བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱུན་རིང་ཉམས་ཞིབ་དང་སློབ་སྟོན་གྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་མྱོང་མཁན། ཝ་རཱ་ན་སི་མཐོ་སློབ་ཀྱི་སློབ་དཔོན་བྱམས་པ་བསམ་གཏན་ལགས་སུ་བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཏེ། ད་ལྟའི་བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཡོད།
དྲི་བ། སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་ཝ་རཱ་ན་སི་མཐོ་སློབ་ཏུ་བོད་པའི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་དང་སློབ་སྟོན་གྱི་ཕྱག་ལས་རྒྱུན་རིང་གནང་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་པའི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནས་ཚད་དེ་ག་འདྲ་ཞིག་ལ་སླེབས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གིན་ཡོད་དམ།
ལན། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་དཔལ་འབྱོར་དང་། མི་འབོར་གང་ཐད་ནས་སྐྱོ་བོ་ཡིན་པའི་མི་རིགས་ཤིག་གིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་བསྡད་པ་རེད། རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངོས་ནས་བལྟས་ན་ང་ཚོར་གྱོང་ཆེན་པོ་ཞིག་རག་ཡོད་ཀྱང་། གནས་སྟངས་ལ་འབབ་པའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནས་ཚད་དེ་ཡང་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ལ་སླེབས་ཡོད། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཧམ་ཟ་བྱས་པ་དེ་བོད་གཅིག་པུ་མ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་དར་དམར་སྟེང་ཡོད་པའི་སྐར་མ་ཆུང་བ་གཞན་དག་ལའང་བཅོམ་བཅག་གི་གོད་ཆག་དེ་བྱུང་ཡོད། ཡུ་གུར་དང་སོག་པོ། མན་ཇུ་སོགས་དང་བསྡུར་ན། བོད་པའི་གནས་སྟངས་མ་འདྲ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། འདི་གཙོ་བོ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་གྱི་ནུས་སྟབས་ལས་བྱུང་བ་རེད། ཡུ་གུར་དང་སོག་པོ་ཚོས་ད་ཆར་ང་ཚོར་རྩ་དོན་ཟེར་ནས་མཛུབ་མོ་འཛུགས་ས་མེད་པ་ཆགས་སོང་། བོད་པའི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་དག་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོང་དོན་དབུ་ཁྲིད་ལ་ཐུག་འདུག་ཟེར་གྱི་ཡོད། མི་རིགས་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་ནང་ཡོད་པའི་བོད་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན། དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུའི་ནང་དུའང་འཛམ་གླིང་ཐོག་བོད་ཤེས་མཁན་ཉུང་ཉུང་རེད། སའི་གོ་ལའི་མཐོ་ས་ཞིག་ན། ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཉེ་འཁོར་ཞིག་ན་ལྷ་འདྲེ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ཤེས་ཡོན་དང་རྣམ་དཔྱོད་ཆེ་བའི་བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འཚོ་སྡོད་བྱས་ཡོད་པ་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་རེད། ད་ཆར་འཛམ་གླིང་ཐོག་བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བསླབ་བྱ་ལམ་སྟོན་ལ་གུས་བཀུར་བྱེད་པ། བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་དང་རྒྱབ་སྐོར་བྱེད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་དག་ལས་ལྷག་པར་བོད་དོན་ཟེར་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
