སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་བོད་རིག་པ་བ་ཞིག་བྱ་འདོད་ཡོད།

བཙན་བྱོལ་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཞིང་བཙན་བྱོལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་རིམ་བརྒྱུད་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ལྡི་ལི་མཐོ་སློབ་དང་། ས་རྭ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་ཁང་སོགས་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས། བོད་གཞུང་དྲིལ་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཡིག་སྒྱུར་བ་དང་། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་མཁན། སྔར་ལོ་སྒེར་ངོས་ནས་ཡིག་རྩལ་བཏང་སྟེ་ཡང་བསྐྱར་ཨ་རིའི་བེ་ཡོ་མེན་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་སློབ་གཉེར་གནང་བཞིན་པའི་སློབ་བུ་བསྟན་འཛིན་ཉིན་བྱེད་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཡོད།

 དྲི་བ། ཐོག་མར་ཁྱེད་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོ་བསྡུས་དང་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་རིམ་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་གནོང་དང་།

ལན། ངའི་མིང་ལ་བསྟན་འཛིན་ཉིན་བྱེད་ཟེར་གྱི་ཡོད། སྐྱེས་ས་ཨོ་རི་ས་གཞིས་ཆགས་ཡིན། འཛིན་གྲྭ་བཅུ་བའི་བར་ཨོ་རི་སར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཤིང་། འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་གཉིས་སིམ་ལར་བཏོན་པ་ཡིན། དེ་ནས་ལྡི་ལི་མཐོ་སློབ་ནས་ལོ་གསུམ་གྱི་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ཡང་བསྐྱར་ས་རྭ་མཐོ་སློབ་ཏུ་ཞུགས་ཏེ་ལོ་གསུམ་ལ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཆེད་སྦྱོང་བྱས་པ་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་ས་རྭ་ཐོན་རྗེས་བོད་གཞུང་དྲིལ་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ནང་ལོ་ ༥ མ་ཟིན་ཙམ་ལ་ལས་ཀ་བྱས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་འཕྲིན་དང་བཀའ་ཤག་གི་གསུང་འཕྲིན་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་ཤིང་། ཞོར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ལ་ལན་འདེབས་ཀྱི་ལས་ཀ་བྱས་པ་ཡིན། དེའི་རྗེས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་དབྱིན་ཡིག་དུས་དེབ་( Tibet Journal )ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལོ་གཉིས་ཙམ་ལ་བྱས་པ་ཡིན། དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་ལས་ཀ་བྱས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ང་རང་སྐྱིད་ཤོས་དེ་བྱུང་སོང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། གུ་ཡངས་པ་དང་རང་དབང་ཡོད་པ། དཔེ་དེབ་མང་པོ་ཀློག་པའི་གོ་སྐབས་བྱུང་སོང་། ༢༠༠༩ ལོར་ཨ་རིའི་བེ་ཡོ་མེན་མངའ་སྡེ་ནང་གི་ UNIVERSITY OF WYOMING གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན་ཏེ། སྲིད་དོན་ཚན་རིག་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སློབ་གྲྭ་དེར་འགྲོ་སྟངས་ག་འདྲ་ཡིན་ཟེར་ན། སྔོན་མ་ངས་ཡིག་རྩལ་གཏོང་སྐབས། ཨང་དང་པོ་ལོན་ཏེ་ཡིག་ཚད་འཕྲོད་ཡོད་ཀྱང་། ང་རང་སློབ་མཐར་ཕྱིན་སའི་ལྡི་ལི་མཐོ་སློབ་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་དེ་ངོས་ལེན་བྱེད་མིན་གྱི་དབང་གིས་ལོ་དེར་ང་རང་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཏེ། སྐབས་དེའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཨང་གཉིས་པ་བུ་མོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ངའི་ཚབ་ལ་བཏང་སོང་། རྗེས་སུ་ང་རང་གིས་ཡང་བསྐྱར་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ། ལྡི་ལི་མཐོ་སློབ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་སྟེ། ད་ཆར་ང་ལ་སློབ་གྲྭ་དེའི་སྐུབ་སྟེགས་ཤིག་ལོགས་སུ་སྤྲད་པ་རེད།

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་འགྲོ་སའི་ཨ་རིའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་དེ་ག་འདྲ་ཡོད་པ་དང་། སློབ་གྲྭ་དེར་ཐོག་མར་ཞུགས་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་སློབ་གྲོགས་ཚོའི་རྗེས་མ་ཆོད་པའི་དཀའ་ངལ་འདྲ་འདུག་གམ།  

