ཉེ་ཆར་བཞུགས་སྒར་ཕོ་བྲང་དུ་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་བའི་སྟེང་། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་དག་གི་ཐད་བགྲོ་གླེང་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་སྟེང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ཡང་དག་ཡིན་མིན་གྱི་དོགས་སློང་མཛད་པ། ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་འདུའི་མཇུག་སྡོམ་སྟེང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་རྫུན་མའི་རིགས་ཀྱིས་ཞབས་འདྲེན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་ནན་གྱིས་གསུངས་དོན་ལྟར། འདི་གའི་གསར་ཁང་གིས་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པར་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཐད་དགོངས་འཆར་བསྡུས་ཡོད།
གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་སུ། སྔར་ལོ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་གསར་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་མཇུག་བསྡོམས་ཉིན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་བྱམས་པ་ཕུན་ཚོགས་དང༌། ལེགས་མཆོག་སོགས་ཀྱིས་མ་འོངས་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད། རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་པའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་དེ་དར་ནས་ལོ་མང་པོ་ཞིག་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། ལམ་སྲོལ་དེ་ཆོས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཞིག་དང་ཆོས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། གནད་འགག་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད། སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་དེ་བླ་མ་མང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་དེ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། ྋརྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཆགས་པ་ནས་བཟུང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད།བར་སྐབས་ཤིག་ནས་ཀརྨ་པ་དང། པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད། དེར་བརྟེན། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་དམིགས་ཡུལ་དུ་བཟུང་སྟེ། ཨང་དང་པོར་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་སྲོལ་ཡིག་ཅིག་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་རེད།
བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་གཉིས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོ་ཚང་མས་འགན་ཁུར་ཏེ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་དང༌། ྋགོང་ས་མཆོག་ཞལ་བཞུགས་པའི་དུས་ཚོད་འདི་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཅིག་ཆགས་ཡོད། ༧གོང་ས་མཆོག་བོད་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང༌། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་ཡིན་པར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་གིས་བཤད་པའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོ་འགྲོ་དགོས་དོན་མེད། འོན་ཀྱང༌། དཀའ་ངལ་ཞིག་ཏན་ཏན་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ཁ་ཤས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་ནས་བཀའ་འཁྲོལ་དགོས་པ་དང༌། ཁ་ཤས་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས། ཁུལ། རྫོང་སོ་སོ་བཅས་ནས་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུ་དགོས་པ་སོགས་རིམ་པ་མང་པོ་ཞིག་ཕྱེས་ཡོད།
ཉེ་ཆར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་བཤད་པ་དེར་བལྟས་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་ངོ་མ་དེ་འདིར་བཞུགས་ཡོད་ཀྱང༌། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ངོ་མ་དེར་ངོས་ལེན་མེད་པར་དེའི་ཡང་སྲིད་ཁོང་ཚོར་དགོས་ཟེར་གྱིན་ཡོད་ན། ཆོས་སྲིད་གང་ཐད་ནས་ཀྱང་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། གལ་སྲིད་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་དབང་ཆ་དང༌། ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་དགོས་ན། ྋགོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་འདིའི་མཛད་འཕྲིན་དང༌། ཁོང་གི་དགོངས་བཞེད་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཕན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་ངོས་ལེན་བྱ་དགོས་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པའི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཐད་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་དངོས་ནས་བཀའ་སློབ་རིམ་པར་ཕེབས་ཡོད་པ་རྣམས་དང་ལེན་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང།