དྲི་བ། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་བོད་ཟེར་བ་དེ་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཡང་། ས་ཕག་རིན་གཙང་གི་དབང་སྒྱུར་སྐབས། བྱེད་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ད་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་བོད་རང་བཙན་ཁུངས་སྐྱེལ་ཐུབ་དང་མི་ཐུབ་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོང་གིན་ཡོད་པའི་ཐད་གཟིགས་ཚུལ་ག་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐོག་ནས་བཤད་ཡོང་དུས་སྐབས་ཐོག་སྐབས་ཐོག་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞི་བཅོལ་དགོས་པ་རེད། དཔེར་ན། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་ལ་འཁྱེར་ཡོང་སྟེ། ང་ཚོར་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆ་རྐྱེན་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཟེར་ནས་དཔེ་འགེབས་བྱ་ཁག་པོ་རེད། འཛམ་གླིང་གི་གནས་སྟངས་དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་སྔ་རྗེས་གཉིས་མི་འདྲ། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ནས་བཟུང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། འདི་གཉིས་མཉམ་སྲེས་བྱས་ན་རྙོག་དྲ་ཆེ་རུ་འགྲོ་གི་རེད། བོད་སིལ་བུར་ཐོར་བའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བ་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་རེད། འོན་ཀྱང་། དབྱིན་ཡིག་ནང་གི་ dependant ཟེར་བ་དང་ཅུང་འདྲ་གི་མ་རེད། dependent ཟེར་ན་གཞན་ལ་བརྟེན་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་པ་རེད། རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མའི་སྐབས་རྒྱ་ནག་དང་སོག་པོའི་ཤུགས་རྐྱེན་སླེབས་ཡོད་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཚང་མ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་པའི་ཐོག་ལ་ཕྱིའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་དེ་ཕོ་ལྷ་ནས་རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་ཐུགས་འགན་མ་བཞེས་པའི་བར་རེད། སྐབས་དེ་དག་ལ་བོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་ཚོ་དང་དཔོན་རིགས་ཚོར་ཕྱི་ནས་མཚན་བསྟོད་སྤྲོད་པའི་སྲོལ་ཞིག་བྱུང་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱལ་བོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་བོ་གཞན་ཞིག་ལ་ཆོས་དང་སྲིད་གང་ཐད་ནས་རླབས་ཆེན་རེད་ཟེར་ནས་མིང་ཞིག་སྤྲད་ན། དེ་ནི་ཆེ་བསྟོད་བྱས་པ་ཙམ་རེད། དེ་བཞིན་མན་ཇུ་དང་སོག་པོ་རྒྱ་ནག་གོང་མ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་། སྔར་ནས་བོད་པའི་བླ་མ་དང་དཔོན་པོ་ཡིན་བསྡད་པ་ཞིག་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་དང་དབུ་ལྷ་སོགས་ཀྱི་མིང་འདོག་བྱས་པ་དེ་ཆེ་བསྟོད་བྱས་པ་རེད། རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་རྒྱ་གར་ལ་ཕེབས་སྐབས། རྒྱ་ནག་གོང་མས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༡༠ ལོའི་ཟླ་ ༢ པའི་ནང་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚོའི་མཚན་གནས་མེད་པ་བཟོས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཐོག རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པའི་དབང་ཚད་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་སོང་མེད། ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་གྲྭ་བ་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཆགས་མྱོང་མེད། དེས་གཞན་སུ་གང་ལ་འང་བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་མེད་པ་བསྟན་ཡོད། དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཁུངས་སྐྱེལ་ལ་ཆ་རྐྱེན་ལྔ་བཏོན་ཡོད་པ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་བཞག་ཡོད་མེད་དེ་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། མན་ཇུས་བོད་ལ་ཤུགས་གནོན་ཆེ་བའི་སྒང་ལ་བོད་དང་བལ་བོ་གཉིས་ཆིངས་ཡིག་སྔ་ཕྱི་གཉིས་བཞག་ཡོད། ༡༩༠༤ ལོར་བོད་དང་དབྱིན་ཇུའི་བར་ཆིངས་ཡིག་བཞག་ཡོད། འདི་དག་གིས་བོད་རང་བཙན་ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།
