ད་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་དང་བསྟུན་ཏེ། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཁག་ཅིག་བཞུགས་སྒར་ངྷ་རམ་ས་ལར་ཕེབས་ཏེ། བོད་མིའི་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཆེན་མོའི་ལས་འགུལ་གྱི་དུས་དྲན་ཐེངས་ ༥༠ བའི་སྟེང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པའི་སྐབས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་དང་སྐབས་དོན་སྲིད་དོན་དཔྱད་བརྗོད་པ་ཁྲིན་ཕའོ་ཁོན་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཡིན།
དྲི་བ། 
ཐོག་མར་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་རིམ་དང་དམངས་གཙོར་དོ་སྣང་སླེབས་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་རང་ཉིད་མཚམས་སྦྱོར་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གནང་རོགས།
ལན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོར་ཧྲང་ཧེ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཞིབ་འཇུག་སློབ་གྲྭ་འདོན་སྐབས། ང་རང་སློབ་མའི་ལས་འགུལ་གྱིས་ཇུས་འགོད་དང་སྒྲིག་འཛུགས་བཟོ་མཁན་གྱི་གྲས་ཡིན། དུས་སྐབས་དེ་ཏག་ཏག་སྲིད་བློན་འདས་པོ་དམ་པ་ཧུའུ་ཡོ་པཱང་ལགས་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་དྲག་པོའི་ཕྱོགས་ཁག་གིས་ལས་སྣེ་ནས་ཕྱིར་ཕུད་བྱས་པའི་སྐབས་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་རྗེས་ང་རང་ཀོང་ཀྲུའུ་ཀྲོང་ཧྲན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ནང་དགེ་རྒན་བྱས་ཡོད་སྐབས་ཤིག་ལ། སྲིད་བློན་འདས་པོ་དམ་པ་ཧུའུ་ཡོ་པཱང་ལགས་གློ་བུར་དུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་བརྡ་འབྱོར་སོང༌། དེར་བརྟེན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གྱི་དམངས་གཙོའི་ལས་འགུལ་ཆེན་མོ་དེ་བྱུང་བ་རེད། སྐབས་དེར་ང་ཀོང་ཀྲུའུ་གྲོང་ཁྱེར་སློབ་མའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་མཁན་ཡིན་སྟབས། སྲིད་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་བྱས་ཏེ་ལས་འགུལ་ཞི་འཇགས་བཏང་རྗེས་སྔ་ཕྱིར་ལོ་ ༥ རིང་ལ་ང་བཙོན་དུ་འདུག་དགོས་བྱུང་བ་དང༌། དེའི་རྗེས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་སྟེ་ཨ་རིའི་ཁོལ་ལོན་སྤེལ་ རྙལྗལྒསྐལྔརྗརྩརྔ སྐལྕརྩསྒརྡལྤལྦརྩལྷསྟ སློབ་ཆེན་ནང་རྩོམ་རིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཅིང༌། གོ་སྐབས་དེ་དང་བསྟུན་ནས་ཨ་རིའི་ནང་གཏན་དུ་བཙན་བྱོལ་གྱི་འཚོ་བ་རོལ་དགོས་བྱུང༌། དེ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ནུས་ཚོད་འཇོན་ཚོད་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་དང་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཐད་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་རྩོམ་ཡིག་རེ་འབྲི་བཞིན་ཡོད། བརྙན་འཕྲིན་དང་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ། གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་བཙན་གནོན་དང་སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱ་དགོས་པའི་རྟོགས་སད་ཀྱི་སྐུལ་སློང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
དྲི་བ། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་ཡར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་དམངས་གཙོར་གྱུར་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ཀྱང་དམངས་གཙོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ན་མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོར་འགྱུར་ཐུབ་པར་རེ་བ་མཐོང་གིན་འདུག་གམ།
