ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མ་འཇོན་པ་ཞིག་གནང་འདུག

༧གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་དགོངས་བཞེད་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཅིག་བསྐྱོད་པ་ཐེངས་དང་པོ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་གྱི་དགེ་འདུན་པའི་ཁྲོད་ནས་ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་མཁན་གྱི་སློབ་ཐོན་པ་ཐོག་མ་བྱུང་བ།

ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་གྱི་གནམ་ངོ་ཤིན་ཏུ་དྭངས་ལ་ཞོགས་པའི་ཉི་འོད་ཀྱང་ཧ་ཅང་འཇམ། དེ་ནི་བོད་ལུགས་ཀྱི་བརྩི་སྟངས་ལྟར་ན་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་ཏེ། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལོ་རེའི་དཀར་བོ་དགེ་བའི་ལས་བསྒྲུབ་པའི་ཟླ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་གི་མགོ་བརྩམས་མ་ཐག་པའི་ཉིན་དང་པོ་དེ་རེད། ཉིན་དེར་ངྷ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་སྐད་བ་བཏང་བ་ལྟར། ཞོགས་པའི་ཉི་གཞོན་ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་བུད་མ་ཐག ང་ཡང་ངྷ་ས་ནས་རྒྱང་ཐག་ལེ་བར་ ༧༠ ཙམ་ཡོད་པའི་སྦིར་གཞིས་ཆགས་སུ་ལམ་ལ་ཆས། ཉིན་དེར་སྦིར་ས་གནས་ཀྱི་རི་དྭགས་ལྷུང་བའི་ནགས་ཚལ་ཞེས་པར། ངྷ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་དགེ་འདུན་པའི་ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་པའི་སྐོར་ཁག་དང་པོ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་མཛད་སྒོ་འཚོགས་པ་དང་། མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་མཆོག་ཕེབས་ཡོད། སྦིར་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག་དཔྱིད་ཟླའི་ལྗང་མདོག་གིས་བརྒྱན་པའི་དབུས་སུ་རི་དྭགས་ལྷུང་བའི་ནགས་ཚལ་ནི་ཁུ་སིམ་ལ། གཙང་སྦྲ་དོད་ཅིང་དབེན་པར་གནས་འདུག་པས་མིའི་སེམས་སུ་དབང་མེད་དུ་བདེ་སྣང་ཞིག་སྦྱིན་གྱིན་འདུག

མཛད་སྒོ་ཉིན་རྒྱབ་ཀྱི་ཆུ་ཚོད་ ༢ དང་སྐར་མ་ ༣༠ སྟེང་འཚོགས་པ་དང་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་སློབ་ཐོན་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་གནང་ཡོད། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་སྐབས། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དཔེ་མཛོད་ཁང་ལ་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་རིམ་གྱིས་ཚན་རིག་ཡོད་པ་ཞིག་གྲ་སྒྲིག་གནང་དགོས་ཞེས་བཀའ་གནང་བ་ལྟར། ༢༠༠༠ ལོ་ནས་ ༢༠༠༨ ལོའི་བར་དུ་དགེ་འདུན་པ་ ༦༠ ཙམ་ལ་ཚན་རིག་ཟབ་སྦྱོང་གནང་བ་དང་། དེའི་ནང་ནས་ ༣༠ དྲག་འདེམས་བྱས་པ་རྣམས་དེ་རིང་ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་ཐེངས་དང་པོ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་ཡོད། ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་ཅེས་འདོགས་དགོས་དོན་དེ་རིང་གི་སློབ་ཐོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་འོངས་པར་རང་གི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་དགེ་རྒན་དང་། དེ་མིན་གྱི་བྱེད་སྒོ་གང་འདྲ་ཞིག་སྤེལ་ཡང་སྣེ་ཁྲིད་པ་དང་འགན་འཁུར་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་པ་དེ་ཡིན། དེ་ནི་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ཙམ་མ་ཟད། བོད་མི་ཚོས་རང་དོན་རང་གཅེས་བྱ་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་བོ་ཡོད་པའི་ཐོག་ཏུ་རྒྱན་ཆ་དང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་དུ་གོམ་པ་རྒྱག་རྒྱུའི་སྟ་གོན་ལྟ་བུ་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས།

བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་གསུངས་དོན། སྤྱིང་ང་ཚོའི་བོད་མིར་མཚོན་ན་གཞུང་ཆེན་མོར་བལྟས་ཟེར་བ་མ་གཏོགས་དེ་ལ་ནང་གསེས་དབྱེ་བ་བྱས་ཏེ། དེང་དུས་ཀྱི་ཚན་རིག་དང་བསྟུན་ཏེ་གང་འདྲ་འགྲོ་གི་ཡིན་མིན་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་འཁོར་གྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། བར་ལམ་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ང་ཚོའི་ནང་ཆོས་ནང་དུ་ཚན་རིག་ཟེར་ནས་དབྱེ་བ་གཅིག་དང་། ལྟ་བ་ཟེར་ནས་དབྱེ་བ་གཅིག དེ་ནས་ཆོས་ཟེར་ནས་དབྱེ་བ་གཅིག་དབྱེ་ཡོང་དུས། ང་ཚོས་ནང་ཆོས་རང་གི་ཐོག་ནས་ཚན་རིག་གི་གཞི་ཞིག་བཟུང་བའི་ཐོག འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ཚན་རིག་པར་ཕར་ཕན་ཐོགས་གང་འདྲ་བྱས་ནས་བྱ་དགོས་ཀྱིན་འདུག དེ་ལྟ་བུའི་བཀའ་སློབ་ཕེབས་པ་ལྟར་ཁྱེད་ཚོས་ཚན་རིག་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་གནང་བ་དེས་ཏན་ཏན་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཛམ་གླིང་སྤྱི། ལྷག་པར་དུ་ཚན་རིག་པར་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་བ་ཞིག་གནང་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ཅེས་གསུངས།

ཡང་ཁོང་གིས་ང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་གསར་བའི་འོག་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་གཞིར་བཟུང་སློབ་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་བོད་ཡིག་རང་སྟེང་ནས་སློབ་རྒྱུར་བང་བསྒྲིག་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ལ་དགེ་རྒན་མེད་པ་དང་ཚན་རིག་གི་ཐ་སྙད་གསར་བ་དེ་ཚོ་རག་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཡོང་བསྡད་ཀྱིན་འདུག བར་ལམ་ནས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་ཚན་རིག་ཐོག་ཕྱག་ལས་མང་བོ་གནང་སྟེ། དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོར་གནས་ཚུལ་གསར་བ་མང་བོ་ཞིག་རེག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས། ང་ཚོ་རང་གིས་དེ་ཚོའི་ཐོག་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ཐ་སྙད་གསར་བ་བཟོ་མཁན་རག་གི་མེད། ཐ་ན་དེ་ཚོའི་ཐོག་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་ཡང་ཡོང་གི་མེད། དེར་བརྟེན་ཁྱེད་རྣམ་པ་ཚོ་གཞུང་ཆེན་མོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག དེའི་སྟེང་དུ་ཚན་རིག་གི་སློབ་སྦྱོང་ཞིག་ཀྱང་མཉམ་དུ་རག་པར་བརྟེན་ཕན་ཐོགས་རླབས་ཆེན་ཞིག་འབྱུང་གི་རེད་བསམ་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱས་ཡོད། ཅེས་དང་མཇུག་མཐར་ཁོང་གིས་དངོས་གནས་བྱས་ན་འདི་ལྟ་བུའི་ལས་ཀ་དག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བྱེད་དགོས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ནའང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་གནང་བ་རེད། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་སྒེར་ངོས་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས།