དྲི་བ། ལོ་རྒྱུས་དབྱེ་ཞིབ་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་འབྱོར་རྒྱས་པའི་སྒང་ལ། ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གིས་བཙན་པོ་རྒྱལ་རབས་སིལ་བུར་གཏོར་བ་དང་། ས་ཕག་རིན་གཙང་གི་སྐབས་སུ་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་འཐེན་ཀྱིས་ནང་ཁུལ་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་དང་། ཕྱིའི་ཤུགས་རྐྱེན་ནང་འདྲེན་བྱས་པ། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་སྐབས་ཆོས་དང་སྲིད་གཉིས་ལས་ཆོས་ཀྱི་མགོ་མཐོ་བ་དང་དབང་བཙན་པའི་སྟབས་ཀྱིས་བོད་རྒྱ་ལག་ཏུ་ཤོར་བའི་གཟིགས་ཚུལ་ཡོང་གིན་ཡོད་པའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་ག་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། བཤད་སྟངས་འདི་བོད་པ་གཅིག་པུ་མ་རེད། སོག་པོ་ལའང་ཡོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། སོག་པོ་སྔོན་མ་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་ཆེ་ཤོས་གྲས་སུ་སླེབས་ཡོད་ཀྱང་། ཆོས་ལུགས་དར་ཁྱབ་ཏུ་ཕྱིན་རྗེས་ཉམས་རྒུད་ཀྱི་མགོ་བཙུགས་པ་རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་མཐའ་མ་དེ་གླང་དར་མ་ཆགས་དོན་ཆོས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་གཅིག་པུ་མ་རེད། སྐབས་དེའི་རྒྱལ་པོའི་མངའ་འོག་གི་དབང་འཛིན་པ་གཞན་དག་གི་ཁེ་ཕན་དང་དབང་ཆའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གི་དབང་གིས་བྱུང་བ་རེད་དྲན་ཡོད། འོན་ཀྱང་བསམ་བློ་ཞིབ་ཏུ་བཏང་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བཞག་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ལེགས་པ་དང་ཉེས་པའི་ཆ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་རེད། ས་ཕག་རིན་གཙང་གི་སྐབས་སུ་ནང་ཁུལ་རྙོག་དྲ་བྱུང་བ་དེ་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་བདེན་པ་རེད། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་ནས་བོད་དེ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ལྟ་བུ་ཆགས་པ་རེད། ཡུལ་ལུང་ཁག་གི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་དབང་ཚད་དེ་ཆོས་བརྒྱུད་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་ལག་ཏུ་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་། ཡུལ་ལུང་གི་མངའ་ཐང་རྒྱས་པ་ཞིག་དང་། ཡུལ་མི་ལ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པ་ཞིག་བཅས་གཉིས་ཡོད། ཡུལ་ལུང་གི་མངའ་ཐང་ཆེད་དུ་དམག་དང་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་སྟེ། དམག་མི་དང་དམག་རྒྱག་བསྡུ་གསོག་བྱས་ན། འབངས་མི་སེར་གྱི་འཚོ་བ་དང་བདེ་སྐྱིད་ལ་བརྡབ་གསིག་འགྲོ་གི་རེད། དེ་བཞིན། འབངས་མི་སེར་ལ་སུན་གཙེར་དང་དཀའ་ངལ་མ་བཟོས་པར་ལྷིང་འཇགས་ཞི་བདེ་བརྩོན་ལེན་བྱས་ན། ཡུལ་ལུང་དང་མངའ་ཐང་གི་ཕྱོགས་སུ་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་སྲིད་པ་རེད། ས་སྐྱའི་སྐབས་སུ་ལམ་ཁ་གཉིས་པ་དེ་བདམས་པ་རེད། སྐབས་དེར་སོག་པོར་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་མེད་པ་ས་རིས་ཐང་གསལ་རེད། སོག་པོར་མགོ་བཏགས་པ་ཡིན་ན། མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་ཡོང་མི་དགོས་པ་དང་མི་སེར་ལ་ཁྲལ་ཆུང་བ་སོགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཡོད། སྟབས་བསྟུན་དེའི་དབང་གིས་ནོར་འཁྲུལ་རེ་ཟུང་