ངྷ་རམ་ས་ལ་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ཁང་བདག་དང་ཁང་པ་གླས་ཏེ་སྡོད་མཁན་བོད་མིའི་བར་རྙོག་གླེང་བསྟུད་མུར་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཁང་བདག་རྒྱ་གར་བ་དང་བོད་མི་ཁང་པ་གླ་མཁན་བར་འཁྲུག་འཛིང་ཤོར་ཏེ་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ལ་གྲི་བཙུགས་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་ལ། དེའི་རྗེས་རྒྱ་གར་བ་མང་པོ་མཉམ་རུབ་ཐོག་བོད་པ་རིག་ཚད་མཐོང་ཚད་ལ་ཉེས་རྡུང་བཏང་བ་དང་། བོད་པའི་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། སྣེ་ལེན་ཁང་སོགས་ལ་རྡོ་གཞུས་ཡོད། ཉེ་ཆར་ཡང་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ཅིག་གིས་བོད་མི་ཞིག་ལ་ཉེས་རྡུང་ཚད་མེད་བཏང་སྟེ་སྨན་ཁང་དུ་བསྐྱལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་བྱུང་ཡོད།
དཀའ་རྙོག་དེ་དག་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའི་སྐྱོན་ཆ་ཞིག་མིན་པར་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ཚོས་ཁང་གླ་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་དུ་སྤར་བ་དང་། ཆུ་རིན་དང་གློག་རིན་གང་འདོད་དུ་ལེན་པ། ཁང་པའི་ནང་སྡོད་མཁན་སློབ་ཕྲུག་དང་བུད་མེད་ཚོར་བརྙས་བཅོས་བྱེད་པ། ཕྱིའི་མགྲོན་པོ་ཡོང་སྐབས་རྙོག་དྲ་བཤད་པ། སྒོ་འགྲམ་དང་ཁོར་ཡུག་སོགས་ནས་ལྷམ་དང་གྱོན་ཆས་རིགས་རྐུ་བྱེད་པ་སོགས་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག ཁང་པ་གླ་མཁན་བོད་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་། ཁང་གླ་དུས་ཐོག་ཏུ་མི་སྤྲོད་པ་དང་རེ་ཟུང་གིས་ཟླ་གཅིག་གཉིས་རེར་ཁང་གླ་མ་སྤྲད་པར་བྲོས་འགྲོ་བ། ཆུ་དང་གློག་ཚོད་མེད་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་དང་གསང་སྤྱོད་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་གད་སྙིགས་གཏོར་བ། ཁང་མིག་གཅིག་ཏུ་མི་བཅུ་གྲངས་རེ་འཛོམས་ཏེ་སྐད་ཅོར་རྒྱག་པ་དང་ཆང་རག་བཏུང་སྟེ་འཁྲུག་འཛིང་བྱེད་པ། ཕོ་གཞོན་མོ་གཞོན་ཚོས་ཚུལ་མིན་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཏེ། རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ལུགས་སྲོལ་དང་ནང་མིའི་བརྩི་བཀུར་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་བ་སོགས་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག
ངྷ་རམ་ས་ལའི་ཁང་གླ།
ངྷ་རམ་ས་ལ་ཁུལ་དུ་ཁང་པ་བཟང་ངན་རབ་འབྲིང་མཐའ་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། བོད་མི་མང་ཆེ་བ་ཁང་པ་འབྲིང་གྲས་སུ་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཕྱུག་བདག་ཚོ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཁང་པ་ལེགས་གྲས་སུ་སྡོད་ཀྱི་ཡོད། བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་བྱིངས་ཁང་པ་སྐྱོ་བོའི་རིགས་སུ་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཁྱོ་ག་སྐྱེས་དམན་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པ་འགའ་རེ་ཁང་པ་ལེགས་གྲས་སུའང་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་ཁང་པ་གླས་ཏེ་སྡོད་མཁན་བོད་པ་མང་ཆེ་བ་བོད་ནས་ཕྱིས་སུ་འབྱོར་བའི་གསར་འབྱོར་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་ཁྲོད་མེག་ལོར་ཁྲོམ་དུ་ཚོང་ལས་ཙག་ཙིག་གཉེར་མཁན་དང་། སློབ་གྲྭ་དང་གྲྭ་ས་ཁག་ནས་གུང་གསེང་དུ་ཡོང་མཁན། སློབ་གྲྭ་འཐོན་ཏེ་ལས་མེད་དུ་ལྷག་ཡོད་པ། ཚོང་ཁང་ཟ་ཁང་དག་ཏུ་གླ་བྱེད་མཁན། ལས་ཀ་གང་ཡང་མེད་པར་འཁྱམ་སྡོད་མཁན་སོགས་ཡིན་ལ། འདི་དག་ལ་རྒྱ་གར་མི་སེར་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཐོབ་ཐང་གང་ཡང་མེད་པ་མ་ཟད། མང་ཆེ་བར་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་ ( RC ) ཙམ་ཡང་མེད་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན།