ལན། རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་ལོ་ ༣༠ རིང་དཔལ་འབྱོར་བསྒྱུར་བཅོས་བྱས་ཡོད་ཀྱང༌། ཆབ་སྲིད་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་གང་ཡང་བཏང་མེད། གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་དབང་ཆར་ཕན་ཚུན་གྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པ་མ་ཟད། ཁྲིམས་འཛིན་རང་དབང་དང༌། གསར་འགྱུར་རང་དབང་མེད་སྟབས། ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་གནད་དོན་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང༌། གཞུང་འཛིན་མི་སྣ་དང་ཚོང་ལས་ཁེ་གཉེར་བའི་བར་དབང་ཆ་དང་རྒྱུ་ནོར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ་ཆགས་ཏེ། སྔར་ལས་ལྷག་པར་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་མི་སྣ་ཚོ་འབྱོར་ལྡན་དུ་གྱུར་ཅིང༌། དབང་ཆ་མེད་པའི་མི་དམངས་དུས་ནམ་ཡང་དབུལ་བོར་གནས་ཡོད། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཏེ། རང་དབང་བརྩོན་ལེན་དང་རྩ་བའི་སྲིད་ཇུས་ལ་འཕོ་འགྱུར་གཏོང་བར་འཐབ་རྩོད་བྱ་དགོས། གནད་དོན་འདི་ནི། གཞུང་འཛིན་མི་སྣར་འདོད་བློ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་མ་ཡིན་པར་མང་ཚོགས་ལ་འདོད་བློ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་ཡིན་ལ། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཇི་ལྟར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་གནད་དོན་ཡང་རེད། རྒྱ་ནག་ནི་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་ ༡༣ གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་པ་ལས་ཏང་ཡོན་ ༧༠༠༠ ཙམ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མིན། དུང་ཕྱུར་བཅུ་གསུམ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ལས་དབང་ཐག་གཅོད་དགོས་པ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་རེད།
དྲི་བ། ལོ་སྔོན་མར་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཆུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་བཅིངས་པའི་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ལ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་ཐབས་ལམ་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་དང་འབྲེལ་བ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་དགོས་སམ།
ལན། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཡིད་ཆེས་བརླག་འགྲོ་བ་དེ་ཡོང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་བར་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་འབྲེལ་མོལ་བྱས་མེད། ད་ལྟ་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བརྙན་འཕྲིན་དང་རླུང་འཕྲིན་བརྒྱུད་ལམ། ཚགས་ཤོག་དང་དུས་དེབ། སློབ་མའི་སློབ་དེབ་ཡོངས་རྫོགས་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་མོ་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་ཀྱི་ཀླད་པར་འགུལ་སྐྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ནམ་ཡང་སྤྲད་མྱོང་མེད་ལ། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་འཛམ་གླིང་གི་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ཤེས་བའི་གོ་སྐབས་ནམ་ཡང་སྤྲད་མེད། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་རྟོག་སད་ཀྱི་སྐུལ་སློང་བྱ་རྒྱུ་དེ་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཚང་མའི་ལས་འགན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། བོད་མི་ཚོས་ཐོག་མར་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱ་དགོས། ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་དག་ལ་རྒྱ་གཞུང་གི་སློབ་གསོ་སྤྲད་ཡོད་སྟབས། འབྲེལ་ལམ་འཛུགས་རྒྱུ་ཅུང་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། རིམ་གྱིས་ཁོང་ཚོར་འགྱུར་བ་ཐེབས་སྲིད་པ་རེད། དྲ་བའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་ཚོར་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་གང་ཡིན་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ། གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བོད་མིས་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་འཁྱོག་བཤད་དེར་ཐེར་འདོན་དང་གསལ་བཤད་བྱ་དགོས།
དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་དུས་ནམ་ཞིག་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ངོ་ཤེས་པ་དང། ཁོང་ཉིད་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དམ།
ལན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་ཐོག་མར་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཐུག་འཕྲད་ཀྱི་གོ་སྐབས་བྱུང༌། ད་ལོ་ཐུག་འཕྲད་བྱུང་བ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་ཡིན། ངས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རྒྱ་ནག་གཞུང་འཛིན་པ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་གཉིས་མཐོང་སོང༌། དང་པོ། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དུས་ནམ་ཡང་དྲང་བདེན་དང་དངོས་ཡོད། མངོན་འགྱུར་ཐུབ་པའི་གནས་ལུགས་ཁོ་ན་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་འཛིན་པ་ཚོས་རྟག་པར་རྫུན་གཏམ་དང་དཀྲོགས་གཏམ་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཆ་གཅིག་རེད། གཞན། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དུས་ནམ་ཡང་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་བཟོད་པ་དང་བྱམས་སྙིང་རྗེ། བདེན་དོན་གྱི་སྣེ་འཁྲིད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་འཛིན་པ་ཚོས་དུས་ནམ་ཡང་འགྲན་རྩོད་དང་འཁོན་འཛིན་ཁོ་ན་སེམས་ཕུགས་སུ་ཉར་ཡོད། ༧ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དབུ་མའི་ལམ་བདམས་དོན་ཐད། ང་རང་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མོས་མཐུན་བྱས་ཀྱང་ཆོག་ལ་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོག ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང༌། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། སྐད་ཡིག་སོགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་རང་བཙན་བློས་བཏང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གི་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་ཐོབ་འདོད་པའི་རེ་འདུན་བཅིངས་ཡོད།
དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་ནས་ད་ལྟའི་བར་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོའི་ལས་དོན་ཀྱི་ཐད་ནུས་པ་བཏོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཕྱོགས་ལའང་དོ་སྣང་དང་ཐུགས་ཁུར་གནང་མཁན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་བོད་དོན་ཐད་ཕྱག་ལས་གང་འདྲ་གནང་འཆར་ཡོད་དམ།
ལན། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲག་ཆས་དམག་མིའི་སྟོབས་ཤུགས་དང༌། ཉེན་རྟོགས་མི་སྣའི་སྟོབས་ཤུགས་བེད་སྤྱད་དེ། དྲག་པོའི་ཐོག་ནས་མི་མང་ལ་གནོན་ཤུགས་དང་ཁོར་ཡུག་དམ་དྲག བཀུར་འོས་པའི་རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་དང་དཔལ་ཡོན་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་གིན་ཡོད། སྤྱིར་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་ཤེས་ལྡན་པ་དག་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གི་སློབ་གསོའི་འོག་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བའི་ལས་འགུལ་འདི་ཧ་ཅང་དཀའ་ཁག་ཅན་ཞིག་ཡིན་རུང༌། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྟོབས་ཤུགས་དང༌། འཇམ་རྩུབ་གཉིས་ཀྱིས་གཡོ་བྱུས་ལ་མ་བལྟས་པར་དམངས་གཙོ་དང༌། རང་དབང་དེ་མིའི་རིགས་ཀྱི་རིན་ཐང་དང༌། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་རེ་སྙེགས། མཐར་ཐུག་གི་བདེ་སྐྱིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་ཐོག་ནས་འཐབ་རྩོད་རྒྱུན་སྲིང་ཐུབ་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་མི་དམངས་ལ་རྟོག་སད་དང་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་ངོ་སྤྲོད། འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་འགྲོས་རྟོགས་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