དགེ་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ་ལགས་སུ། ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ཉིན་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ལྔའི་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་བ་བཞུགས་སྒར་ཕོ་བྲང་དུ་ཚོགས་པའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་སྟེང༌། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་གྱི་ལམ་སྲོལ་འདི་ཡང་དག་ཡིན་མིན་དང༌། སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་ཉུང་དུ་བཏང་ན་ལེགས་ཚུལ་གསུངས་པའི་ཐད། དགོངས་འཆར་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
ང་ལ་སྔོན་མ་ནས་འདིའི་ཐད་བསམ་ཚུལ་ཤུགས་ཆེན་ཡོད་མོད། གྲྭ་བཙུན་ནུས་མེད་ཅིག་གིས་བསམ་ཚུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་འཁྱེར་བསྡད་ན། སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་མེད་པ་བཟོ་བ་ཕར་ཞོག སོ་སོའང་མེད་པ་བཟོ་ཉེན་འདུག་བསམ་ཡོད། སྔོན་མ་ང་ཚོ་གྲྭ་རྐྱང་བླ་རྐྱང་ཚོ་ཇ་ཁང་ཟ་ཁང་དུ་འཛོམས་ཏེ། གནད་དོན་དེའི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་མང་བོ་བཤད་མྱོང་ཡོད། ངས་དེའི་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་ཀྱང་བྲིས་ཡོད། སྤྱིར་གཞུང་ཆེན་མོའི་ནང་དུ་བཤད་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་ན། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བཞིར་དབྱེ་བའི་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། དེའི་ནང་གསེས་སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ། བཟོ་བོ་སྤྲུལ་སྐུ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོ་གཞུང་ཆེན་མོ་ལས་བཤད་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་རེད། དེ་ལས་གཞན་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་གསུངས་པ་བཞིན། བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དུ་མས།། གཞན་ཡང་སྨོན་ལམ་དག་དང་ནི།། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་དབང་འབྱོར་བའི།། དབང་གིས་བྱེད་པ་ལེན་པར་འདོད།། ཅེས་བསྟན་ཡོད། ང་ཚོ་བོད་པར་མཚན་ན། ༧རྒྱལ་མཆོག་ཀརྨ་པ་ཁོང། ང་ཡོད་སའི་ལུང་པ་དེའི་ནང་འཁྲུངས་པ་རེད། སྐུ་གོང་མའི་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ཧ་ཅང་རྒྱས་ཡོད། ཁོང་དགོངས་པ་རྫོགས་ཁར། སློབ་མ་ཚོའི་རེ་བ་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་ཐོག གང་དུ་ཕེབས་པ་སོགས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་ཡང་གསལ་པོ་གནང་ཡོད། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་མགོ་འཛུགས་ས་ཡང་འདི་ནས་རེད།
མཁས་པ་ཚོས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ་དང༌། དེབ་ཐེར་སྔོན་པོ། གསེར་པོ་ལྗང་ཁུ་བཅས་བརྩམས་ཡོད་པ་རེད། ད་བར་དེབ་ཐེར་ནག་པོ་ཞེས་པ་ཞིག་བརྩམས་ཡོད་པ་མ་རེད། གལ་སྲིད་དེབ་ཐེར་ནག་པོ་རྩོམ་མཁན་ཞིག་བྱུང་ན། སྤྲུལ་པའི་གང་ཟག་དེ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ཞབས་འདྲེན་ཞུས་པ་སོགས་བྲིས་པ་ཡིན་ན་རྫོགས་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཐད་གསུངས་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ལ། ཁོང་གི་གསུངས་འདིས་ངའི་ཡིད་འཕྲོག་སོང༌། སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ཆོས་བརྒྱུད་སོ་སོའི་བླ་ཆེན་ཞིག་གི་རྒྱབ་གཉེར་མེད་ན། ཆོས་བརྒྱུད་དེའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཞིག་ཏུ་ངོས་ལེན་མེད་པ་བཟོས་ཡོད་པ་དེ་ཡག་པོ་རེད་སྙམ། དེས་སྤྲུལ་སྐུ་མང་པོ་ཉུང་ཉུང་བཟོ་ཐུབ་ལ། ཉུང་ཉུང་དེ་ཡང་སྤུས་དག་པོ་བཟོ་ཐུབ། འོན་ཀྱང༌། གཏན་འབེབས་དེ་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་དཀོན་པོ་རེད། སྤྲུལ་སྐུ་ཚད་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་ཐད་ནས་ས་མཚམས་ཤིག་དང༌། སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་བཟོ་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། འོན་ཀྱང༌། སྤྲུལ་སྐུ་རྩ་མེད་བཟོ་བའི་སྐད་ཆའི་སྟེང་ཡོང་ན། རིམ་བཞིན་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་ཐུག་ཡོང༌། སྐབས་དེར་ལག་པ་འཆང་ཕོད་མཁན་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད་བསམ། ཞེས་གསུངས་སོང།