གསར་འགོད་པས་ཚན་རིག་ཟབ་སྦྱོང་ཁྲོད་ཞུགས་པའི་དགེ་འདུན་པ་འགར་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་དྲིས་པར་། འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་གྲྭ་རྔ་པ་ཤེས་རབ་ལགས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གཞུང་དང་ནང་ཆོས་ཐོག་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་དང་དཔྱད་པ་བྱེད་སྟངས་ལས། ཚན་རིག་གིས་དཔྱད་པ་བྱེད་སྟངས་དེ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཆགས་འདུག་པར་མ་ཟད། ནང་ཆོས་དང་ཚན་རིག་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་མཐུན་པའི་རིགས་དང་མི་མཐུན་རིགས་མང་བོ་ཞིག་འབྱུང་གི་ཡོད་ལ། ཡང་ནང་ཆོས་ནང་དུ་མ་གསལ་བ་མང་བོ་ཞིག་ཚན་རིག་ནང་དུ་ཞིབ་ཚགས་པོ་བཤད་པ་དེ་འདྲ་ཡོད། དེ་བཞིན་ཚན་རིག་པས་གསར་བཏོད་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་ནང་ཆོས་ནང་དུ་སྔོན་ནས་བཤད་ཡོད་ནའང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཁྱོན་ནས་སོང་མེད་པའི་རིགས་མང་བོ་ཡོང་གི་འདུག དེར་བརྟེན་ངས་ལོ་འདི་འདྲའི་མང་བོར་ཚན་རིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་དེ། ང་ཚོས་ནང་ཆོས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ནའང་དེ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་དང་དཔྱད་པ་བྱེད་སྟངས་དེ། ནམ་རྒྱུན་གྱི་གདན་ས་ཁག་གི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་ལས་བརྒལ་ཏེ། ཞིབ་ཚགས་པོ་དང་གནད་དོན་གང་ཡིན་པ་དེར་རིག་པས་དཔྱད་ནས་འགྲོ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡིན་ཟེར་ནས་མཁྲེགས་བཟུང་དང་གཞན་གྱི་གསར་བཏོད་རེད་ཟེར་ནས་ཧོལ་རྒྱུགས་མི་བྱེད་པར་བློ་གཟི་བོར་གནས་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞེས་ཟེར།

སེ་ར་བྱེས་ཀྱི་གྲྭ་ཐབས་མཁས་བློ་གྲོས་ལགས་ཀྱིས། ངས་བལྟས་ན། སྤྱིར་བཏང་ནས་ང་ཚོ་བོད་པས་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་སུ་དེང་དུས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་དེ་ཅུང་ཙམ་རྗེས་སུ་ལུས་པ་གང་ཞིག ཚན་རིག་གི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ནས་བཤད་ན་ང་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་རྗེས་ལུས་ཐེབས་འདུག ངས་ཐོག་མར་ཚན་རིག་སྦྱོང་དུས་ལམ་སེང་འཕྲུལ་རིག་བཟོ་རྒྱུ་ལྟ་བུར་བསམ་བློ་འཁོར་ནའང་། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་འཁྱེར་སྟངས་དང་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས། དེ་བཞིན་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཚང་མ་ཁྱོན་ནས་མི་འདྲ་བ་དེ་འདྲ་རེད་འདུག དེར་བརྟེན་ང་རང་ཉིད་ངོས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དེ་ཚོས་ཚན་རིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་སྟངས་དང་ལྟ་བ་ཁྱེར་སྟངས་སོགས་ཤེས་སོང་ཞེས་དང་། ཡང་ཁོང་གིས་ང་ཚོའི་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ཏུ་སྔོན་མའི་ཆོས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་བྱེད་སྟངས་དེ་ཚོ་མུ་མཐུད་འགྲོ་བསྡད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། དེང་དུས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ནང་ཆོས་ར་སྤྲོད་རྒྱུ་དང་དེང་དུས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཐབས་སོགས་ལ་ཧ་ཅང་རྗེས་ལུས་ལྟ་བུ་རེད། དཔེར་ན། ང་ཚོས་ནང་ཆོས་ཤིག་དབྱིན་ཇི་ནས་བསྒྱུར་བ་དང་བོད་ཡིག་ནང་གི་དེ་གཉིས་ཀློག་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ཕལ་ཆེར་དབྱིན་ཇིའི་ནང་གོ་བདེ་བ་ཆགས་ཀི་རེད། དེ་སོ་སོའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ཆ་ཚང་འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོ་གཅིག་གྱུར་ཐོག དེང་དུས་སློབ་སྦྱོང་ཐོག་ཏུ་སླེབས་ཡོང་དུས་ང་ཚོའི་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ཏུ་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ནང་ཆོས་ལ་ནང་དོན་གཏིང་ཟབ་པོ་ཡོད་ནའང་། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་དུས་རབས་དང་བསྟུན་ཏེ་གསར་བའི་ལམ་དུ་མ་ཆས་པས་རེད། མུ་མཐུད་འདི་ལྟར་ཕྱིན་ན་གང་འཚམ་ཞིག་ནས་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ཏེ་རྩ་བའི་སློབ་སྦྱོང་གི་ནང་དོན་ལ་བྲོ་བ་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཉེན་ཁ་འདུག་ཟེར།