བཞུགས་སྒར་ཁུལ་ཡོངས་སུ་ཁང་གླ་ཧ་ཅང་མཐོ་ཞིང་། བོད་པ་གསར་འབྱོར་བ་མང་ཆེ་བ་ངྷ་སའི་ཉིན་ངོས་ཨ་མདོའི་གྲོང་གསེབ་ཁུལ་དུ་བསྡད་ཡོད། ཁུལ་དེར་ཁང་གླ་མཐོ་ཤོས་ཧིན་སྒོར་ ༦༠༠༠ ཡས་མས་ཡིན་ཞིང་། ཁང་པ་དེའི་རིགས་ལ་ཐབ་ཚང་དང་གསང་སྤྱོད་འཁྲུས་ཁང་མཉམ་སྦྱར་དུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། མལ་ཁྲི་མལ་གདན་དང་། ཐབ་ཆས། ཆུ་ཚན་སོགས་ཀྱང་ཡོད། ཁང་གླ་སྒོར་ ༤༠༠༠ ཡས་མས་ལ་ཐབ་ཚང་དང་གསང་སྤྱོད་འཁྲུས་ཁང་ཆུ་ཚན་བཅས་ཡོད། ཁང་གླ་སྒོར་ ༢༠༠༠ ཡས་མས་ཅན་ལ་ཐབ་ཚང་མཉམ་སྦྱར་དང་གསང་སྤྱོད་འཁྲུས་ཁང་ལོགས་སུ་ཡོད། ཁང་གླ་སྒོར་ ༡༠༠༠ ཅན་ལ་མི་གཅིག་སྡོད་སའི་ཁང་མིག་ཙམ་ལས་གང་ཡང་མེད་ལ། གསང་སྤྱོད་འཁྲུས་ཁང་གཞན་དང་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བོད་པ་ཉམ་ཐག་རེ་ཟུང་སྒོར་ ༧༠༠ ཡས་མས་ཅན་དུའང་བསྡད་ཡོད་པ་དང་། ཁང་པ་དེ་རིགས་ནི་ཁང་བདག་གི་བ་ཕྱུགས་འཇུག་ས་དང་ཅ་དངོས་འཇོག་ས་ཡིན་ཞིང་། ཁང་ཀླད་རྡོ་ལེབ་དང་འགྱིག་ཤོག་གིས་བཀབ་སྟེ་ཆར་ཆུ་འགོག་ཐབས་ཙམ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། དགུན་ཁ་གྲང་ཞིང་དབྱར་ཁ་ཚ་གདུང་ཆེ་བ། ཆར་དུས་སྐབས་སུ་བརླན་བཤེར་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད།
རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ཁང་གླའི་ཚད་གཞི་འདི་དག་ཀྱང་རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་། ས་གནས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་དེ་འདྲ་གང་ཡང་མིན་པར། ངྷ་རམ་ས་ལའི་མི་འབོར་གྱི་འཕེལ་ཤུགས་དང་བསྟུན་ཏེ་ཁང་པ་ཇེ་དཀོན་དང་ཁང་གླ་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། ཁང་པ་གླ་མཁན་ཚོས་ཀྱང་ཐོག་མར་ཁང་བདག་དང་གན་རྒྱ་སོགས་གང་ཡང་མེད་སྟབས། ཁང་བདག་རེ་ཟུང་གིས་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ནང་ཁང་གླ་ཕོན་ཆེན་པོ་སྤར་བ་དང་། རེ་ཟུང་གིས་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་དུ་ཟླ་བ་གཅིག་གཉིས་ནང་ཁང་གླ་སྤར་བ། ཁང་གླ་དུས་ཐོག་ཏུ་སྤྲོད་མ་ཐུབ་ཚེ་ཉིན་གཅིག་ལ་ཧིན་སྒོར་ ༡༠༠ རེ་ལེན་པ་སོགས་ཀྱིས་ཁང་བདག་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་། ཁང་པ་གླ་མཁན་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་བར་རྩོད་རྙོག་ཡང་ཡང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།
ངྷ་རམ་ས་ལའི་གློག་རིན།
རྒྱ་གར་ནང་གློག་རིན་སྤྲོད་ཕྱོགས་སྐོར་ལ། གྲོང་གསེབ་ (RuRal) དང་གྲོང་ཁྱེར་ (Urban)། ཚོང་འབྲེལ་ (CommerCial)བཅས་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་མི་ཚང་སྐྱོ་བོའི་རིགས་དང་གཞན་བཅས་རིགས་གཉིས་ཡོད་འདུག ངྷ་ས་ཨ་མདོའི་གྲོང་གསེབ་སོགས་བཞུགས་སྒར་གྱི་བོད་མི་མང་ཆེ་བ་གཞན་ཞེས་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། རིགས་འདིས་གློག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་གི་ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་ (KWh )ཡི་གོང་ཚད་ལྟར་ན། གློག་ཀེ་ལོར་ཝ་ཊི་ ༡ ནས་ ༤༠ བར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན། ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་རེར་ཧིན་སྒོར་ ༢།༣༥ ཡིན་ཞིང་། དེར་དོ་བདག་གིས་ཀེལ་ལོ་ཝ་ཁྲིར་རེར་སྒོར་ ༡ སྤྲོད་དགོས་ཤིང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་ ༡།༣༥ དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ནས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག ཀེལ་ལོ་ཝ་ཁྲིར་ ༤༡ ནས་ ༡༢༥ བར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན། ཀེལ་ལོར་ཝ་ཁྲི་རེར་སྒོར་ ༢།༥༠ ཡིན་ཞིང་། དེར་དོ་བདག་གིས་ཀེལ་ལོ་ཝ་ཁྲི་རེར་ཧིན་སྒོར་ ༡།༡༠ སྤྲོད་དགོས་ཤིང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་སྒོར་ ༡།༤༠ དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ནས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
སྒྲིག་གཞི་འདིའི་འོག་ཏུ་གློག་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་ ༡༢༥ ལས་བརྒལ་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་རོགས་སྐྱོར་ཉུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་འདུག དཔེར་ན། ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་ ༡༢༦ ནས་ ༢༥༠ བར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན། ཀེལ་ལོ་ཝ་ཁྲི་རེར་སྒོར་ ༣།༤༥ ཡིན་ཞིང་། དེར་དོ་བདག་གིས་ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་རེར་སྒོར་ ༢།༢༠ སྤྲོད་དགོས་ཤིང་། རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ནས་སྒོར་ ༡།༢༥ ལས་སྤྲོད་ཀྱི་མེད། ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་ ༢༥༠ ལས་བརྒལ་རིགས་ལ། ཀེ་ལོ་ཝ་ཊི་རེར་སྒོར་ ༣།༥༠ ཡིན་ཞིང་། དེར་དོ་བདག་གིས་སྒོར་ ༣།༢༥ སྤྲོད་དགོས་ཤིང་། རྒྱ་གར་གཞུང་ངོས་ནས་སྒོར་ ༠། ༢༥ ལས་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་མེད།
རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ཚོས་གོང་གསལ་སྒྲིག་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་གང་ལྟར་ཡང་། ཨ་མདོའི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བོད་མི་རེ་ཟུང་གིས་ཟླ་རེར་གློག་རིན་སྒོར་ ༡༢༠༠ ཙམ་རེ་སྤྲོད་དགོས་བྱུང་འདུག་ལ། ངྷ་སའི་ཁང་པ་གླ་མཁན་མང་ཆེ་བས་ཟླ་རེར་ཧིན་སྒོར་ ༤༠༠ ནས་ ༦༠༠ བར་སྤྲོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་འདུག དེ་ནི་ངྷ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁང་པ་མང་ཆེ་བར་ཁང་མིག་རེ་རེར་གློག་ཁྲ་མེད་པར་ཁང་མིག་གཉིས་གསུམ་རེ་དང་། ཡང་ན་བཅུ་གྲངས་རེར་གློག་ཁྲ་གཅིག་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། གློག་བསྲི་ཚགས་བྱས་ན་སོ་སོར་གྱོང་རག་འགྲོ་བའི་བསམ་ཚུལ་ཐོག་མངོན་ལྐོག་གཉིས་ཐད་ནས་གློག་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ་གློག་རིན་ཕོན་ཆེན་འབབ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གློག་རིན་མཐོ་དྲགས་པའི་དབང་གིས་ཁང་པ་གླ་མཁན་ཚོས་སྟེར་འདོད་མེད་པ་དང་། ཁང་བདག་གིས་གློག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱིས་རྩོད་རྙོག་ཡོང་གི་ཡོད།
ངྷ་རམ་ས་ལའི་འཐུང་ཆུ།
འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་དེ་ནི་ངྷ་སའི་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་ཁང་པ་གླ་མཁན་བར་གྱི་སྐད་ཆ་ཙམ་མིན་པར། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། སྔ་ལོར་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་དེ་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། མགྲོན་ཁང་། ངྷ་ས་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་དང་སློབ་གྲྭ ལས་ཁུངས་དང་མགྲོན་ཁང་སོགས་ཀྱིས་ས་ཐག་རིང་པོ་ནས་ཆུ་དབོར་འདྲེན་བྱ་དགོས་བྱུང་ཡོད་ལ། ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། ཁྱིམ་ཚང་སོ་སོ་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཚོས་རླངས་འཁོར་ནང་ཆུ་དྲུད་ཡོང་སྟེ་མེག་ལོར་སྲང་ལམ་ནས་བཙོང་བ་ཉོ་དགོས་པའང་བྱུང་ཡོད།
འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་དེ་མེག་ལོར་ཙམ་མིན་པར་གངས་སྐྱིད་ཁུལ་དུའང་འཕྲད་མུས་ཡིན་ལ། ལོ་རེའི་དབྱར་དུས་སྐབས་སུ་ངྷ་ས་གཡས་ཡོན་གྱི་ཁང་པ་གླས་ཏེ་སྡོད་མཁན་མང་ཆེ་བར་འཁྲུས་རྒྱག་བྱེད་དང་གྱོན་ཆས་འཁྲུད་བྱེད་མེད་པ་མ་ཟད། མཚམས་རེར་འཐུང་ཆུར་ཡང་དཀའ་ངལ་ཡང་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འགའ་རེར་དབྱར་ཟླ་ལྔ་པ་དྲུག་པའི་ནང་ཉིན་རེར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་གཉིས་རེ་ལས་ཆུ་གཏོང་གི་མེད། སྟོན་ཁ་ཆར་དུས་ཀྱི་སྔ་ཕྱིར་ཆུ་སྦག་བཙོག་ཆགས་པ་དང་། ཆུའི་ལྕགས་སྦུག་དང་ཆུ་སྣོད་ཐོར་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་ཉིན་ལྔ་དྲུག་རེར་ཆུ་རྩ་བ་ནས་ཆད་འགྲོ་བ་ཡང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། འགྱིག་གི་ཆུ་སྣོད་ཆེན་པོའི་ནང་བདུན་ཕྲག་གཅིག་གཉིས་རེར་བཞག་པའི་ཆུ་འཐུངས་ཏེ་འཕྲོད་བསྟེན་ལའང་དཀའ་ངལ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འཕྲད་བཞིན་ཡོད།
སྤྱིར་བོད་པ་ཚོར་ཁོར་ཡུག་གཙང་ཉར་དང་ཆུ་བསྲི་ཚགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཆུང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ངྷ་རམ་ས་ལའི་འཐུང་ཆུའི་གནས་བབ་དེ་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཏེ། དགུན་དུས་ཁ་བ་བབས་ཏེ་ངྷ་རམ་ས་ལའི་རྒྱབ་རི་རྡོ་ལ་ངྷར་རི་རྩེར་གངས་ཅི་ཙམ་མཐུག་པོ་ཆགས་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་དབྱར་དུས་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་ཆུ་མོད་པའི་བཤད་སྲོད་ཡོད་ཅིང་། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་སེལ་བར་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཙམ་མིན་པར་བོད་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལའང་འགན་འཁྲི་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཆུ་དཀོན་པའི་དཀའ་ངལ་འོག་ཁང་པ་གླ་མཁན་དག་གི་ནང་དུ་ཕྱིའི་མགྲོན་པོ་རིགས་ཡོང་སྐབས། ཁང་བདག་གིས་རྣམ་འགྱུར་མི་ལེགས་པ་སྟོན་པ་དང་། ཆུ་ཆད་པ་དང་བསྟུན་ཏེ་གསང་སྤྱོད་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དུ་མི་འཇུག་པ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་བོད་པ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་བར་རྩོད་རྙོག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།
བོད་མི་ཁང་པ་བླ་མཁན་གྱི་དཀའ་ངལ།
ཨ་མདོའི་གྲོང་གསེབ་ཏུ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ཁང་པ་གླས་ཏེ་སྡོད་མཁན་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་མདོ་ཤེར་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར་བརྗོད་དོན། “ ངའི་ཉེ་འཁོར་ལ་མཚོན་ན། དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་སོ་སོའི་ནང་ལ་གཉེན་ཉེ་གྲོགས་པོ་དང་སློབ་མ་གུང་གསེང་དུ་ཡོང་སྐབས། རྒྱ་གར་ཁང་བདག་གིས་རྙོག་དྲ་བཤད་ཀྱི་འདུག དེ་བཞིན། ཁྱིམ་མཚེས་གཡས་ཡོན་མཉམ་དུ་འཛོམས་ཏེ་ཁ་བརྡ་བྱེད་སྐབས་ཀྱང་གཤེ་གཤེ་གཏོང་གི་འདུག འདི་བོད་པ་ཚོར་རྒྱུན་སྲོལ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་གར་བ་ཚོས་སྣང་བར་འགྲོ་ཡི་ཡོད་ས་མ་རེད། སྤྱིར་བཏང་ཁང་བདག་མང་ཆེ་བ་བསམ་བློ་གུ་དོག་པོ་འདྲ་ཞིག་རེད། ཟླ་རེར་གློག་རིན་ག་ཚོད་བབས་ཀྱང་སྤྲོད་རྐྱང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། ཁྱིམ་ནས་གློག་ཆས་རིགས་མཐོང་དུས་གཤེ་གཤེ་གཏོང་གི