ལན། སློབ་གྲྭ་དེར་སློབ་ཕྲུག་ག་ཚོད་ཡོད་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གསལ་བོ་ཤེས་མ་སོང་། རྒྱ་ནག་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་འདུག ང་རང་གི་སློབ་ཚན་སྲིད་དོན་ཚན་རིག་དང་། སྲིད་དོན་མཚན་ཉིད་རིག་པ། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་དང་། དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་དར་རྒུད། དཔེར་ན། སྔོན་མ་སྐབས་ཤིག་ལ་Venice ད་ལྟའི་ཨི་ཊ་ལི་སྟོབས་ཆེན་ཆགས་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཨི་ཊ་ལི་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་སི་པན་ཨང་དང་པོ་ཆགས་པ། སི་པན་ཉམས་ཏེ་ཧོ་ལན་ཨང་དང་པོ་ཆགས་པ། ཧོ་ལན་ཉམས་ཏེ་དབྱིན་ཡུལ། དེང་སྐབས་དབྱིན་ཡུལ་ཉམས་ཏེ་ཨ་རི་རྩེ་མོར་སོན་པ། མ་འོངས་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་ལྟ་བུ་རེད། སློབ་ཚན་དེ་དག་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རྐྱང་རྐྱང་རེད་དེ། སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་གཞི་གུ་ཡངས་པོ་ཡོད། དཔེར་ན། ཚེས་གཅིག་ལ་ཡིག་རྩལ་ཡིན་ཡང། སློབ་ཕྲུག་ཅིག་ལ་ན་བ་དང་། ཡང་ན་ལས་དོན་གཞན་ཡོད་ན། ཁོ་ལ་ཚེས་བཞི་ལྔ་ཞིག་ལ་ཡིག་རྩལ་གཏོང་གི་རེད། ཡིག་རྩལ་གྱི་འབྲི་ཤོག་དང་ནང་དོན་ཚང་མ་གཅིག་པ་རེད། དེ་ནི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་དཔེ་ལྟ་བ་དང་རྐུ་བཤུ་བྱེད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལ། དགེ་རྒན་ཚོ་ཡང་སློབ་ཕྲུག་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པ་རེད། དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག་བར་སྐད་ཆ་བཤད་སྐབས་ཀྱང་། གྲོགས་ཕན་ཚུན་བར་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་འཛིན་གྱི་ཡོད། ཀུ་རེ་རྩེད་མོ་ཡང་མང་པོ་བྱེད་གི་རེད། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དགེ་རྒན་དང་སློབ་མ་གཉིས་ལས་མཚམས་རེར་སློབ་མས་སྐད་ཆ་རིན་ཐང་ཅན་བཤད་མཁན་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ལ་དང་ལེན་བྱེད་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་ཁོག་རྒྱ་ཅན་དཀོན་པོ་རེད།

དྲི་བ། ཁྱེད་རང་ཐོག་མར་ཨ་རིར་འབྱོར་སྐབས་ལྟ་ཚུལ་མཐོང་སྣང་ག་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཨ་རི་ནི་དམངས་གཙོའི་གནས་ཚད་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཟེར་བའི་ཐད་བསམ་ཚུལ་གང་འདྲ་བྱུང་སོང་ངམ།