ས་སྐྱའི་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ག་ཟི་ཚེ་རིང་པོ་ལགས་སུ། རྒྱ་ནག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དེ་གཏན་འབེབས་བྱས་མ་ཐག བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་ཚོགས་འདུ་བསྐངས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དེར་ངོས་ལེན་མེད་པའི་ལན་འདེབས་དང༌། ཡང་སྲིད་གང་ཞིག་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་ཀྱང༌། ཆོས་བརྒྱུད་སོ་སོའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་ངོས་ལེན་ཆོག་མཆན་མེད་ན་སྤྲུལ་སྐུ་ཡང་དག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་མིན་པ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་དེར། ད་ལྟ་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་ཐད་སྲིད་ཇུས་ཤིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་དེར། ང་རང་ཡ་མཚན་པ་ཞིག་བྱུང༌། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ཚེ་ཕྱི་མ་དང་ལས་འབྲས་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་མེད། ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བླ་ཆེན་གང་ཞིག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་གླེང་སྟེ། ལས་འབྲས་དང་སྐྱེ་པ་སྔ་ཕྱི་ཁས་ལེན་པ་འདྲ་བོ་ཞིག་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་མང་པོའི་ཐོག་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ནང་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ལྔའི་བླ་ཆེན་རྣམས་དང༌། འཐུས་མི་བཅས་ཆོས་དོན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་འོག་ཆོས་ཚོགས་འཕར་མ་ཞིག་འཚོགས་ཏེ། བོད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་དེར་ཁས་ལེན་མེད། ཅེས་བརྗོད་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཟེར་ན། གནའ་ནས་ད་བར་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་གང་ཞིག་རྒྱ་ནག་གིས་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་ཞིག་མེད་ལ། མ་འོངས་པར་ཡང་དགོས་དོན་མེད། མ་འོངས་པར་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་བླ་ཆེན་ཚད་ལྡན་ཞིག་གིས་ངོས་འཛིན་གནང་པའི་དཔང་རྟགས་མེད་ན། སྤྲུལ་སྐུ་ཚད་ལྡན་མིན་པའི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྒྲིག་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ད་བར་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་འདྲ་མིན་བྱུང་སྟངས་དེ་ཉུང་དུ་སོང་ཡོད། ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ནས་ ༨ བར་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་བའི་སྟེང༌། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས་པར་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད། ང་ཚོ་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་པར་མཚོན་ན། སྤྲུལ་སྐུ་ལ་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་ཟེར་ནས་ཆུང་དུས་ནས་ངོས་འཛིན་གནང་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ལོ་ན་སུམ་ཅུ་ནས་བཞི་བཅུར་སླེབས་དུས་སྤྲུལ་སྐུར་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཉུང་ཉུང་རེད། དེའི་ཐད་ཆོས་ཚོགས་འཕར་མའི་སྐབས་སུའང་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཡོད། བོད་ས་ཤོར་ཏེ་ཆོས་དད་རང་དབང་མེད་པར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་འདས་པ་རེད། དེའི་བར་ལ་བླ་མ་མང་བོ་ཞིག་འདས་ནས་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གནང་མ་ཐུབ་སྟབས། ལོ་ན་སུམ་ཅུ་དང་བཞི་བཅུར་སོན་སྐབས་གཞི་ནས་ཁ་ཤས་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་རེད། མ་འོངས་པར་སྤྲུལ་སྐུ་ཡོད་ཚད་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་བྱས་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ཐད། གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད་ལ། དེ་དག་ལག་ལེན་ལའང་བསྟར་དང་བསྟར་བཞིན་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང༌།