སོ་སོའི་ཁང་མིག་ནང་གསང་སྤྱོད་འཁྲུས་ཁང་མེད་པར་ཁང་བདག་དང་མཉམ་སྤྱོད་བྱས་ནའང་མ་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་གྱི་འདུག བོད་པ་ཚོར་ཡང་སྐྱོན་ཆ་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་རླུང་ཚ་བོ་དང་སྤྱོད་པ་རྩུབ་པོ་སྟོན་གྱི་ཡོད་ས་རེད། ཁང་གླའི་ཐད་ནས་ཐོག་མར་ཁང་བདག་དང་གྲོས་འགྲིག་བྱུང་ནས་ཁང་པའི་ནང་བསྡད་པ་ཡིན་ཡང་། ཟླ་གཉིས་གསུམ་ནང་ཁང་གླ་གློ་བུར་གློ་བུར་ལ་སྤར་ཡོང་འདུག དེ་ཁང་པའི་ནང་མཐུན་རྐྱེན་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་བ་དེ་འདྲ་མ་རེད། ཁྲོམ་གྱི་ཅ་དངོས་རིན་གོང་འཕར་འདུག་ཟེར་ནས་ཁང་གླ་ཡང་སྤར་བ་རེད ” ཟེར།
རྒྱ་གར་ཁང་བདག་གི་དཀའ་ངལ།
རྒྱ་གར་ཁང་བདག་མུ་ཀེལ་ཤི་ལགས་གཙོས་པའི་ཁང་བདག་ཁག་ཅིག་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་སྐབས། ཁང་བདག་ཚོར་གཅིག་གྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ཁང་པ་གླ་མཁན་མང་ཆེ་བ་བོད་ནས་གསར་དུ་ཕེབས་པ་དག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཅག་གིས་རྒྱ་གར་སྐད་མ་ཤེས་པའི་དབང་གིས་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་མི་འཕྲོད་པ་མ་ཟད། ཁང་རིན་དང་གློག་རིན། ཆུ་རིན་སོགས་ཀྱི་ཐད་དུ་ཡང་ཐོག་མ་ནས་སྐད་ཆ་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་བཤད་མ་ཐུབ་པའི་དབང་གིས། ཁ་ཐུག་ལ་སླེབས་ཡོང་དུས་གནས་ཚུལ་གསར་པ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ཏེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་མ་བདེ་བ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པའི་དབང་གིས་བོད་མི་ཚོ་རླུང་ལངས་པ་དང་ལག་པ་བརྐྱངས་ཡོང་གི་འདུག་ཟེར། ཁོང་ཅག་གི་དཀའ་ངལ་གཞན་ཞིག་ནི། བོད་མི་མང་པོ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ཏེ་ཆང་རག་བཏུང་སྟེ་འཁྲུག་འཛིང་བྱེད་པ་དང་། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཁང་གླ་མ་གཏོགས་ཆུ་རིན་དང་གློག་རིན་ལོགས་སུ་སྤྲོད་འདོད་མི་བྱེད་པ། ཡང་རེ་ཟུང་ཁང་པའི་ནང་ཟླ་གཉིས་གསུམ་རེར་བསྡད་རྗེས་ཁང་གླ་མི་སྤྲོད་པར་བྲོས་འགྲོ་བ་སོགས་རེད་ཟེར། དཀའ་ངལ་དེའི་དབང་གིས་ད་ཆར་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་གར་སྐད་ཕྲན་བུ་ཤེས་མཁན་དང་དུས་ཡུན་རིང་པོར་སྡོད་མཁན་རིགས་ལ་མ་གཏོགས་ཁང་པ་གཏོང་གི་མེད་སྐོར་ཡང་བརྗོད་བྱུང་།
ས་གནས་མགོ་འཛིན་གྱི་ལམ་སྟོན།
ངྷ་ས་ས་གནས་མགོ་འཛིན་བསོད་ནམས་དོན་འགྲུབ་ལགས་སུ་ངྷ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་དང་བོད་མི་ཁང་པ་གླ་མཁན་ཚོའི་བར་གྱི་དཀའ་ངལ་འདི་སེལ་ཐབས་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། “ དཀའ་ངལ་འདི་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བོད་ནས་གསར་དུ་ཕེབས་ཏེ་བཞུགས་སྒར་ཁུལ་དུ་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བཞིན་པ་ཚོར་འཕྲད་ཀྱི་འདུག སྔོན་མ་དཀའ་ངལ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་མི་དང་བོད་མིའི་བར་འཁྲུག་འཛིང་ཤོར་བ་ཡང་ཐེངས་མང་བྱུང་འདུག ངའི་གོ་ཐོས་ལ་གནས་ཚུལ་དེའི་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ། ཁང་བདག་དང་བོད་མིའི་བར་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པར་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་འདྲ། གལ་སྲིད་རྒྱ་གར་དང་བོད་མི་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པའི་དཀའ་ངལ་རིགས་ཡོད་ན། ལམ་སེང་ང་ཚོ་བདེ་དོན་ལས་ཁུངས་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་ན་ང་ཚོས་ཐབས་ཤེས་བྱ་ཆོག་གི་རེད། བོད་མི་ཚོས་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གར་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༠ ལྷག་རིང་ང་ཚོར་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་གནང་བར་བསམ་ཞིབ་གནང་སྟེ་བཟོད་བསྲན་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དཀའ་ངལ་ཕྲན་བུར་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་རྙོག་དྲ་ཆེན་པོ་ཡང་འབྱུང་མི་སྲིད་པ་མ་རེད། ཡང་ཕྱོགས་གཉིས་ངོས་ནས་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ལ། རྒྱ་གར་ཁང་བདག་སྡུག་ཅག་བྱེད་མཁན་རྒྱ་གར་བ་ཚང་མ་མ་རེད་ལ། བོད་པ་སྤྱོད་པ་རྩུབ་པོ་ཡོད་མཁན་ཡང་བོད་པ་ཚང་མ་མ་རེད ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་དགོངས་འཆར།
ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་རཱམ་སུ་ཝུར་ཕུ་( Mr. Ram Swaroop )ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། “ ད་ལྟའི་བར་བཞུགས་སྒར་དུ་བོད་མི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཅི་བྱུང་ཡང་བོད་གཞུང་བདེ་དོན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། གལ་སྲིད་ཁོང་ཚོས་ཐག་གཅོད་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་རིགས་བྱུང་ཚེ་ང་ཚོས་མཉམ་རུབ་ཐོག་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ད་ལྟའི་བར་བོད་མི་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་བར་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་གོ་མ་སོང་། དཀའ་ངལ་དེ་འདྲའི་རིགས་ལ་ང་ཚོ་ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པར་ཏན་ཏན་འགན་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་དུས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁང་བདག་དང་བོད་མི་སྐད་བཏང་སྟེ་གནས་ཚུལ་འགྲིག་འཇགས་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་པ་བྱ་ངེས་རེད། ཞེས་བརྗོད་བྱུང་། ཡང་ཁོང་ལ་ས་གནས་ལ་ཁང་པ་གཞན་ལ་གཡར་གཏོང་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། དེ་འདྲ་ཡོད་པ་མ་རེད། འོན་ཀྱང་ཐོག་མ་ནས་ཁང་བདག་དང་ཁང་པ་གླ་མཁན་བར་ཡིག་ཐོག་ནས་གསལ་བོ་བཟོས་བཞག་ན་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད། དེ་བཞིན། ཟླ་རེ་བཞིན་ཁང་རིན་དང་ཆུ་རིན། གློག་རིན་ཚང་མ་ཡིག་ཐོག་ནས་ཉར་བསྡད་པ་ཡིན་ན། རྙོག་གླེང་དེ་རིགས་ཡོང་གི་མ་རེད་ལ། གལ་སྲིད་བྱུང་བ་ཡིན་ན་ཡང་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཡོད་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ཁང་གླ་མཐོ་དྲགས་པའི་དཀའ་ངལ་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་ན། ཁང་པ་འཚོལ་མཁན་ཚོས་ཐོག་མ་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་དང་། ཁང་པ་གོང་ཁེ་པོ་དེ་འདྲ་ཐབས་འཚོལ་བྱ་དགོས་པ་རེད ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང།
གསར་འགོད་པ། དོན་གོ
༼ བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཚགས་ཤོག་ལས་འདིར་བསྐྱར་འགོད་བྱས ༽