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དེ་ལས་བརྒལ་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བཤད་ན། བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཕར་སོག་པོར་ཐེབས་པ་ཡང་ཆུང་ཆུང་མ་རེད། མི་དམངས་དང་དབང་འཛིན་པ་ཚུན་ལ་བཀའ་ལུང་བཏང་ཆོག་པའི་གནས་སྟངས་བྱུང་མྱོང་ཡོད། བོད་ལ་ཆོས་ལུགས་དར་བའི་བཟང་ཕྱོགས་ནས་བཤད་ན། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མགོ་ཁུངས་རྒྱ་གར་ཡིན་ཡང་། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ན་མེད་པའི་རིན་ཐང་ཅན་གྱི་རིག་གནས་ཤིག་བོད་པས་ཉར་ཡོད། སྤྱིར་རྒྱལ་བོ་ཞིག་ལ་དམག་གི་སྟོབས་ཤིག་ལས་མེད་ཀྱང་། བོད་པར་མཚོན་ན་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད། བོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་སོག་པོ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་སླེབས་ཡོད།
དྲི་བ། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་གྱུར་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། སྔོན་མ་ནས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་མང་པོ་ཞིག་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ཕྱི་མ་ནང་མ་ཟེར་ནས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ཟེར་བ་དེ་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པར་ས་སྐྱས་དབང་སྒྱུར་སྐབས་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནི་ས་བབ་གཞིར་བཞག་གིས་བགོས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས། དབང་སྒྱུར་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་བགོས་པ་ཞིག་མ་རེད། ཡུལ་གྱི་གནས་བབ་ཀྱིས་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དུ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་ས་འབྲེལ་གཅིག་རེད། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་རེད། ང་དགུའི་སྔོན་ལ་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་ཐད་ཀའི་འཛིན་སྐྱོང་འོག་མེད་པ་བདེན་པ་རེད། དེ་ཙམ་གྱིས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་གྱུར་མིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཡོང་གི་མ་རེད། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་གོང་དུ་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་ལུང་མང་པོ་ཞིག་ཁྲིམས་མགོ་རང་ཐོན་རེད། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན། རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་བརྒྱ་དྲུག་བརྒྱ་ཡོད། རྒྱལ་ཕྲིན་རེ་རེར་དཔོན་པོ་རེ་ཡོད། སུ་གཅིག་གིས་ཀྱང་རྒྱལ་ཕྲན་དེ་དག་རྒྱ་གར་མ་རེད་ཟེར་མྱོང་མེད། སྐབས་དེར་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་ལུང་གཞན་དག་ཀྱང་སིལ་བུར་ཐོར་ནས་བསྡད་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་ཟེར་ན་པེ་ཅིན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཚུད་དགོས་པ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གར་ཟེར་ན་ལྡི་ལིའི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཚུད་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། སྔོན་མ་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་ཁྲལ་བསྡུ་ཁྲིམས་འདོན་རང་མགོ་རེད། དུས་རབས་བཅུ་དགུའི་སྐབས་ཀྱི་གནས་བབ་ཅིག་གི་ཐོག་ལ་དེང་དུས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཤིག་འཁྱེར་ཡོང་སྟེ་ཚད་རྒྱག་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ཕྱི་མ་དང་ནང་མ་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ ༡༩༡༨ བོད་རྒྱའི་བར་དམར་འཁྲུག་བྱུང་སྟེ་དམག་མཚམས་འཇོག་སྐབས་འབྲི་ཆུའི་ཕར་རྒྱབ་ཚུར་རྒྱབ་ལ་བོད་ཕྱི་མ་ནང་མ་ཞེས་མིང་བཏགས་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་མིང་དེ་བོད་དང་སོག་པོ་གཉིས་ཀར་བཏགས་ཡོད། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་ཀྱང་སྨད་ཨ་མདོའི་མཐའ་མཚམས་ནས་སྟོད་མངའ་རིའི་ལ་དྭགས་བར་མེས་པོ་ལྡོང་དྲུག་ནས་ཆད་པ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