ལན། འདས་པའི་ལོ་གཅིག་མ་ཟིན་ཙམ་རིང་ང་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་ཤོས་དེ་ཨ་རིའི་དམངས་གཙོ་རེད། ཨ་རིའི་དམངས་གཙོ་དེ་ལ་ཧ་ལས་སོང་། སྤྱིར་ཨ་རིར་ཞན་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། འཛམ་གླིང་ཡོངས་རྫོགས་ཨ་རི་ཡིན་སྙམ་པའི་མིག་རྒྱ་ཆུང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཐད་ནས་ཁ་ནས་བཤད་བསྡད་པའི་དམངས་གཙོ་དང་། ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་བཞག་པའི་དམངས་གཙོ་ཙམ་མ་རེད། མི་ཚང་མར་དམངས་གཙོའི་གཤིས་ཀ་དང་དམངས་གཙོའི་འདུ་ཤེས་ཚད་མཐོན་པོ་རེད། ལོ་རྒན་གཞོན་དང་གོ་ས་མཐོ་དམའ། རྒྱུ་ཆེ་ཆུང་དང་ཤེས་ཡོན་ཡོད་མེད། ཕོ་མོ་སོགས་ལ་ཁྱད་པར་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག མི་ཚང་མར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་ཚུལ་འདུག ཡུ་རོབ་ལ་དམངས་གཙོ་ཡོད་ཟེར་ཡང་། སྔོན་མ་ཧྥ་རན་སིའི་སྲིད་དོན་ཚན་རིག་པ་Alexis de Tocqueville ཞུ་བ་ཁོང་ཨ་རིར་ཡོང་སྐབས་ཨ་རིའི་དམངས་གཙོར་ཧ་ལས་ཏེ། ཨ་རིའི་ནང་གི་དམངས་གཙོ་ཟེར་བའི་དེབ་ཅིག་བྲིས་ཡོད། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་རྒན་པ་ཚོས་ཉམས་མྱོང་དང་མཁྱེན་ཡོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་མདོག་མདོག་གིས་གཞོན་པ་ཚོའི་སྟེང་ལ་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་སྟངས་ཤིག་དང་། གཞོན་པ་ཚོས་ཀྱང་རྒན་པ་ཚོར་མཁྱེན་རྒྱ་ཆེ་མདོག་མདོག་གིས་གོང་བཀུར་བྱེད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཞིག་ཡོད། ཨ་རིའི་ནང་དེ་འདྲ་ཁྱོན་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། མི་རྒན་གཞོན་ཙམ་མ་རེད། དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག་བར། གཞུང་གི་ལས་བྱེད་དང་མི་དམངས་དཀྱུས་མའི་བར། ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་ཡིག་རྨོངས་པའི་བར། རྒྱུ་ཆེན་པོ་དང་གླ་བྱེད་མཁན་གཡོག་པོའི་བར་ལྟ་སྟངས་གཅིག་པ་རེད། ཨ་རིའི་བྱིས་པ་ཚོས་སྐད་ཆ་བཤད་སྐབས་གདེང་ཚོད་ཆེན་པོ་འདུག ང་རང་གཤིས་ཀ་འདི་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་ཡོད། མ་གཞི་ང་རང་སྐྱེས་ཁུངས་བོད་རིགས་རེད། སྐྱེས་ས་རྒྱ་གར་ཡིན་ནའང་། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་མ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད།

དྲི་བ། ཁྱེད་ཀྱིས་ཐེམ་པ་རིམ་འཛེགས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་རིང་སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་ཀ་མཉམ་འགྲོ་བྱས་ཡོད་ནའང་། ད་བར་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་ཆེད་ལས་དམིགས་བསལ་གྱིས་བདམས་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ནམ།

ལན། ཆེད་ལས་པ་ཟེར་བ་དང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་ཟེར་བ་དེར་ང་དགའ་བོ་མེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཆེད་ལས་པ་ཟེར་བ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་པོ་དང་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཡང་། མི་སྒེར་བའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ཆེད་ལས་པ་དང་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་པ་དེ་དག་ཤེས་ཡོན་པ་རྣལ་མ་ཞིག་མ་རེད། ང་ལ་ད་སྔ་མ་འོངས་པར་ལས་ཀ་འདི་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ནས་བདམས་གསེས་གཅིག་ཀྱང་མེད། གང་ལྟར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་བོད་རིག་པ་བ་ཞིག་བྱ་འདོད་ཡོད། ཆེད་ལས་པ་ཟེར་ནས་ལོགས་སུ་བགར་མཁན་དེ་ཨེ་ཌམ་སི་མེ་ཐུ་ Adam Smith རེད། ཁོང་གིས་ Division of Labor  ཟེར་བའི་ལྟ་གྲུབ་དེ་སྲོལ་བཏོད་རྗེས་ཆེད་ལས་པ་དང་རིགས་རྐང་འཛིན་པ་ལོགས་སུ་བྱུང་བ་རེད། དེའི་སྔོན་ལ་ཆེད་ལས་པ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད། སྨྱུ་གུ་བཟོ་མཁན་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་མགོ་ནས་མཇུག་བར་མི་གཅིག་གིས་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ཆེད་ལས་པ་ལོགས་སུ་བགར་བ་ནས་བཟུང་། སྔོན་མ་མི་ལྔ་ཡིས་ལོ་གཅིག་ལ་སྨྱུ་གུ་སྟོང་གཅིག་བཟོ་བཞིན་ཡོད་ན། ཆེད་ལས་པ་ལོགས་སུ་བགར་རྗེས་མི་གསུམ་གྱིས་སྨྱུ་གུ་ཁྲི་ལས་བརྒལ་བ་བཟོ་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་། ཆེད་ལས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་ཐོག་ལ་མགོ་འཁོར་བསྡད་ན། རིག་གནས་གཞན་དག་སྦྱོང་བའི་གོ་སྐབས་ཤོར་འགྲོ་བ་རེད། དེར་བརྟེན། ཆེད་ལས་པ་ཕལ་ཆེ་བ་གླེན་པ་དང་མིག་རྒྱང་ཐུང་བ། སེམས་གུ་དོགས་པ་བཅས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ཡོད། ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་རྩོམ་རིག་དང་རྒྱལ་རབས། ཚན་རིག རི་མོ། སྲིད་དོན། སྙན་ངག ཆོས་འབྱུང་། སྒྱུ་རྩལ། ཐ་ན་གླུ་གཞས་དང་ལུས་རྩལ་སོགས་ཚང་མར་དགའ་བོ་ཡོད་ལ། ད་ལྟའང་དེ་དག་ཚང་མར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ང་ལ་མ་འོངས་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ལ་ལས་ཀ་བྱ་འདོད་པ་དེ་འདྲ་མེད།

དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་རིམ་མང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་པ་མ་ཟད། གཞུང་གི་སྒྲིག་ཁོངས་ནས་ཀྱང་ལོ་གང་འཚམ་རིང་ཕྱག་ལས་གནང་བ་རེད། ད་ཆར་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིར་མིག་བལྟས་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་དང་། རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་གནང་ཕྱོགས་ཐད་དགོངས་ཚུལ་ག་འདྲ་འདུག་གམ།

ལན། ང་རང་ངྷ་རམ་ས་ལར་ལོ་མང་པོར་བསྡད་པ་རེད། ལས་ཀ་བྱེད་སྟངས་ཚང་མ་རྒྱུན་འཛིན་པ་དང་། མུ་མཐུད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་མ་གཏོགས་གསར་གཏོད་དང་། རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་སྤོབས་པ་དང་བསམ་བློ་མི་འདུག དབྱིན་ཡིག་གི་གཏམ་དཔེར་ Push the boundary ཟེར་བ། ར་བ་ལ་འཕུད་རྒྱག་གཏོང་བའི་གོམས་གཤིས་མི་འདུག རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐད་དུའང་ཐབས་ལམ་གསར་པ་འཚོལ་དགོས་ཀྱང་། དཔྱད་སྟོབས་ཀྱི་རིག་པས་འདང་གིན་ཡོད་པ་མ་རེད། མཐར་གཏུགས་ན་སློབ་སྦྱོང་གིས་འདང་གིན་ཡོད་པ་མ་རེད། རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དེ་རང་བཙན་ཡིན་ན་འདྲ་ལ། དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནའང་འདྲ། ང་ཐོག་མར་དབུ་མའི་ལམ་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་ཀྱང་། བར་སྐབས་ཤིག་རང་བཙན་ཡག་པོར་མཐོང་སོང་། ཐོག་མར་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་སྐབས་རང་བཙན་རྩོད་མཁན་ལ་ཅུང་མི་དགའ་བ་དང་། ཁོང་ཚོའི་ལྟ་གྲུབ་རྦད་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པའི་བསམ་ཚུལ་འཁོར་མྱོང་། རྗེས་སུ་དབུ་མའི་ལམ་རྩོད་མཁན་ཚོར་མི་དགའ་བ་དང་། ལམ་ཕྱོགས་དེ་ནོར་འཁྲུལ་རེད་སྙམ་སྟེ་བཟོད་སྒོམ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་སོགས་ཡོང་གིན་འདུག ད་ཆར་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་མྱོང་མང་པོ་གསོག་འཇོག་བྱས་ཡོང་སྐབས། ལྟ་སྟངས་དེ་གཉིས་ཆ་ནོར་འཁྲུལ་རེད། རང་བཙན་ཡག་པོ་ཡིན་དང་དབུ་མའི་ལམ་ཡག་པོ་ཡིན་གཙོ་བོ་མ་རེད། དེ་གཉིས་ཀ་འདྲ་མཉམ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཤིག་དང་། བཟོད་སྲན་གྱི་བློ་ཁོག་ཅིག་སྐྱེ་དགོས་ཀྱི་འདུག དཔེར་ན། གཞོན་སྐྱེས་སྐོར་ཞིག་གིས་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་སྐབས་དང་གཏམ་བཤད་གནང་སྐབས། རང་བཙན་སྐོར་ལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ངར་རང་བྱེད་པ་དང་། ཁག་ཅིག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཐོག་ལ་ངར་ངར་གྱིས་ཕྱོགས་ཞེན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག ང་རང་གིས་འདི་དག་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ལྷུང་རྒྱུ་མང་དྲགས་ཏེ། ཕྱོགས་གཞན་པ་དེ་ལ་ལྟ་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་དྲན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོར་རང་བཙན་དང་དབུ་མའི་ལམ་གཉིས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཁས་བླངས་མེད། རང་བཙན་དང་དབུ་མའི་ལམ་གཉིས་ཀ་འཆར་སྣང་རེད། སེམས་ཀྱི་འཆར་སྣང་ཙམ་ལ་མགོ་འཁོར་ཏེ་རྩོད་པ་རྒྱག་འདུག་རྒྱུ་ལས། ང་ཚོས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཁས་བླངས་ཏེ། སོ་སོའི་སེམས་ཀྱི་འགལ་བ་དེ་སེལ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག ཐེངས་ཤིག་འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུའི་ཟིན་བྲིས་ནང་གི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་གི་འོག་མཆན་འདེབས་མཁན་ཚོས་སྐད་ཆ་འདྲ་མིན་བཤད་ཀྱི་འདུག སྐབས་དེར་ངས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཚིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྟངས་ལ་བལྟས་ན། ནམ་ཞིག་ཁྱེད་རང་ཚོས་རང་བཙན་བླངས་པ་ཡིན་ན་ཡང་། ང་རང་བཙན་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ནས་འདུག་ཐུབ་ས་མ་རེད་ཅེས་བྲིས་ཡོད། མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རང་བཙན་ཡོད་ཀྱང་། མི་སྒེར་ལ་རང་དབང་དང་དམངས་གཙོ་མེད་ན། དེའི་འོག་ཏུ་འདུག་འདོད་ཡོད་པ་མ་རེད།

དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སློབ་གྲྭའི་འཛིན་གྲྭ་ཆ་ཚང་བརྒྱུད་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་དམའ་རིམ་དང་གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་ཚན་སྐོར་ལ་དགོངས་ཚུལ་ག་འདྲ་འདུག་གམ།

ལན། སློབ་ཚན་གང་ལ་གང་འཚམ་འགྲིག་ཡོད་རྒྱུ་རེད། ད་ལྟ་ཕྱིར་འདང་བརྒྱབ་ན་སློབ་ཚན་འདིས་ང་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་ཞིག་བཞག་སོང་བསམ་པ་དྲན་གྱི་མི་འདུག ང་རང་གིས་བལྟས་ན། སློབ་དེབ་དང་སློབ་ཚན་དེ་ཙམ་གཙོ་བོ་མ་རེད། གཙོ་བོ་སློབ་དེབ་དེ་ཁྲིད་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཚན་དེ་ཁྲིད་སྟངས་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་རེད། གཉིས་པ་སློབ་ཕྲུག་གི་བསམ་བློ་འཚར་ལོངས་བྱུང་སའི་ཁོར་ཡུག་རེད། བྱིས་པ་ཚོས་གང་ཞིག་ལ་ལྟ་འདོད་དང་རེག་འདོད། འགྲོ་འདོད་པ་དང་། ཤེས་འདོད་པའི་མཚར་སྣང་གི་བློ་དེ་འགོག་ཉན་གྱི་མི་འདུག གཤིས་ཀ་འདི་ཕྲུ་གུ་མང་ཆེ་བར་ལྷན་སྐྱེས་སུ་ཡོད་ཀྱང་། དགེ་རྒན་དང་ཕ་མ་མང་ཆེས་མགོ་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བོད་ནང་གི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ཐོག་མར་ཕ་མས་མགོ་གནོན་དང་དེ་ནས་དགེ་རྒན་གྱི་མགོ་གནོན། འཚར་ལོངས་བྱུང་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མགོ་གནོན་སོགས་ཡོད་མོད། བཙན་བྱོལ་ནང་ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་གྱི་མགོ་གནོན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མགོ་གནོན་ཡོད་པ་མ་རེད། བྱིས་པ་ཚོའི་མཚར་སྣང་གི་བསམ་བློ་དེ་མ་བཀག་པ་ཡིན་ན། ཕྱི་རོལ་གྱི་བྱ་དངོས་ཚང་མས་ཤེས་ཡོན་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོང་གི་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་རང་དབང་ལུང་པར་གློག་བརྙན་དང་དྲ་རྒྱ། སྤྱི་ཚོགས་བཅས་ནས་ཤེས་ཡོན་མང་པོ་ཞིག་རེག་ཡོང་གི་རེད། ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གློག་བརྙན་ལ་བལྟ་རྒྱུར་དགའ་བོ་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཡར་མར་འགྲོ་སྐབས། ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། བཟོ་གྲྭ་བཅས་ཀྱི་སྒོ་བྱང་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀློག་རྒྱུ་དང་། དེའི་ནང་དོན་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུར་དགའ་བོ་ཡོད། མཚམས་རེར་རླངས་འཁོར་ནང་འགྲོ་སྐབས། ཞོགས་པ་ནས་དགོང་མོ་མུན་རུབ་སྟེ་རླངས་འཁོར་ཕྱི་རོལ་མི་མཐོང་བར་བཀླགས་པ་ཡིན།