༄༅། །སྤྱིར་སྟངས་བོད་ནས་གསར་དུ་ཕེབས་པའི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་རྣམས་ལ་ཐུགས་ཁག་མིན་འདུག གང་ལ་ཞེ་ན། ཁོང་རྣམས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་རིང་རྒྱ་དམར་གྱི་དབང་འོག་ཏུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་བས་འཁོར་ཡུག་ངན་པའམ་ཡང་ན་རྒྱ་མིའི་སྤྱོད་པ་རྩུབ་པོའི་མཉམ་དུ་ཤིབ་དགོས་དུས་རང་རྒྱུད་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱི་ངར་རྒྱལ་དང་སྤྲོ་མཐུང་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་ག་ལེར་འཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་གཏུན་ན་སྒྲིགས་འགྲོ་གི་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། རྒྱ་དམར་གུང་བྲན་དེ་ཚོ་རེད། གསར་འབྱོར་བར་ཐུགས་ཁག་མེད།
འདི་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད།
སྤྱི་རྒྱ་གར་གཞུང་དང་མི་དམངས་ཡོངས་ལ་་་་་ང་ཚོ་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་གུས་བཀུར་དང་བསམ་ཤེས་བྱེད་དགོས་ངེས་རེད།
ཡིན་ཡང་གནད་དོན་འདི་འཐད་ལ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་སྐྱོན་ཆ་ཡོད་པས་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་དག་ཚང་མས་དཔྱད་ཞིབ་རེ་གནང་ནས་གཏན་འབེབས་ཡག་པོ་ཞིག་ཡོང་མ་ཐུབ་ཚེ་གནད་དོན་ཆུང་ཙག་རེ་ལ་གྱོད་གཞི་ཆེ་པོར་བཟོ་བའི་ཉེར་ཁ་འདུག།
བཀའ་ཁྲིས་ཀྱང་གསར་འབྱོར་བའི་བཀའ་བློན་མེད་པ་དང་། འདི་ན་ཡང་གསར་འབྱོར་བས་མ་འཇོན་རབ་དག་འ་རེད། དེ་བས་ད་ནི་ཕ་ཡུལ་ལ་འགྲོ་ཐབས་དེ་ཐབས་ཤེས་རེད། དྷི་ལེ་་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ནང་ན་འཚང་ཁ་ཡོད་པ་ཡང་འདི་རིགས་ལས་བྱུང་བ་རེད་བསམ་
དཀའ་ངལ་འདི་རིགས་ཕྲད་དོན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་འབྲེལ་ཡོད་མགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་སྐད་ཆ་དྲིས་ན་ཐེམ་ཚོལ་གང་ཡང་མེད་པ་ལས་འབྲས་རེད་ཟེར་རྒྱུ་ཉག་གཅིག་རེད་དེ་ནི་སོ་སོ་ལ་ལས་ཀ་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཆེད་དུ་ལག་པ་ཕྱིས་པ་ཙམ་རེད་མ་གཏོགས་གནས་ལུགས་མ་རེད་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་དང་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་དེ་བས་ཀྱང་་མ་རེད།
བོད་མི་རྒྱ་གར་སར་ནས་ཁང་པ་གཡར་ནས་སྡོད་མཁན་དྷ་རམ་ས་ལའི་ནང་གཅིག་པུ་མ་རེད། ས་ཁུལ་གང་སར་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་ཡང་སྔོན་མ་སྡེ་ར་སྡུན་ལ་རྒྱ་གར་ས་ནས་ཁང་པ་གཡར་ནས་ལོ་ཁ་ཤས་སྡོད་མྱོངས་ཡོད། ཁང་བདག་གི་སྤྱོད་པ་དང་གཤིས་ཀ་འདྲ་མིན་ཡོད་རེད། ཁ་ཤས་ཡག་པོ་ཡོད་རེད་ལ་ཁ་ཤས་སྡུག་ཅ་ཡང་ཡོད་རེད། ང་ལ་དམིགས་གསལ་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་ཕྲད་མ་སོང། ངས་ཁང་བདག་ལ་རྙོགས་འདྲ་ཅིག་ཀྱང་བཟོས་མེད་ལ་ཁང་བདག་གི་ངར་སྡུག་ག་གང་ཡང་བྱས་མ་སོང། ཁང་པ་གཡར་ནས་སྡོད་མཁན་ཚོས་རང་སྣང་གང་ཤར་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད། སྡོད་ཤེས་པ་བྱེད་དགོས་རེད། སྤྱོད་པ་རྩིང་པོ་ཚང་མ་ལ་འགྲོ་གི་མ་རེད། ཚང་མས་གྱོང་འཁྱེར་གྱི་མ་རེད། བྱས་ཙང་སུ་ཡིན་ཡང་ཡག་པོ་བྱས་ནས་སྡད་ན་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་མ་རེད། ཤེས་སོང་ངམ།
སྤྱིར་བཏང་གསར་འགོད་པས་གནས་ཚུལ་འགོད་ཚད་ལ་བདེན་པ་ཡིན་མིན་ཅི་ཡང་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ཁོ་བོས་ཟླ་ཤས་སྔོན་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་དེབ་ Outlook Magazine