བཀའ་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ཁོ་ཚ་བསོད་ནམས་དགྲ་འདུལ་ལགས་སུ། དེང་སྐབས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དག་ཏུ་སྤྲུལ་སྐུ་རྫུན་མ་དང༌། ཚད་ལྡན་མ་ཡིན་པའི་བླ་སྤྲུལ་མང་བོ་ཞིག་གིས་མང་ཚོགས་ལ་མགོ་བསྐོར་དང༌། ཆོས་ཚོང་གི་བྱེད་སྤྱོད་སྤེལ་ཏེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་བསྲེས་ལྷད་དང༌། ལྷག་པར་དུ་བོད་པའི་སྟེང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་གཞན་པར་ལྟ་སྟངས་ངན་པ་འཇོག་གིན་ཡོད་པའི་ཐད། དགོངས་འཆར་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
སྤྱིར་བཏང་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཟེར་བ་དེར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེར་མ་ཟད་སྤྲུལ་སྐུ་དེས་སོ་སོའི་ཆོས་བརྒྱུད་བསྐྱངས་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྲོལ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཡར་སྔོན་ལ་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་དེ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། རེ་ཟུང་མ་གཏོགས་མང་ཤོས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུ་རྫུན་མའང་རེ་ཟུང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང༌། ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ས་ཤོར་ནས་བཙན་བྱོལ་ལ་རྒྱ་གར་ནང་འབྱོར་བའི་རྗེས་སུ། བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ཀྱང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་སོང་བ་རེད། དེ་དག་གིས་སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་སྒོས་སོ་སོའི་ཆོས་བརྒྱུད་དང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པར་བརྟེན། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གིས་ཀྱང༌། སྤྲུལ་སྐུ་ཟེར་དུས་ཡག་པོ་ཞིག་ཏུ་རྩི་བཞིན་ཡོད་སྟབས། དེང་སྐབས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུའང་སྤྲུལ་སྐུ་ཚོ་རྩ་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་ཞིག་དང་རིན་པོ་ཆེ་ཞིག་གི་དཔང་རྟགས་ཡོད་ཚེ། དེ་ལ་ཕྱིའི་འབྱོར་བའི་ཆ་ནས་ཡག་ཐག་ཆོད་ཡོང་གིན་ཡོད་སྟབས། མི་རེ་ཟུང་གི་སེམས་སུ། ང་ཡང་སྤྲུལ་སྐུ་ཞིག་ཆགས་ན་བསམས་ནས་སྤྲུལ་སྐུ་རྫུན་མ་མང་བོ་བྱུང་བ་རེད། ཁོང་ཚོ་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་དག་གིས་ཐག་ཆོད་བྱས་པ་ཕལ་ཆེར་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་རེད། སྤྲུལ་སྐུ་གང་ཞིག་ཡིན་རུང༌། ཁོངས་སོ་སོའི་བླ་ཆེན་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཐག་ཆོད་བྱེད་དགོས་པ་ལས། གང་འདོད་དུ་སྤྲུལ་སྐུའི་མིང་ཐོག་ནས་ལས་ཀ་འདྲ་མིན་བྱས་ན་དེས་རང་གི་བསྟན་པ་དང་བསྟན་འཛིན་ལ་གནོད་ཐག་ཆོད་རེད། དཔེར་ན་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཟིན་པ་ཞིག་གི་མཚན་ཐོག་ནས། ཡང་བསྐྱར་གཞན་པ་ཞིག་ཡོང་སྟེ། ང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་འདི་ཡིན་ཟེར་ཀྱང༌། བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱིས་བདག་པོ་མ་བརྒྱབས་ཚེ། རྙིང་མའི་ནང་དུ་སོང་ནས་བླ་མ་ཞིག་གི་མིང་ཐོག་ནས་སྤྲུལ་སྐུའི་མིང་ལེན་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ང་རང་ཡང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་བཀའ་བརྒྱུད་ནང་སྤྲུལ་སྐུ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་དམ། ཟེར་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་ཚར་གཅོད་བྱེད་མཁན་རེ་འགའ་བྱུང་མྱོང་ཡོད། བསྟན་པ་བསྲེས་ལྷད་དང་སྤྲུལ་སྐུ་རྫུན་མ་དེ་འདྲ་མང་བོ་བྱུང་བའི་སྟབས་ཀྱིས། བར་ལམ་ཞིག་ནསྋགོང་ས་མཆོག་གཙོ་བོ་བྱས་ཏེ་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ཚང་མས་གནད་དོན་དེར་དོ་དམ་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ། དེའི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་དང་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད། དེ་ཚོ་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཐོག་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང།