དགའ་ལྡན་ཤར་རྩེའི་གྲྭ་འབྲི་སྐལ་བཟང་གིས་ང་རང་ཉིད་ཐོག་མར་ཚན་རིག་ཟབ་སྦྱོང་ནང་ཞུགས་པ་དང་ད་ལྟ་གཉིས་བསྡུར་ན་སྔོན་མར་ཚན་རིག་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་དང་ད་ལྟ་ཚན་རིག་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་གཉིས་མ་འདྲ་བ་ཆགས་འདུག ཚན་རིག་ནང་དཔྱད་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་མངོན་སུམ་གྱི་ཡུལ་དུ་པར་དང་གཟུགས་མཐོང་གློག་བརྙན་བསྟན་པར་བརྟེན་ནས། ནང་པའི་གཞུང་དུ་བཤད་བཞག་པའི་གནས་ཚུལ་གསལ་ཁ་མེད་པ་འགར་ཚན་རིག་ལམ་ནས་གསལ་ཁ་བཟོས་སོང་། ཡང་ཚན་རིག་གིས་རྣམ་བཞག་མང་བོ་ཞིག་བཤད་བསྡད་པ་དེ་དག་ཚན་རིག་གིས་བཤད་པ་ཙམ་མིན་པར། ང་ཚོའི་ནང་པའི་གཞུང་དུ་བཤད་པའི་རིག་པའི་རྣམ་བཞག་ལ་ཕར་སྦྱར་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་དུས། དེ་ལ་ཕར་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་ས་ཡོད་བསྡད་པར་མཐོང་གི་འདུག ང་རང་ཉིད་ད་བར་ཚན་རིག་ཟབ་སྦྱོང་ནང་ཞུགས་སྟབས་ཚན་རིག་གི་འགྲོ་སྟངས་དང་སྤྱིར་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་གནས་སྟངས། ཚན་རིག་གིས་སྐྱེ་དངོས་ལ་ངོས་འཛིན་སྟངས་སོགས་མང་བོ་ཞིག་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་སོང་ཞེས་གསུངས་ཡོད།

ཐེངས་འདིར་སློབ་མཐར་བྱུང་བའི་གྲྭ་པ་ ༣༠ དེ་སེ་ར་དང་དགའ་ལྡན། འབྲས་སྤུངས། ས་སྐྱ་མདོ་སྔགས་ཆོས་གླིང་། བོན་དགོན་སྨན་རི་གླིང་བཅས་ནས་ཕེབས་ཡོད་ལ། ཁོང་ཚོར་ད་ལྟའི་བར་མཐུན་འགྱུར་གནང་མཁན་སཱ་གྷར་ཁྱིམ་ཚང་ (Sager Family Foundation) དང་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གཉིས་ཡིན།  དགེ་འདུན་པའི་ཚན་རིག་དགེ་རྒན་སྐོར་ཁག་དང་པོ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན། སྐོར་ཁག་གཉིས་པ་དེ་ ༢༠༡༡ ལོར་མགོ་འཛུགས་གནང་འཆར་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་བོད་པའི་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ་ཚན་རིག་སློབ་ཁྲིད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། སྐོར་ཁག་གཉིས་པའི་ནང་དུ་བཙུན་མ་ཡང་བསྡུ་རྒྱུ་ཡིན་འདུག

གང་ལྟར་ཉིན་དེའི་མཛད་སྒོ་ནི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དང་བོད་གཞུང་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན། ཚན་རིག་དགེ་རྒན་དང་སྐད་བསྒྱུར་བ་རྣམ་པ། དགེ་འདུན་པ་སུམ་ཅུ་བཅས་ལས་མེད་པའི་སྟབས་བདེའི་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། དེ་ནི་༧གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་དགོངས་བཞེད་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཅིག་བསྐྱོད་པ་ཐེངས་དང་པོ་དང། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་གྱི་དགེ་འདུན་པའི་ཁྲོད་ནས་ཚན་རིག་སྣེ་ཁྲིད་ཐུབ་མཁན་གྱི་སློབ་ཐོན་པ་ཐོག་མ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།