༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་དང་། ལ་དྭགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དུ་སྔོན་མ་ནས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་རིག་པ་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དར་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་བསམ་བློའི་འགྲོ་སྟངས་ག་འདྲ་ཡིན་མིན་ཐད་དོ་སྣང་བྱས་ནས་སེམས་ལ་ཞི་བདེ་ཡོང་བ་དང་། དངོས་གནས་དྲང་གནས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་བཀའ་སློབ་བསྩལ།
ལ་དྭགས་དབུས་འཛིན་སྐྱོང་མངའ་གཞུང་གི་གོ་སྒྲིག་ལྟར། དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་ལ་དྭགས་གླེ་སེང་གེ་གཙང་བོའི་འགྲམ་སིན་དུ་གྷ་ཊ་རུ། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་ཉིན་གུང་ལྗགས་སྨིན་འདེགས་འབུལ་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས། འདི་ནས་ཕར་ཁ་སྤྲོད་དེར་ཐུབ་པའི་དབང་བོའི་སྐུ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག ཕུན་ཚོགས་དགེ་ལེགས་བྱེ་བས་བསྐྲུན་པའི་སྐུ། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་བའི་རེ་བ་སྐོང་བའི་གསུང༌། །མ་ལུས་ཤེས་བྱ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་ཐུགས། །ཤཱཀྱའི་གཙོ་བོ་དེ་ལ་མགོས་ཕྱག་འཚལ། དེ་རིང་གཞན་པ་མང་པོ་བཤད་རྒྱུ་གང་ཡང་མི་འདུག ཚིག་གསུམ་ཞུ་སྙིང་འདོད་བྱུང་། དང་པོ་དེ་ངོས་རང་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་སྤྱིར་སེམས་ཅད་ཐམས་ཅད་དང་། ཡང་སྒོས་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་སྒང་གི་འགྲོ་མིའི་རིགས་ལ་རྙོག་དྲ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཡོང་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། ཐོག་མར་མངལ་ནས་བཙས་བའི་སྐབས་སུ། ཨ་མ་ཡིས་བྱམས་བརྩེའི་བསྐྱངས་ཞིང་བྱམས་བརྩེའི་ངང་ནས་འཚོ་བསྡད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་བདུན་བརྒྱད་ཙམ་ཡོད་པའི་མི་ཚང་མ་ཨ་མའི་བྱམས་བརྩེའི་སྐྱོང་བཞིན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་དུས། ང་ཚོའི་མི་ཚེའི་ནང་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་སྐབས་མིའི་རྒྱུད་ཀྱི་བརྩེ་བ་དེ་མ་བརླག་པ་དང་མ་བརྗེད་པ་བྱས། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་བརྩེ་བ་དེ་གང་ཐུབ་ཀྱིས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས། ངོས་རང་གིས་བརྩེ་བ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བར་ཡིད་ཆེས་ཀྱང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། བརྩེ་བ་ཟེར་བ་ཡོད་ན་སེམས་སྐྱིད་པ་དང་ལུས་བདེ་བ་འབྱུང་གི་ཡོད། མིའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་བརྩེ་བ་ཟེར་བ་དེ་རེད་འདུག འདིར་ང་ཚོ་དངོས་སུ་འཛོམས་བསྡད་པའི་མི་ཚང་མ་གཙོས། འཛམ་བུ་གླིང་གི་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་བདུན་བརྒྱད་ཙམ་ཡོད་པ་ཚང་མར་བྱམས་བརྩེ་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐད་ཆ་གང་ཡང་མ་རེད། ང་ཚོ་དང་པོ་ནས་བྱམས་བརྩེའི་ངང་འཚོ་བསྡད་པ་ཡིན་པས། མ་ཤི་བར་དུ་བྱམས་བརྩེའི་ངང་ནས་འཚོ་དགོས་པ་དཔེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཡང་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས། དེ་ནས་རིམ་པ་གཉིས་པ་དེ་ངོས་རང་ཆོས་པ་ཞིག་རེད། ཆོས་ལུགས་མཐུན་པོ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཞེ་བོ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཆོས་ལུགས་མི་འདྲ་བ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་སྐབས་རེར་འཁྲུག་པ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཐབས་སྐྱོ་བོ་ཞེ་དྲགས་རེད། ང་ཚོའི་མི་ཚེ་འདིའི་ནང་དུ་དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་བསམ་པ་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར། རྣམ་གཞག་གཏན་གྱི་འདུན་མ་བསྒྲུབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་འཇིག་རྟེན་བཀོད་པ་པོ་ཁས་ལེན་ཡང་མི་ལེན་རུང་། ཆོས་ལུགས་ཚང་མས་བརྩེ་བའི་སེམས་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བློ་དགོས་པ་རེད་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་མཐུན་པོ་བྱེད་དགོས། ངོས་རང་ལ་ཆ་བཞག་ན་ནང་པ་ཡིན་ཡང་། ངོས་རང་གིས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མར་གུས་པ་བྱེད་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། འཛམ་གླིང་གི་ས་ཆ་འདྲ་མིན་གྱི་ཆོས་མི་འདྲ་བའི་ལྷ་ཁང་ག་པར་ཡོད་ཀྱང་། ངོས་རང་ལྷ་ཁང་ཁག་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ་ཆོས་ལུགས་དེ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ཚོ་སེམས་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་བར་སྨོན་ལམ་བརྒྱབ་བསྡད་ཡོད། གང་ལྟར་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་མཐུན་པོ་བྱ་རྒྱུ་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་གལ་ཆེན་རེད། ལྟ་གྲུབ་ཐོག་ནས་ཆ་བཞག་ན་ནང་པ་རང་ལ་མཚོན་ནའང་། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་དང་། མདོ་སྡེ་བ། སེམས་ཙམ་པ། དབུ་མ་བ་བཅས་ཡོད། ནང་གསེས་སུའང་མི་འདྲ་བ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། དེ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་མཁན་ཤ་སྟག་རེད། ནང་པ་རང་ལ་མཚོན་ནའང་ལྟ་གྲུབ་མ་འདྲ་ཡོད་པ་རེད་དེ། སྟོན་པ་བཀའ་དྲིན་ཅན་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཀྱི་ཡོད་ལ། སེམས་བཟང་པོ་བྱེད་པ་དང་ཀུན་ལ་ཕན་སེམས་བྱེད་པ་ཚང་མ་གཅིག་པ་རེད། ལྟ་གྲུབ་འདྲ་མིན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། མིའི་ཁམས་དང་མོས་པ། དེ་བཞིན་བློའི་འགྲོ་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་ཞེ་བོ་འདུག དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་མི་མང་པོར་ཕན་པ་ལྟ་གྲུབ་མི་འདྲ་བ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
༧མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས། དོན་ཚན་གཞན་གཅིག་འདིར་ཞུ་སྙིང་འདོད་བྱུང་། ངོས་རང་བོད་པ་རེད། བོད་དུ་ཡོད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་དཔལ་ནལེནྡྲའི་ཆོས་བརྒྱུད་དྲི་མ་མེད་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་དཔེ་ཆར་ལྟ་སྐབས་ཚད་མ་རིག་པ་དང་འབྲེལ་ནས་ལྟ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བ་དེའང་དབུ་ཕར་གྱི་གཞུང་ནས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་གཞུང་ཞིབ་ཚགས་ཡོད་པའི་སྟེང་དུ། ཚད་མ་རིག་པའི་ཐོག་ནས་དཔྱད་པ་བྱས་ཡོད། དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་དཔྱད་པ་བྱས་ཡོད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུངས་དེ་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཞིག་རེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུངས་འདི་ངེས་དོན་དུ་ཁས་བླངས་ཆོག་པ་ཞིག་རེད་ཟེར་ནས་རིག་པས་དཔྱད་པ་བྱས་ནས་འགྲོ་བ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག
དེང་སང་འཛམ་གླིང་དུ་སྔོན་མ་ནང་པའི་ཆོས་མ་ཁྱབ་སའི་ལུང་པའི་གྲས་སུའང་ནང་ཆོས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དང་། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་མང་ནས་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་ཆོས་བྱེད་དགོས་ཟེར་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། སོ་སོའི་ཁམས་དང་མོས་པར་བལྟས་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་རེད། མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆོས་དད་མེད་ཀྱང་། མིའི་བཟང་སྤྱོད་དང་ཕན་སེམས་བྱེད་པར་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་མང་པོ་འདུག དམིགས་བསལ་ཆོས་དད་མེད་པ་ཡིན་ན་ཡང་། དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ secular ethics ཟེར་བ་དེར་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེ་དཔེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཨོ་་མདུན་གྱི་གངས་རི་དེ་དག་གིས་གངས་རི་རྭ་བའི་བསྐོར་བའི་ཞིང་ཁམས་ཟེར་བ་དེ་དྲན་ཡོང་བ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེང་སང་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དང་ལྟ་གྲུབ་ཚང་མ་སྦྱངས་བ་དང་། དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ། དེ་དག་ལ་རིག་པའི་ལམ་ནས་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཚན་རིག་པ་དང་སེམས་ཐག་ཉེ་བོའི་གྲོགས་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།
བྱས་ཙང་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དེ་དངོས་གནས་རིག་པའི་ལམ་ནས་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། གྲུབ་དོན་དེ་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་སྒྲུབ་རྒྱུ་ཐུབ་ཞིག་རེད། དམིགས་བསལ་ཆོས་དད་མེད་མཁན་ཚོས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་ནས་སེམས་ཞི་བདེ་ཡོང་བར་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་འདུག ང་ཚོ་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་དང་། ལ་དྭགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དུ་སྔོན་མ་ནས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཚད་མ་རིག་པ་དང་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དར་སྲོལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཆོས་བྱེད་ཟེར་ནས་འདོན་པ་འདོན་རྒྱུ་དང་། སྨོན་ལམ་རྒྱག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་མ་རེད། བསམ་བློའི་འགྲོ་སྟངས་ག་འདྲ་ཡིན་མིན་ཐད་དོ་སྣང་བྱས་ནས་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་ཡོང་བ་དང་། དངོས་གནས་དྲང་གནས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཐོག་ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས།
ངོས་རང་གི་ངོས་ནས་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ་གང་ཡོང་ཞིག་བྱས་ཡོད་པ་རེད། གྲུབ་འབྲས་གང་ལ་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དཀའ་ངལ་དམིགས་བསལ་ཅན་ཞིག་ཆགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ། ངོས་རང་གིས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བདག་པོ་ཡག་པོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཚན་རིག་པའི་རིག་གནས་སྣོན་འཕར་རྒྱག་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་པ་ཚོས་དོ་སྣང་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ངོས་རང་ལ་ཁྱེད་ཚོས་མོས་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ། རྒྱ་གར་གཏིང་དུ་ཆར་ཤོད་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་ལ་དྭགས་སུ་ས་སྐམ་པོ་ཡིན་པས་ངོས་རང་ལ་འཕྲོད་པོ་ཞེ་བོ་འདུག ལོ་མང་པོའི་སྔོན་ནས་ཆར་ཞོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ནས་ངོས་རང་ལ་དྭགས་སུ་ཡོང་བཞིན་ཡོད་ལ། འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་གར་གཏིང་དུ་ཆར་ཞོད་མགོ་ཚུགས་སྐབས་ངོས་རང་ལ་དྭགས་སུ་ཡོང་བར་དགའ་བོ་ཡོད། ཁྱེད་ཚོ་ལ་དྭགས་མི་མང་བློ་སེམས་བརྩེ་གཅིག་རེད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བཀའ་སློབ་བསྩལ་སོང་།
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་།