དྲི་བ། སློབ་གྲྭ་ཁག་ནས་ཡིག་རྩལ་བཏང་སྟེ་གྲུབ་འབྲས་རྩེ་ཕུལ་རིགས་བོད་གཞུང་གི་སློབ་ཡོན་འོག ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་གཏོང་གིན་ཡོད་ནའང་། སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་ཕྱིར་མ་ལོག་པ་དང་། ཡང་རེ་ཟུང་ལོག་ཀྱང་ལོ་རེ་ཟུང་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བུད་འགྲོ་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡོང་གིན་ཡོད་པའི་ཐད་ལྟ་ཚུལ་ག་འདྲ་ཡོད་དམ།  

ལན། འདིའི་ཐད་ང་རང་ལ་ལྟ་ཚུལ་གཉིས་ཡོད། དང་པོ་སློབ་ཕྲུག་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཐོག་མར་ཕར་འགྲོ་སྐབས། བོད་གཞུང་དང་གན་རྒྱ་ལྟ་བུ་བཞག་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ངེས་པར་དུ་ཕྱིར་ལོག་དགོས་པ་རེད་དྲན་ཡོད། ཡང་འགའ་རེ་ཡིས་ཚུར་ལོག་མཁན་ཚང་མ་ཡག་པོ་ཡིན་པ་དང་། མ་ལོག་མཁན་ཚང་མ་སྡུག་ཅག་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཐོག་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེ་ཏག་ཏག་བསྡད་ཡོད་པ་མ་རེད་དྲན་ཡོད། གཞུང་གི་སློབ་ཡོན་འོག་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མཐར་ཕྱིར་ལོག་དང་མི་ལོག་ཟེར་བ་དེ་སློབ་ཕྲུག་ཁོ་རང་ཚོས་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་དེ་གཞི་འཛིན་དགོས་པ་རེད། ཕྱིར་ལོག་འདོད་མེད་མཁན་ཞིག་ལ་གཞུང་གིས་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱས་ཏེ་ལོག་ཏུ་བཅུག་ཀྱང་། ལྷག་བསམ་དང་སེམས་ཤུགས་གང་ཐད་ནས་གཞུང་ལ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱེད་ཁག་པོ་རེད། གལ་སྲིད་འདོད་པ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་གཞུང་གིས་གན་རྒྱ་མ་བཞག་ཀྱང་། གཞུང་གི་རེ་བ་ལྟར་ཕྱིར་ལོག་གི་རེད་ལ། ལས་ཀར་ཡང་ཧུར་ཐག་བྱེད་གི་རེད། གནད་འགག་ཆེ་ཤོས་དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། གཞུང་གི་གན་རྒྱའི་འོག་ཚུར་ཡོང་ཞིང་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་ནས་ལས་ཀ་བྱས་ཏེ།  ལོ་གཉིས་གསུམ་རྗེས་གཞུང་ཞབས་ཁོངས་ནས་ཐོན་ཏེ་ཕར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ། ལྷག་བསམ་མེད་སོང་བ་རེད་དམ། ཤེས་ཚད་ཀྱིས་མ་འདང་བ་རེད། གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་འོག་ནས་རང་འགུལ་གྱིས་ཐོན་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་ཐུག་སོང་བ་རེད། དེ་དག་ལ་བོད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཞིབ་འཇུག་ཡག་པོ་ཞིག་བྱ་དགོས་པ་རེད་དྲན་ཡོད།

གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།