དྲི་བ། བོད་པ་ཚོས་བདུན་ཅུ་དོན་གྲངས་བར་རང་བཙན་བསྐྱར་གསོའི་འཐབ་རྩོད་གནང་བ་རེད། བདུན་ཅུ་དོན་གྲངས་ནས་རང་བཙན་བློས་བཏང་སྟེ། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཐོག་ནས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཞིག་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་གིན་ཡོད་སྟབས། བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཆོད་སེམས་འདི་ལ་ཁེ་གྱོང་གི་ངོས་འཛིན་ག་འདྲ་ཡོད་དམ།
ལན། ང་དགུའི་རྗེས་ནས་བཟུང་བོད་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་རྒྱ་གཉིས་ལ་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་དམག་དོན་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་ལྡབ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་ཁྱད་པར་ཤོར་ཡོད། ད་ཆར་འཛམ་གླིང་ཐོག་རྒྱ་ནག་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་གྲས་ཆགས་ཡོད། གནས་སྟངས་འདི་གཞི་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་རང་བཙན་བློས་བཏང་སྟེ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་བདམས་པ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་སུ་འདྲ་ཞིག་གི་བར་ལ་རྩོད་གཞི་ཞིག་བྱུང་ཡང་། ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་གནས་སྟངས་འདྲ་མཉམ་ཡིན་ན། ཁེ་ཕན་དེ་ཡང་འདྲ་མཉམ་གྱིས་ཐོབ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བར་ཁྱད་ཆེན་པོ་ཡོད་ན། གནས་སྟངས་ལ་འབབ་པའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་བྱ་དགོས་པ་རེད། དེ་ནི་དབྱིན་སྐད་ནང་། Ground Reality ཟེར་བ་དེ་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཟུར་དུ་བཞག་ཅིང་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་བགྲང་སྟེ། ལུས་ལ་མི་འཚམ་པའི་ཁ་ཆེན་པོ་གདང་ན། རེ་བ་ཆུང་ངུ་དེ་ཡང་བརླག་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཡོད། འདི་ལ་ “ལ་ཉག་མཛོ་གཟེངས” ཟེར་བའི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་ཡོད། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་དེ་སྐད་ཆ་བཤད་དེ་སེལ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ས་ཞིག་རག་བསྡད་ཡོད། རང་བཙན་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ས་ཙམ་ཡང་རག་གིན་ཡོད་པ་མ་རེད།
དྲི་བ། དུས་རྒྱུན་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་ཆེད་དུ་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མི་གླེང་། རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཟུར་དུ་ཞོག་ཟེར་ནས་བཤད་རྐྱང་བྱས་ན། བོད་པའི་བདེན་དོན་འཐབ་རྩོད་ཟེར་བ་དེ་ཡང་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལྟོས་ས་ལྟོས་འཇོག་གིས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། གནས་ལུགས་དང་རྒྱུ་མཚན་གཞན་དག་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་བགྲང་ས་མེད་པ་ཆགས་གི་མ་རེད་དམ།