རྙིང་མའི་སྤྱི་འཐུས་སློབ་དཔོན་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་ལགས་སུ། བོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་ཚོས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཙམ་ལས་ཆབ་སྲིད་དང་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐད། ཐུགས་འགན་དེ་ཙམ་བཞེས་ཀྱིན་མེད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡོང་གིན་ཡོད་སྟབས། སྐུ་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ། བོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་ཚོར་དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་འཛམ་གླིང་གི་འཕོ་འགྱུར། ལྷག་དོན་དུ་བོད་མིའི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐད་འཁྲི་བའི་ལས་འགན་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
དེའི་ཐདྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ང་ཚོར་ཡང་ཡང་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདིའི་ངོ་བོ་ཆོས་ལུགས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་སྟབས། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནང་ཡོད་པ་ཡིན་ན་འདྲ་ལ། བོད་ནང་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐད་བླ་སྤྲུལ་ཚོས་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་གནང་གིན་ཡོད་པ་རེད་བསམ་ཡོད། ནུས་པ་ཐོན་མ་ཐོན་དང༌། ནུས་པ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་མངོན་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡོད་ཀྱང། དེར་དཔེར་མཚོན་ཞིག་ཞུས་ན། ད་ལྟ་བོད་ནང་ཧ་ཅང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང། བརྒྱུད་ལམ་ཆ་ཚང་བཀག་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་དེ་རིང་ཁ་སང་གི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱིན་མེད་པ་འདྲ་བོ་རེད། དེ་བཞིན་བླ་སྤྲུལ་རྣམ་པས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་ཐུགས་འགན་ཆེན་པོ་བཞེས་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་ཚོ་མི་མང་གིས་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱིན་མེད་སྟབས། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བླ་སྤྲུལ་ཚོས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཐོག་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཀྱིན་མི་འདུག ཅེས་བསམ་ཚུལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གིན་ཡོད་པ་བདེན་པ་རེད། འོན་ཀྱང༌། ང་རང་གི་བསམ་པར་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཚོས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ཐུགས་འགན་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཀྱིན་འདུག་སྙམ་ཡོད།
སྤྱིར་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཚོར་དམིགས་བསལ་གྱིས་འགྲོ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་ཐུགས་འགན་ཡོད་པ་དང༌། ལྷག་པར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཐོག་ཐུགས་འགན་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། གོང་ནས་ཁྱེད་ཀྱིས་བཤད་པ་ལྟར། དུས་རབས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་ཏེ། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཚོར་འཁྲི་བའི་འགན་དེའང་རིམ་གྱིས་འགྱུར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བོད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་དེ་བོད་མི་ཡོད་ཚད་ལ་འགན་ཡོད་པ་བཞིན། སྤྲུལ་སྐུ་ཚོས་ཀྱང་དམིགས་བསལ་གྱིས་འགན་བཞེས་དགོས་པ་རེད་བསམ་ཡོད། བོད་མིའི་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གཙོ་བོར་བཟུང་བའི་ཐོག་ནས་བླ་སྤྲུལ་རྣམ་པ་ཡིན་ནའང་རང་རང་གི་སྐུ་གོང་མས་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་གང་འདྲ་ཞིག་བསྐྱངས་འདུག་པ་དེའི་རྗེས་བསྐྱང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐད་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ། ང་ཚོ་ཚང་མས་འཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་དང་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་བྱས་ན་ཧ་ཅང་དགེ་ཕན་ཆེན་པོ་འབྱུང་ལ། ཏན་ཏན་ནུས་པ་ཆེན་པོ་འཐོན་པའི་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ཟབ་མོ་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང༌།
