན་ཤེས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་གནང་།
ཐོག་མར་ཁོང་གིས་ཤེེས་བཞིན(Meta-awareness)གྱི་ལྟ་ཚུལ་འདི་ནི། ནང་པའི་གཞུང་གི་ཁྲོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་དང་གཏུགས་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན།སྐབས་དེར། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གིས་ཁོའི་བཤད་མཚམས་བཅད་དེ། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རིག་གནས་ལྡན་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་བློ་དེའང་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་ཞིག་རེད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོང་གིས་ལོ་ངོ་དྲུག་ལ་དཀའ་བ་སྤྱད་ཅིང་། དེའི་རིང་དུ་ཁོང་གིས་བསམ་བློ་ཅི་ཡང་མ་བཏང་བར་བསྡད་པ་ཞིག་མ་རེད། དེ་ཡང་བསམ་གཞིགས་མང་དུ་གནང་ཏེ། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་ད་གཟོད་ནང་པའི་ཆོས་འདི་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན། ངོས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ནི་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་རྒྱུད་འཛིན་གནང་མཁན་ཞིག་ཏུ་འདོད་ཀྱི་ཡོད། ཡང་ན་འདི་ལྟར་ཡང་བཤད་ཆོག་སྟེ། ཤར་ཕྱོགས་རིག་གནས་ཁྲོད་ཀྱི་སེམས་དང་འབྲེལ་བའི་ལྟ་ཚུལ་རྣམས་ནི། སངས་རྒྱས་མ་བྱོན་གོང་གི་གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལའང་གཏུགས་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཡང་སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས། ང་ཚོར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་གི་སེམས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡོད་ཅིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་འདི་ནི་ནང་པའི་གཞུང་དུ་འགྲེལ་བཤད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད།ཅེས་བརྗོད་སོང་།
ང་ཚོ་ནི་བགྲོ་གླེང་གི་ཟུར་ཉན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། དེའི་ཐད་ནས་གོ་བ་ལེན་པར་ཧ་ཅང་དཀའ་མོ་ཞིག་རེད། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དེ་དག་གི་གོ་བ་ནི་ལེགས་སྦྱར་དང་བོད་སྐད་ཀྱི་བརྡ་ཆད་དང་འབྲེལ་འདུག་པས་རེད། ང་ཚོར་མཚོན་ན། འབུམ་རམས་པ་འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན་ལགས་ཀྱི་ཐད་ཀར་གསུང་སྒྱུར་གནང་བར་ཉན་ཡོད་པ་ལས་གཞན་གོ་ས་མ་རེད། དེ་བས་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་དབྱིན་སྐད་ནས་འགྲེལ་བཤད་སྐྱོན་པར་མི་ཉན་རང་ཉན་རེད། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྣ་འཇུག་གོན་ནས་འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན་ལགས་ཀྱི་གསུང་སྒྱུར་ལའང་ཉན་པ་ཡིན། ཁོང་ལ་བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་གྱི་སྐད་ཕན་ཚུན་དུ་སྒྱུར་པའི་ནུས་པ་ལྡན་པས། ང་ཚོས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱས་པ་ཡིན།
སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་བཤད་རྒྱུར། དཔེར་ན། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་གི་མདོའི(Sattipatha Sutta)ནང་དུ། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་གསལ་བོ་ཡོད། དྲན་པ་ནི་ཡུལ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་སྟེང་ལ་བློ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། ད་ལྟར་བརྗོད་པའི “Mindfulness” དང་འདྲ་ཞིང་། ཤེས་བཞིན་ནི་རང་བློ་དམིགས་པ་གཏོད་སའི་ཡུལ་གྱི་སྟེང་ནས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་མིན་དེར་བྱ་ར་བྱེད་མཁན་གྱི་བློ་རིམ་པ་གཉིས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ད་ལྟ་བརྗོད་མ་ཐག་གི “Meta-awareness” དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ།
སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་དུ་བྱོན་པའི་རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷའི་ལུང་ཚིག་ཅིག་དྲངས་ཏེ། ཤེས་བཞིན་ལ་རིགས་གཉིས་ཕྱེས། དེ་ཡང་བྱ་ར་བྱེད་པའི་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཆ་དང་། རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཆ་གཉིས་ཕྱེས། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་གནས་ཡོད། ནང་ཆོས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་བྱའི་རྨང་གཞི་ཞིག་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་ལམ་འགྱུར་བཅོས་ཀྱི་གོ་རིམ་ཞིག་ཀྱང་འདུག དེ་ཡང་། མི་ཞིག་གི་སྤྱོད་ལམ་འགྱུར་བཅོས་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་གྱི་ཁྲོད་ནས། ཐོག་མར་ཤེས་བྱ་སྦྱངས་པ་དང་། དེ་ནས་སྤྲོ་སྣང་འཕེལ་ཏེ་དྲན་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ངང་ནས་བློ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ། དེ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཀུན་སློང་དང་ལྡན་ཏེ་དགའ་ཞིང་སྤྲོ་བའི་ངང་ནས་ལས་སུ་འཇུག་པ། མཐའ་མར། ལས་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་གོམས་འདྲིས་སུ་འགྱུར་བ་དེའོ། །
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་དང་ནང་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་མཚོན་ན། སྐུའི་གསུང་སྒྱུར་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་འགྲེལ་བཤད་གནང་བའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་སྐོར་དེ་ཧ་ཅང་རྒྱུས་ཡོད་ཅིག་ཡིན་སྟབས། དེའི་ཐད་ལ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱིས་བགྲོ་གླེང་གནང་། མཇུག་མཐར། བསྐྱར་དུ་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གིས། ང་ཚོས་བགྲོ་གླེང་གནང་གི་ཡོད་པ་འདི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་སླད་དུ་ཡིན་ན། ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་གནད་དོན་དེ་དག་གི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་བྱེད་མི་འོས་ཞིང་། འགྲོ་བ་མི་ཐུན་མོང་གི་ངོས་འཛིན་ཡོད་པ་གང་ཞིག་རྨང་གཞིར་བཟུང་སྟེ་གནང་དགོས་པར་མ་ཟད། ཚན་རིག་གི་ཞིབ་འཇུག་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་དོན་དེ་དག་བསྒྲུབ་དགོས་ཤིང་། ཚན་རིག་གིས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་རུང་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས། ཞེས་གསུངས་སོང་།
ཕྱི་དྲོའི་བགྲོ་གླེང་མ་གནང་བའི་གོང་དུ། རྒྱ་གར་གྱི་བུད་མེད་ན་གཞོན་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་སློབ་གསོའི་ཐད་ཀྱི་ལས་གཞི་ཞིག་ཏུ་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པའི་སྐོར་གླེང་སོང་། མོས་ལོ་ཚོད་མི་འདྲ་བའི་བྱིས་པ་སྤྲང་བོ ༡༥༠ ལྷག་ལ “དང་ལེན་དང་སྙིང་སྟོབས།” ཞེས་པའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་འདུག་ཅིང་། བྱེད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས། བྱིས་པ་དེ་དག་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་ལེན་བྱེད་པར་གྲོགས་བྱས་ཤིང་། རང་ཉིད་སྤྲང་བོ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ཚེ་གང་བོར་སྤྲང་བོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད་པའི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བར་བྱས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་བའི་སྙིང་སྟོབས་བསྐྱེད། རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ག་ས་གང་ནས་བྱིས་པ་སྤྲང་བོ་མང་པོ་མཐོང་ཡོད་ཀྱི་རེད། ཡིན་ནའང་། ཐེངས་གཅིག་ཙམ་ལ་ཡུལ་སྐོར་དུ་ཕེབས་མཁན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཁྱམ་པ་ཚོས་ཕལ་ཆེར་བྱིས་པ་སྤྲང་བོ་དེ་དག་གི་མ་འོངས་འཚོ་བའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་ཅི་བཏང་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད་ལ། བྱིས་པ་དེ་ཚོ་ལྷན་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་སེམས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་ལ་སོགས་བྱས་ཏེ། ཁོ་ཚོའི་འཚོ་བ་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་པའི་ཐད་ལ་དེ་བས་ཀྱང་བསམ་བློ་བཏང་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད། མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་གིས་བྱིས་པ་དེ་དག་གི་འཚོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་དེས་ཁོ་ཚོའི་སེམས་སུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཅི་ཙམ་ཞིག་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཁག་པོ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་ཁོ་ཚོར་སེམས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པའི་ཆ་ནས་བཤད་ནའང་། རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་པ་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། ད་དུང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བཟང་སྤྱོད་སོགས་དང་ལེན་བྱེད་པའི་སློབ་གསོའང་སྤྲོད་དགོས་པར་མ་ཟད། སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བློ་ལའང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས་ཀྱི་འདུག
བུད་མེད་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དེས་དགའ་སྤྲོའི་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་ངང་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་སློབ་གསོར་བརྟེན་ནས་བྱིས་པར་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་། དུས་ཚོད་ཀྱི་རྐྱེན་པས་མོས་བྱེ་བྲག་གི་བྱེད་ཐབས་རྣམས་བསྡུས་ཏེ། ཐད་ཀར “དང་ལེན་དང་སྙིང་སྟོབས།” ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་ཀྱིས་བྱིས་པར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་བརྗོད་དོན། སྦྱོང་བརྡར་གནང་སྟེ་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་ཞིག་འགོར་རྗེས། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་ཐད་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ། རང་ཉིད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་ལས་དབང་ལ་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་ཐུབ་པའི་ངེས་ཤེས་རྙེད་དེ། བྱིས་པ་ཁ་ཤས་སློབ་གྲྭར་འགྲིམས་ཏེ་སློབ་འབྲིང་དུ་བསྐྱོད་པ་དང་། ད་དུང་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའང་ཡོད། ཁོ་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་བཅོས་སྒྱུར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་གཞན་ལ་རོགས་བྱེད་པའང་ཤེས་ཡོད་ཅིང་། གཞན་ལ་སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་བློའི་སྐོར་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་གི་ཡོད།
བགྲོ་གླེང་གནང་སྐབས། ཨ་རི་ནས་ཕེབས་པའི་ཟུར་ཉན་པ་ཞིག་གིས་དྲི་བ་ཞིག་དྲིས། བགྲོ་གླེང་འདི་དག་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེ་ཅི་ཞིག་རེད་དམ། སློབ་གསོའི་ཆེད་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལན་བསྐྱོན། དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་སྙིང་རྗེའི་བསམ་བློ་དེ་ཡིན། སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོའི་བསླབ་གཞིའི་ཁྲོད་དུ། སློབ་ཚན་དང་པོ་ནི། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་བསམ་བློ་དེ་ངོ་སྤྲོད་གནང་གི་ཡོད། དེ་ནས་སྙིང་རྗེ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྙིང་རྗེའི་ལས་སུ་ཇི་ལྟར་ཞུགས་དགོས་སམ་ཞེ་ན། བློ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པར་བྱེད་པའི་སྤྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་མྱོང་ཚོར་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས། མཇུག་མཐར་བྱིས་པར་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རང་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་དགོས་པ་ཤེས་སུ་འཇུག་གི་ཡོད། ཕྱོགས་འདི་ནས་བཤད་ན། ནང་པའི་སེམས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་དང་སེམས་སྦྱོང་སློབ་གསོ་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་སའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་གཅིག་ཡིན།