ལན། ངས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཤེས་ཀྱི་མེད་མོད། འཛམ་གླིང་གི་ལུང་པ་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་བལྟས་ཀྱང་། གྲོས་མོལ་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་བབས་ཡོང་དུས་སྐབས་ཐོག་དེའི་གནས་སྟངས་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མང་པོ་ཞིག་བགྲང་རེས་བྱས་ཏེ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བའི་རྗེས་སུ་རྒྱུག་ན། མིག་མདུན་གྱི་རྙོག་དྲ་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་ཁག་པོ་རེད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བདེན་པ་ཡིན་མིན་དང་། དེ་ཁས་ལེན་མི་ལེན་གྱི་སྐད་ཆ་ཡོད་པ་མ་རེད། སྔོན་མ་བོད་རང་བཙན་ཡིན་པ་དང་རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་དམག་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཤོར་བའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཟུར་དུ་ཞོག་ལ། ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་དང་འབྱུང་འགྱུར་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་ལེའུ་གསར་པ་ཞིག་ཁ་འབྱེད་གསུང་གིན་ཡོད། དེ་ནི་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་ཁེ་ཕན་དང་། བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་གདམ་གསེས་བྱས་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོར་སྒུག་ལོང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཉེན་ཁ་ཞིག་མིག་མདུན་ལ་སླེབས་ཡོད། མན་ཇུ་རྩ་མེད་དུ་ཕྱིན་ཡོད། སོག་པོ་ཡང་རེ་བ་མེད་པ་ཆགས་ཡོད། ཡུ་གུར་ཀྱང་ཛ་དྲག་ངང་གནས་ཡོད། ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་བླངས་ཏེ་གོམ་པ་སྤོ་དགོས། ད་ལྟ་བོད་པའི་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེར་ཛ་དྲག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ ལོར་ཨ་རིས་ཉི་ཧོང་ལ་འབམ་ཆུང་ཆུང་གཉིས་གཡུགས་པ་དེ་འཛམ་གླིང་ལ་སྐད་གྲགས་ཆོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་གཡུག་གིན་ཡོད་པ་རེད། མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་དེ་ཨ་རིའི་ཉི་ཧོང་ལ་གཡུག་པའི་འབམ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་གཏིང་གནག་པ་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྱིར་བཏང་གི་འབམ་ཞིག་ལྷ་གསར་གཡུག་ཀྱང་། མདོ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལྷག་འགྲོ་གི་རེད། འཛམ་གླིང་ལ་སྐད་གྲགས་ཆགས་གི་རེད། མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་དེས་ཁུ་སིམ་སིམ་དང་འཇམ་ཐིང་ཐིང་གིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། མི་རིགས་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་ཉེན་ཁ་འདི་ངོས་ཟིན་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
སློབ་དཔོན་བྱམས་པ་བསམ་གཏན་ལགས་གསུང་གནད་དོན་འདི་ལ་ང་ཚོས་རྟག་ཏུ་བསམ་གཞི་གནང་དགོས་པ་མཐོང་།
《རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་གཡུག་གིན་ཡོད་པ་རེད། མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་དེ་ཨ་རིའི་ཉི་ཧོང་ལ་གཡུག་པའི་འབམ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་གཏིང་གནག་པ་ཡོད། རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྱིར་བཏང་གི་འབམ་ཞིག་ལྷ་གསར་གཡུག་ཀྱང་། མདོ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལྷག་འགྲོ་གི་རེད། འཛམ་གླིང་ལ་སྐད་གྲགས་ཆགས་གི་རེད། མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་དེས་ཁུ་སིམ་སིམ་དང་འཇམ་ཐིང་ཐིང་གིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། མི་རིགས་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་ཉེན་ཁ་འདི་ངོས་ཟིན་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