དྲི་བ། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྔར་ལོའི་བོད་ནང་གི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་དག་དྲག་པོའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཏུ་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད། སྐུ་ཉིད་རྒྱ་རིགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྔར་ལོའི་བོད་ནང་གི་ཡར་ལངས་དེར་ལྟ་ཚུལ་ཞིག་བརྗོད་རོགས།
ལན། ངས་བོད་མི་རིགས་ནི་ནང་ཆོས་ལ་དད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་དང༌། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ནི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་འདི་ནི་བཟོད་སྒོམ་དང ཞི་བདེ། འཚེ་བ་མེད་པ་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་ཆོས་ལུགས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། དྲག་པོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་པ་རེད་ཅེ་ན་སུ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པ་མ་རེད། དངོས་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་ལས་ཤེས་བ་བཞིན་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཡར་སྔོན་དང་ ༡༩༨༩ ལོ། དེ་བཞིན་ ༢༠༠༨ ལོའི་ཞི་རྒོལ་སོགས་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང༌། དྲག་པོའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་རྒྱ་གཞུང་གི་ཕྱོགས་ནས་ཡོང་གིན་ཡོད། ཐོག་མར་དྲག་ཆས་དམག་མི་བོད་པར་བརྫུས་ཏེ། དྲག་པོའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་རྗེས་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱིས་དྲག་པོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་པའི་དཀྲོགས་གཏམ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་རེད། འདི་དག་ཚང་མར་བདེན་དཔང་གསལ་བོ་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐོབ་ཐང་སྤྲད་མེད། སུ་ཞིག་དཔལ་ཡོན་ལྡན་པ་དང་སུ་ཞིག་རྨོངས་འཐོམ་ཡིན་པ། སུ་སྔོན་ཐོན་དང་སུ་རྗེས་ལུས་ཡིན་པ། སུ་ཞིག་ཞི་བདེ་དང་སུ་ཞིག་དྲག་སྤྱོད་ཡིན་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱ་ནག་གི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཤེས་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་འཛམ་གླིང་ནང་མི་འབོར་མང་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ཡང༌། འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་དུས་ནམ་ཡང་ཁེར་རྐྱང་དུ་གནས་ཡོད།
དྲི་བ། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྔར་ལོའི་བོད་ནང་གི་ཞི་རྒོལ་དེར་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བརྒྱུད་སྐུལ་དང༌། ཡུལ་གྱར་སྲིད་གཞུང་གིས་ལྐོག་ཇུས་འཐེན་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། སྐུ་ཉིད་ལ་དེ་འདྲའི་དོགས་པ་རྣམ་རྟོག་ཡོད་མེད་དང༌། དེ་ལྟ་བའི་མི་དམངས་སྒེར་ལངས་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་དམ།