དབུས་གཙང་སྤྱི་འཐུས་ཨཅཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་སུ། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་དེ་མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤུ་བླ་ཆེན་བྷོབ། མང་མོས་འོས་འདེམས་སོགས་རིགས་གསུམ་ཙམ་གསུངས་ཡོད་སྟབས། སྐུ་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ་དེ་གསུམ་ལས་གང་ཞིག་ཡང་དག་པ་དང༌། གང་ཞིག་དུས་དང་མཐུན་པའི་བོད་པའི་གནས་བབ་ཀྱི་དགོས་མཁོར་གཟིགས་ཀྱིན་ཡོད་དམ། ཞེས་དྲིས་པའི་ལན་དུ་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
དྲི་བ་འདི་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཆེན་པོ་རེད། རང་ཉིད་བོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དེའི་འགན་འཁུར་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་འདི་བོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད། དེ་བཞིན་ནང་ཆོས་ལ་དད་མཁན་ཡོངས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོང་གིན་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་གཏོར་བརླག་གི་ལས་མང་བོ་ཞིག་བརྩམས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ྋགོང་ས་མཆོག་གཙོས་པའི་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་དེར་རྒྱ་ནག་གིས་ཇུས་གཏོགས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྤྲུལ་སྐུ་གཅིག་ལ་ཡང་སྲིད་གཉིས་གསུམ་རེ་བྱུང་བའི་དཀའ་རྙོག་འདི་བྱུང་བ་རེད། དེའི་ནང་གཙོ་ཆེ་ཤོས་དེ་ྋགོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་རེད། དྲུག་ཅུ་རེ་གྲངས་ནས་ྋགོང་ས་མཆོག་ལ་གསར་འགོད་པ་དག་གིས་དྲི་བ་འདི་བཏོན་ཡོད། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་དེ་གཙོ་བོ་བོད་མི་མང་གི་བསོད་ནམས་དང་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ལ་རག་ལས་ཡོད། ཅེས་ཡང་ཡང་གསུངས་ཡོད། དེ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད། བླ་ཆེན་དག་གི་ཡང་སྲིད་དེ་རྗེས་འཇུག་གི་དད་པ་དག་སྣང་ཐོག་ནས་ཕེབས་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྲིད་ཇུས་འདྲ་མིན་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། ྋགོང་ས་མཆོག་གཙོས་བླ་སྤྲུལ་དག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབས་ནས་ཡོང་གིན་ཡོད། དེར་བརྟེན། ༢༠༠༣ ལོར་ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་ལ། ཡེ་ཤུ་བླ་ཆེན་གྱི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད། ༢༠༠༦ ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཉི་ཧོང་དང༌། དེའི་རྗེས་རྒྱ་གར་པན་རྗབ་བཅས་ནས་གསར་འགོད་པར་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སྐོར་བཀའ་གནང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ། རྒྱ་གཞུང་གིས་དེའི་ཐད་སྒྲིག་གཞི་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པས་རེད། ང་རང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་དེ་བློ་འཚབ་ཆེན་པོར་བརྩིས་ཏེ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཐད། སྔར་རྒྱུན་རྒྱལ་དབང་རིན་བྱོན་གྱི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་དང༌། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་འོང་བའི་གསལ་འདེབས་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཞུས་ཡོད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཡེ་ཤུ་བླ་ཆེན་བྷོབ་དང༌། དེ་བཞིན་མ་འདས་སྤྲུལ་སྐུ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་བཀའ་གནང་ཡོད་ཀྱང༌། རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་དང། སྒེར་ངོས་ནས་ཀྱང་རེ་འདོད་གང་ཡོད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་གསལ་འདེབས་བྱ་དགོས་པ་དེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་འགན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ལས་འགན་དེ་སོ་སོ་ལ་མཚོན་ན་འགྲུབ་ཐུབ་ཡོད་བསམ་ཡོད། ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་དེ་སྔོན་མའི་ལམ་ལུགས་གཞིར་བཟུང་གི་སྟེང་ནས་ཡོང་བའི་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ལ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུའང་འདི་འདྲའི་གསལ་འདེབས་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང༌།