ཚན་རིག་པར་མཚོན་ནས་བཤད་ན། དེ་རིང་གི་བརྗོད་གཞི་ནི་ད་དུང་དམའ་རིམ་གྱི་རིག་ཚན་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་། ཚོགས་ཞུགས་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་མཚོན་ན། བློ་རྩེ་གཅིག་གི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་བ་དང་། སེམས་འདུལ་བ་ལ་སོགས་ཀྱི་བློ་སྦྱོང་གི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་བྱའི་ཐད་ནས། རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཉམས་མྱོང་དང་། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལྡན་སྟབས། ཁོ་ཚོས་དེའི་ཐད་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་རྣམས་ལྷུག་ལྷུག་ངང་བརྗོད་སོང་། དེར་བརྟེན། ཕྱི་དྲོའི་བགྲོ་གླེང་གི་ནང་དུ་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཧུར་ཐག་གིས་ཞུགས་ཏེ། དྲི་བ་སྣ་ཚོགས་བཀོད་པར་མ་ཟད། ལྟ་ཚུལ་དང་དོགས་འདྲི་ཁ་ཤས་ཀྱང་གནང་སོང་། ཚོགས་ཞུགས་པ་ཡོངས་ལ་ཤེས་བཞིན(Meta-awareness)གྱི་གོ་དོན་ཐད་ནས། དྲི་བ་མང་པོ་ཞིག་བསླེབས་ཏེ། ཚན་རིག་པ་དང་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་དེའི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་གནང་སྟེ། སོ་སོའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་དེའི་གོ་དོན་དེ་ཕན་ཚུན་ལ་འགྲེལ་བཤད་གནང་པར་འབད་རྩོལ་བྱས།
དེ་ནས། རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་ཡོན་པ་ཞིག་གིས་ཚན་རིག་པ་ཚོར་འདི་འདྲའི་དྲི་བ་ཞིག་དྲིས། དེ་རིང་ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྡ་ཆད་མང་པོ་ཞིག་བཀོལ་སོང་། བརྡ་ཆད་དེ་དག་མི་འདྲ་ན་ཡང་། དོན་ནི་མཚུངས་པར་སྣང་པས། དེ་དག་གཅིག་གྱུར་བཟོས་ན་འགྲིག་གམ། དེ་འདྲའི་དོན་དག་མཚུངས་པའི་བརྡ་ཆད་མང་པོ་ཞིག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ནམ། དེ་དག་ལ་དོན་དངོས་སུ་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དམ། ཁོས་རང་ཉིད་ནི་བརྡ་ཆད་དེ་དག་གི་ཐད་ནས་མགོ་འཐོམས་སོང་ཞེས་བརྗོད། དྲི་བ་འདི་ནི་ཟུར་ཉན་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདྲི་ན་འདོད་པའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད། དེ་ནས། དབང་རྩའི་ཚན་རིག་པ་ཏ་ཝི་ཏ་སིན་ལགས་ཀྱིས་ཚན་རིག་པ་ཚོའི་ཚབ་བྱས་ཏེ་དྲི་བ་དེར་ལན་བསྐྱོན། དེང་གི་ཚན་རིག་པ་ཚོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་གསང་བ་དང་། མིའི་ཀླད་པ་དང་སེམས་ཀྱི་གསང་བའི་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཆེད། ངེས་པར་དུ་ཚོད་ལྟ་ཁང་ནས་ཞིབ་འཇུག་གི་ཡུལ་ལ་ཚོད་ལྟ་དང་བརྟག་དཔྱད་གནང་གི་ཡོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཚོད་ལྟའི་ཚད་གཞི་གཏན་ལ་ཕབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཚད་གཞི་དེ་དག་གི་ཚད་ཡོད་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལའང་ཞིབ་ཚགས་པའི་སྒོ་ནས་ཚད་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཚད་འཇལ་གནང་བ་དེ་དག་གི་ཚད་ཐིག་གི་མིང་བརྡ་དེ་དག་ནི། ཚན་རིག་གི་བརྡ་ཆད་ཡིན། ཚན་རིག་གི་བརྡ་ཆད་བར་གྱི་ཁྱད་པར་ནི། ཁ་ཤས་ཧ་ཅང་ཆུང་ཞིང་། ཁ་ཤས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། ཡིན་ནའང་། དེ་དག་ལྷན་ཏུ་བསྲེས་མི་རུང་། ཚན་རིག་གི་ཚད་འཇལ་དང་། དོན་གང་ཞིག་ལ་བརྡ་ཆད་གང་ཞིག་འདོགས་པ་དེ་རང་ཡང་ཚན་རིག་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན། དེར་བརྟེན། ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བློ་རྣལ་མར་གནས་པའི་སྒོ་ནས་ཚན་རིག་གི་ཚད་འཇལ་དང་མཚན་ཉིད་བཅས་ལ་ལྟ་དགོས། ཞེས་བརྗོད་སོང་།
མ་རྩོམ་དྲ་ཐག http://xizang-zhiye.org/2018/03/%E7%AC%AC33%E5%B1%8A%E5%BF%83%E6%99%BA%E4%B8%8E%E7%
94%9F%E5%91%BD%E5%AF%B9%E8%AF%9D%E4%BC%9A%E7%AC%AC%E4%B8%89%E5%A
4%A9%E6%95%99%E8%82%B2%E7%A0%94%E7%A9%B6%E4%B8%AD%E7%9A%84%E5%85%83/
བོད་འགྱུར།
བགྲོ་གླེང་ཉིན་དང་པོ། https://tibettimes.net/2018/03/17/167874/
ཉིན་གཉིས་པའི་ཚན་པ་དང་པོ། https://tibettimes.net/2018/03/22/167987
ཉིན་གཉིས་པའི་ཚན་པ་གཉིས་པ། https://tibettimes.net/2018/03/23/168018/
ཉིན་གསུམ་པའི་ཚན་པ་དང་པོ། https://tibettimes.net/2018/03/28/168129/