ལན། ལོ་སྔོན་མར་བོད་མིའི་ཞི་རྒོལ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང༌། དེ་ལ་ལྐོག་ཇུས་འདོན་མཁན་སུ་ཡིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་བྲིས་ཡོད་ལ། དེའི་ཐད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་བཀྲམས་མཁན་ཐོག་མ་དེ་ཕལ་ཆེར་ང་རང་ཡིན་དྲན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བྱེད་སྟངས་གང་མང་ཞིག་དངོས་ཡོད་དང་རིང་དུ་གྱེས་ཡོད་སྟབས། སྔ་གཞུག་ཙམ་མ་གཏོགས་འདི་ལྟ་བུའི་སྒེར་ལངས་འབྱུང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གིས་ཟིན་ཐོར་གནས་སྟངས་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད་ལ། ༢༠༠༨ ལོར་ཡང་དམག་མི་འབོར་ཆེན་གྱིས་དྲག་གནོན་དང༌། མང་པོ་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད། བདེན་དཔང་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐབས་དེའི་ངའི་དབྱེ་ཞིབ་རྩོམ་ཡིག་ལ་ནོར་འཁྲུལ་ཅི་ཡང་མེད་པ་བསྒྲུབ་འདུག རྗེས་ནས་རིམ་བཞིན་འདིའི་སྐོར་གྱི་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་ཞིག་སླེབས་སོང༌། སྐབས་དེའི་གནས་སྟངས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་ནན་ཏན་བྱས་ན། ལྐོག་ནས་གཡོ་ཇུས་འཐེན་མཁན་ངོ་མ་དེ་སུ་ཡིན་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།
དྲི་བ། བོད་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ཅིག་གིས་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་སྟེང་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱོགས་གང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་དམ།
ལན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་དམངས་གཙོའི་གོང་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང༌། བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་ཐུབ་ཡོད། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དབུ་མའི་ལམ་དང་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པའི་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱིན་ཡོད། བྱེད་ཐབས་མི་འདྲ་བ་དང་སྲིད་བྱུས་མི་འདྲ་བ་འདི་དག་གིས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ནང་ལྟ་བ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཆོག་པ་ལྟར། བོད་རིགས་མི་དམངས་ལའང་དམངས་གཙོའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་བཙན་དང་དྲག་སྤྱོད་པ་གཞི་གཅིག་དང༌། ངོ་རྒོལ་དང་དྲག་སྤྱོད་པ་གཞི་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ཏེ། ཁྱབ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཞིག་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང༌། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སྲུང་སྐྱོབ། བོད་མི་མང་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུ་བཅས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང༌། དབུ་མའི་ལམ་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀར་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ངས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་ཐེངས་འདིར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡོང་སྟེ། ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་སྟབས། སྤྱི་ཚོགས་འདིས་ཁྱེད་ལ་བག་ཆགས་གང་འདྲ་ཞིག་བཞག་སོང་ངམ།
ལན། རྒྱ་ནག་གི་ཁ་དཔེར། རྣ་ཐོས་བརྒྱ་ལས་མིག་མཐོང་གཅིག་དགའ་ཟེར་བ་བཞིན། ཐེངས་འདི་ནི་ང་རང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ངྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་ཐེངས་ཐོག་མ་དེ་ཡིན། གནས་འདིར་སླེབས་པ་ནས་ང་ལ་ཡིད་སྐྱོ་བའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་བ་དང་མཉམ་དུ་སྐུལ་སློང་ཞིག་ཀྱང་བྱས་སོང༌། ཡིད་སྐྱོ་བའི་གནས་ནི། བོད་མི་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་ཡུལ་དང་ཁ་བྲལ་ཏེ་མིའི་ལུང་པར་བཙན་བྱོལ་གྱི་འཚོ་བ་རོལ་དགོས་པ་དེ་རེད། དེ་བཞིན་ཕ་མ་མེད་པའི་དྭ་ཕྲུག་དེ་དག་གིས་རང་ཡུལ་དང་ཕ་མ་བསྐྱུར་ཏེ། གནས་འདི་རུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་འདི་མཐོང་སྐབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་རིགས་ལ་ཇི་འདྲའི་དཀའ་སྡུག་དང་ཇི་འདྲའི་མུན་ནག་གི་དུས་ཚོད་ཅིག་སྤྲད་པ་རེད་སྙམ། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འདིས་ང་ལ་སྐུལ་མ་བཏང་བྱུང༌། དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་འདི་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཐེངས་འདིའི་ཚེས་ ༩ དང་ ༡༠ ཉིན་གྱི་མཛད་སྒོ་དེ་དག་ཧ་ཅང་གོ་རིམ་ལྡན་པ་དང༌། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་སླར་གསོ་ཐུབ་པ་མངོན་པ་འདི་དག་གིས་ང་ལ་སྐུལ་མ་བཏང་སོང༌།
སྤྱིར་བཏང་རྒྱ་ཡི་རིགས་འདི་མགོ་བདེ་དྲན་འཕྲུལ་རྒོད་ལ་གཡོ་དང་སྨྱོ་ཧམ་ཆེ་བས། བོད་མི་དང་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཅི་ཙམ་བྱུང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་རང་དོན་སྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚོ་འདི་ལྟར་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་དགོས་ཐུག་པ་འདི་རེད། འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་ལ། དེ་ལས་གལ་ཆེ་བ་ནི་གཟབ་གཟབ་བྱེད་རྒྱུ་རེད།
གླིང་བུ་ལགས། སྐུ་ཞབས་ཝང་ལིས་ཞོན་གྱི་རྩོམ་ལ་ལྟོས་ཞེས་སྐུལ་བྱས་མྱོང་མོད། ཁྱོད་རང་ད་དུང་ཡིད་ཆེས་དང་ཁོའི་རྩོམ་ལ་བལྟས་རྗེས་དཔྱད་པ་གཏོང་རྒྱུར་མི་དགའ་བ་ཡིན་ནམ། དེ་རིང་ངའི་འདིར་ཁོང་གི་རྩོམ་ཡིག་དེ་དག་འཁྱེར་མེད། ཕྱིས་སུ་ངས་ཁྱོད་ཚོར་ཁོའི་རྩོམ་ཡིག་དེ་དག་དུས་དེབ་དང་ཚགས་སོགས་གར་ཡོད་གསལ་བྱེད་བྱོས་ཆོག གཞན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆུང་དུས་རྒྱ་མིས་བཟོས་པའི་གློག་བརྙན་ཀྲུང་གོ་དང་གོ་མིན་ཏང༌། ཡང་ན་ཀྲུང་གོ་དང་འཇར་པན་དམག་འཁྲུག་བྱེད་སྐབས། ཀྲུང་གོའི་གསང་མྱུལ་བ་དེ་དག་དྲན་གྱི་མི་འདུག་གམ། སྤྱིར་གློག་བརྙན་རེད་དེ། འདི་དའྲ་དངོས་ཡོད་གནས་ལ་ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཟད། ཉེ་སྔོན་བཞུགས་སྒེར་རྡ་ས་ནས་རྒྱ་མི་ཞིག་སྒོར་མོ་མེད་ཁུལ་གྱིས་སྐྱོ་མདོག་བྱས་པར་སྤྱི་འཐུས་རེས་རོགས་དངུལ་སྤྲད་ལ་སོགས་ཕྱིས་སུ་རྒྱ་མི་དེ་བཟུང་རྗེས་ད་གཟོད་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དང༌། གཞན་སྔ་ལོར་ཀོ་རི་ཡའི་བུད་མོ་གཉིས་ཀྱང་བཟུང་མྱོང་བ་རྒྱ་གཞུང་གི་གསང་མྱུལ་བ་ཡིན་ཚུལ་གསར་ལམ་ཁག་ནས་མ་མཐོང་ངམ། རྒྱ་རིགས་ཡིན་ཚད་ཟེར་གི་མེད་མོད། ཝང་ལིས་ཞོན་ལྟ་བུར་ང་ཚོས་ནམ་ཡང་གཟབ་གཟབ་བྱ་དགོས་པར་སེམས་གཏིང་ནས་འདོད།
ངའི་བསམ་ན་རྒྱ་གཞུང་གི་གསོས་ཕྲུག་ཞིག་གམ་རྒྱ་གཞུང་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པའི་མི་ཞིག་ང་ཚོའི་འདིར་ཡོང་ནས་སྐད་ཆ་བྱེད་རྒྱུ་རེག་ཡོད་ན་དེ་ནི་་ཧ་ཅང་གི་རླབས་ཆེན་རེད།་ང་ཚོ་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཡིན་པ་རྒྱ་གཞུང་གི་རྟོགས་ཐུབ་གྱི་རེད།་དེ་ལྟར་བྱུང་ན་ངོ་མའི་རླབས་ཆེན་མ་རེད་དམ།
ང་ཚོའི་རྩོད་ལེན་བྱས་སའི་་རྒོལ་བ་རྒྱ་གཞུང་ཡིན་ཚང་རྒྱ་གཞུང་མི་དེ་དག་གི་སྐད་ཆ་ལ་རྒྱུས་ལོན་དང་རྟགས་དཔྱད་ནན་མོ་བྱས་ཏེ་འབྲེལ་འདྲེས་བྱེད་རྒུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།་་གང་གིས་ཕྱིར་ན།་་དང་པོ་རྩོད་ལེན་བྱས་བ་ལ་རྩོད་ལེན་བྱས་སའི་རྒོལ་བའི་འདོད་པ་དང་ཁས་ལེན་ཡག་པོ་ཤེས་དགོས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པར་ང་ཚོ་ལ་བདེན་པ་ཡོད་ཟེར་ནས་སྐད་ག་ཚད་རྒྱབ་ཀྱང་ང་ཚོའི་བདེན་མཐའ་སེལ་མི་ཐུབ་པ་མི་བླུན་པོ་ཞི་ག་མིན་ན་མ་གཏོགས་སུ་ཀྱང་རྟོགས་སླ།་་ཁོ་ཚོ་རྒྱ་གཞུང་གི་མི་རེད་ཁོ་ཚོ་རྒྱ་མིའི་གསོས་ཕྲུག་རེད་ཟེར་ནས་མཁོན་འཛིན་དང་རྣམ་རྟོག་རྐྱང་རྐྱང་ཟ་བསྡད་ན་ཕན་འབྲས་གང་ཡང་སོན་གྱི་མ་རེད།དེའི་ཕྱིར།་་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཡང་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་འཛུགས་དགོས་པ་ཡང་ཡང་གསུངས་ཡོད་པ་ཐོས་ལོས་ཡོད་