སློབ་དཔོན་བྱམས་པ་བསམ་གཏན་ལགས་སུ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བའི་མཚམས་འདྲི་ཞུ།
ཡིན་ན་ཡང་བློ་འཕམ་པ་ཞིག་ལ་བཙན་བྱོལ་ནང་གཞོན་སྐྱེས་གང་མང་ཞིག་གི་ཉེན་ཁ་དེ་ད་དུང་ངོས་ཟིན་མིན་འདུག
དངོས་གནས་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་འདིའི་མ་འོངས་འཐོབ་འབྲས་ཐད་ལ་དེང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཁ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་དཔྱད་ཞིབ་ཡག་པོ་གནང་འདུག ལྷག་དོན་༼ལུས་ལ་མི་འཚམ་པའི་ཁ་ཆེན་པོ་གདང་ན། རེ་བ་ཆུང་ངུ་དེ་ཡང་བརླག་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཡོད། ༽ཟེར་བ་འདི་ང་ཚོའི་གནས་་བབ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་གང་ཐད་ནས་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་པར་སྣང་།
མི་སེར་སྤེལ་བ་དེ་ཆེས་གནད་འགག་ཅིག་རེད། དཔྱད་གཞི་ཞིག་ཏུ་ཉིས་སྟོང་ལོ་ནས་ཉིས་སྟོང་ཉི་ཤུ་བར་བོད་དང་སོག་པོ། ཞིན་ཅང་གསུམ་གྱི་ནང་མི་སེར་སྤེལ་རྒྱུའི་འཆར་ཟིན་བཀོད་པ་ལྟར་ད་སྔ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དཔེར་ན། སོག་པོའི་ནང་སོག་པོའི་མི་གྲངས་ལས་བསྡུར་ཏེ་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱད་ཅུ་སྟེ། དགྱ་མི་ས་ཡ་བརྒྱད་ལྷག་ཅིག་སྤེལ་ཟིན་པ་དང་ཉིས་སྟོང་ཉི་ཤུར་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱ་ཟིན་ནས་ས་ཡ་ཉིས་བཅུ་ཟིན་ངེས་པ་དང་། ཞིན་ཅང་ནང་བརྒྱ་ཆའི་དྲུག་ཅུ་སྟེ་ད་ལྟ་མི་སེར་སྤེལ་བའི་ཚད་གཞི་དགྱ་མི་ས་ཡ་དྲུག་ལྷག་སྤོས་ཟིན་པ། ཉིས་སྟོང་ཉི་ཤུར་བརྒྱའི་བརྒྱ་ཟིན་ནས་ས་ཡ་བརྒྱད་ཟིན་ངེས། བོད་དུ་ད་སྔ་བརྒྱ་ཆའི་བཞི་ཅུ་སྟེ། དགྱ་མི་ས་ཡ་བཞི་ལྷག་སྟེ། ཉིས་སྟོང་ཉི་ཤུར་བརྒྱ་ཆའི་བརྒྱ་ཟིན་ཏེ་དགྱ་མི་ས་ཡ་དྲུག་ལ་སླེབས་ངེས་ཡིན། དེ་ལྟར་ན་ཉིས་སྟོང་སུམ་ཅུར་སླེབས་དུས་དགྱ་མི་ས་ཡ་བརྒྱད་དུ་སླེབས་ནས་བོད་ཀྱི་མི་གྲངས་ལས་རྦད་དེ་བརྒལ་བར་ཚོད་དཔག་བྱས་ཡོད།
དྲ་གྲོགས་རྣམ་པ་ལགས། ད་མགྱོགས་པོར་བོད་ལ་རང་དབང་དང་རང་བཙན། ཐ་ན་རང་སྐྱོང་ཙམ་མ་ཐོབ་ཚེ། དུས་རབས་ཕྱེད་ཀའི་ནང་བོད་མི་རིགས་འདི་རྩ་སྟོངས་སུ་འགྲོ་བར་ཧ་ཅང་ཉེན། ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་ལའང་། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གཅིག་བུའི་ནང་དུ་དགྱ་མི་ས་ཡ་གཉིས་ལས་བརྒལ་ཡོད་པར་བརྗོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་བོད་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ཏུ་དགྱ་མི་ཁོ་ནས་ཁེངས་ཡོད།
ངས་གོང་དུ་བརྗོད་པའི་དགྱ་མིའི་མི་གྲངས་ཀྱི་ཚད་དེར་སླེབས་ཚར་དུས། བོད་ལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཐོབ་པའི་མིང་དེ་བཏགས་ཀྱང་། དེ་དུས་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཡིན་པར་ཆ་བཞག་ནས་བཤད་ན་རང་རེའི་རྒྱལ་བོའམ་དཔོན་པོ་དེ་དགྱ་མི་ཞིག་ལས་བོད་པ་ཞིག་འོས་ཤོག་གི་སྒང་ནས་སླེབས་སྟངས་མེད། དེ་དུས་ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་གཅིག་པ་ཆགས་པ་མ་རེད་དམ།
ད་མགྱོགས་ལམ་ཞིག་བརྒྱུད་དགོས་པ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་རེད།
་་་་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་ཀྱང་སྨད་ཨ་མདོའི་མཐའ་མཚམས་ནས་སྟོད་མངའ་རིའི་ལ་དྭགས་བར་མེས་པོ་ལྡོང་དྲུག་ནས་ཆད་པ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ་་་་། དང་།
་་་་མི་སེར་སྤེལ་བའི་འབམ་དེས་ཁུ་སིམ་སིམ་དང་འཇམ་ཐིང་ཐིང་གིས་་་་་་། ཞེས་སོགས་གསལ།
གནད་ལུགས་འགའ་དྲུངས་གནང་འདུག དེ་དེ་བཞིན་ལགས།