རྒྱ་ནག་མི་རིགས་ཀྱི་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་ཆེན་ཡོད་པའི་རྒྱ་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་འདི་དག་གི་སྐད་ཆའི་ནང་དུ་ལེན་རྒྱུ་ཡོད་མེད་ང་ཚོས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ན་འགྲིག་པ་ལས། འདི་དག་གི་སྐད་ཆ་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་པ་ནི་བོད་པ་ཚང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཁོ་ན་ཡིན།
ཝང་ལུས་ཞོན་དང་ཁོང་གི་སྐུ་ཟླ་འོད་ཟེར་གཉིས་ཀྱིས་བོད་དོན་སྐོར་བྲིས་འདྲ་འདྲ་ཡིན་ཀྱང་ཝང་ལུས་ཞོན་གར་འགྲོ་འདིར་འདུག་ལ་ཧ་ཅང་རང་དབང་ཆེ་ཞིང༌། འོད་ཟེར་ནི་དེ་ལྒོག་སྟེ་དམ་དྲམ་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་པས་ཀྱང་ཝང་ལུས་ཞོན་ཁོ་རང་རྒྱ་གཞུང་གི་གསོས་ཕྲུག་ཡིན་པ་མི་ཤེས་སམ། གང་ཞིག་ན་འགྲེལ་ལོག་ཅིག་འདུག ཁྲིན་ཕའོ་ཁོན་དང་ཀྲའོ་རེའེ་སོགས་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཚང་མ་གླུ་བརྒྱ་གདངས་གཅིག་རེད་མི་འདུག་གམ། ཝང་ལུས་ཞོན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་མང་དག་ཅིག་ཀློགས་དང་ཁོ་བ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་མཁྱེན་ངེས་ཡིན།
ཁོང་ནི་འདྲེ་ཡིན་ཀྱང་རུང་ལྷ་ཡིན་ཀྱང་རིང་ང་ཚོས་ཁོང་གི་སྐད་ཆའི་གནད་དོན་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་་ལེགས་ཆ་ལེན་དགོས་པ་དེ་བསམ་བློ་ཞིག་བ་ཞིག་འོས་འགན་རེད་ལ་གནད་འགག་ཞིག་ཀྱང་རེད།་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་འགྲེལ་ལོག་རྐྱང་རྐྱང་རྒྱབ་བསྡད་ན་མཁས་པ་སུ་འདྲ་ཞིག་གི་དོན་སྙིང་ཅན་གྱི་སྐད་ཆ་ག་ཚད་བརྗོད་ཀྱང་རུང་མི་འདི་འདྲའི་རིགས་ལ་ཕན་འབྲས་ཞིག་ལེན་རྒྱུ་མེད་པ་རེད།
འོན་ཀྱང་ཁྲིན་ཕའོ་ཁོན་ཁོང་ནི་ཕར་བལྟོས་ཚོད་ཀྱིས་གྲིབ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ནད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ་ཡང་ཁོའི་ཀླད་ཤུགས་ཀྱི་ནུས་བ་དེ་ངར་སེ་འདུག་ག།
ཝང་ལུས་ཞོན་བཟའ་ཟླ་གཉིས་ཀྱི་གྱི་རྩོམ་ཡིག་བསྒྱུར་བསྒྲགས་དང་རྒྱ་རིགས་འགའ་འདི་གར་སླེནས་དུ་འཚང་ཁ་ཤུག་ཤུག་གིས་བཅར་འདི་བྱེད་པ་སོགས་ནི་སྤྱིར་ཅུང་ཙམ་ཕན་སྲིད་ནའང་ཐང་མོད། འོན་ཀྱང་ཅུང་ཙམ་ཨག་གསར་ཡང་ཆེ་ཚོད་དུ་འདུག་སྙམ། འདི་ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་ཡིན། དགོངས་པ་མ་འཚོམས།་འོན་ཀྱང་ཝང་ལུས་ཞོན་གྱི་རྩོམ་ལས་ང་ཚོས་ཉམས་འཇོག་དགོས་ས་གང་མང་འདུག ངས་ནི་རྒྱ་རྒན་འདི་རྒྱ་གཞུང་གི་གསོས་ཕྲུག་ཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་ཡོད།
དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་སླེབས་བཞིན་འདུག་ན་འདིའི་ཕྱོགས་ལ་ང་ཚོའི་གཞུང་ངོས་ནས་ལྟ་སྟངས་ཇི་ཙམ་འཛིན་གྱི་ཡོད་མེད་མི་ཤེས་མོད། གང་ལྟར་གང་ཟག་སྒེར་ཞིག་གི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ཡང་རུང་ཁྱི་སྤྱང་ངན་འབྲེལ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཡིན་ཡང་རུང་གང་ལྟར་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཡང་མུ་མཐུད་དུ་འབྲེལ་ལམ་ཡག་པོའི་སྒོ་ནས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུ་དང་ཡང་ན་ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་རྒྱབ་ལྗོངས་དེ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མ་གཞིར་ཁོང་ཚོ་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་གྱི་འོག་ནས་མནར་གཅོད་མྱངས་མཁན་ཤ་རྟགས་ཡིན་ན་གུང་ཁྲན་ལ་བློ་ལོག་པ་དང་གུང་ཁྲན་གྱི་བྱེད་ལུགས་ལ་ཐེར་འདོན་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་ཐོག་ང་ཚོའི་ལག་ཡ་དང་གུང་ཁྲན་ལ་འཐབ་རོགས་བྱས་ན་མི་འགྲིག་པ་འེ་ཡོད་སྙམ།།
thanks for the works and i will write in tibetan soon.