ཞེས་པའི་ནང་དུ་རྩོམ་ཞིག་བཀོད་ཡོད། དྲ་ཚིགས་ཁ་བྱང་ནི་འདི་ཡིན། http://www.outlookindia.com/article.aspx?265589འདི་ནི་དམིགས་བསལ་དྷ་རམ་ས་ལའི་ནང་གི་བོད་མི་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་ནས་བཀོད་ཡོད། འདི་ཡི་ནང་དུ་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྩུབ་པོ་ཇི་འདྲ་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ཆ་ཕན་ཚུན་བཤད་ས་མེད་པ་དང་གོ་བརྡ་འཕྲོད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། ད་དུང་དེར་མ་ཚད། མང་ཆེ་བའི་ལག་ཏུ་ལྕགས་མཚོན་རྣོན་པོའི་མཚོན་ཆ་འཁྱེར་ནས་རྒྱག་འདྲེ་རྒྱག་པ། རྒྱག་འདྲེ་རྒྱག་རྒྱུ་དགའ་བ་སོགས་མདོར་ན་ཡུལ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་མཐོང་ཚུལ་དངོས་གནས་པ་དེ་དུས་དེབ་ཐོག་བཀོད་ཡོད། འདི་ནི་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིས་ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཡོད། སྐྱོན་དེ་རིགས་ང་ཚོས་འགེབ་སྲུང་བྱེད་ནས་ཕན་ཐོགས་མེད། སྐྱོན་ཐེར་འདོན་བྱེད་ནས་ཡོ་བསྲང་བྱེད་དགོས་པ་དང་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་རེད། ད་དུང་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཆ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཆ་ཡིན་པ་ལྟ་བུར་འཛིན་ནས་གང་དྲན་བྱེད་བཞིན་འདུག ས་བདག་ཁོང་ཚོ་ལ་དངུལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པར་སོང་སྙོམས་ཆུང་བྱེད་ནས་སྡོད་ཀྱིན་ཡོད་ཟེར།
“The new arrivals are weird,” he says. “Most have weapons like knives or scissors. They can’t communicate with us and think everything here is government property, like in a communist country. We need the money, so we tolerate them.”
དེ་ནས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིས་བོད་མིའི་ཐོག་བལྟ་ཚུལ་སྡུག་པོ་ཡོངས་གཞིའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཁག་ཁ་ཤས་བྲིས་འདུག དེ་ཡང་འདི་ལྟར།
Seeds of Disenchantment
༡ New arrivals from Tibet speak only Tibetan, tend to be aggressive and violent
༢ Tibetan affluence, thanks to donations from the West, causes resentment among locals
༣ With Dharamsala becoming a tourism hub, Indian businesses compete with Tibetan ones
༤ Tibetans claim credit for Dharamsala’s development; Indians say this is their land
༥ New arrivals allege that Indians charge exorbitant rents
ཁོ་བོས་གོང་དུ་བཀོད་པ་ནི་ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྐྱོན་ཆ་གང་ཡོད་ཤེས་དགོས་པ་ནི་གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་ནས་བཀོད་པ་ཡིན།
གང་ལྟར་རྒྱ་གར་དང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་གཉིས་ཀའི་ཐོག་ཕན་ཚུན་གུ་ཡངས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མ་གཞི་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་མངའ་སྡེའི་ཡུལ་ཁྲིམས། ལྷག་པར་དུ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཐོག་བཟུང་བའི་སྲིད་ཇུས་དང་ལམ་ལུགས་ལ་ས་པར་དོ་སྣང་དང་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ཡག་པོ་ཞུ་དགོས། ཕྲན་སྔོན་ཆད་རྡ་སར་བསྡད་མྱོང་བ་དང་ཉམས་མྱོང་གང་འཚམས་ཡོད་པས། གནས་ཚུལ་དེའི་རིགས་དངོས་གནས་འཕྲལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ལ་བསམ་བློ་ཟབ་བརླིང་གཏིང་ཟབ་གཏོང་བཞིན། མདུན་སྐྱོད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།
(2) གང་ཡག་ཡག་བྱེས་རྗེས་མཐར་ཁྱེད་ལ་དགོས་ན་གཡའ་ཟེར་ནས་གློག་རིན་དང་ཆུ་རིན་ཅིག་ལྟ་ག་བ་ག་བ། ཁང་གླའང་ཟླ་ཤས་ཀྱི་མ་སྤྲོད་པར་རྐུབ་ཀྱེར་རེ་ཐོན་ཕྱིན་པ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དུས་དེ་ནས་ཟུང་གསར་སྦྱོར་ཡིན་པ་ཧ་གོ་ཕྱིན་འོ་ལགས་སོ་ད་ཡིན་ན་ཁང་པ་གཏོང་ཡ་མེད་ཐག་ཆོད་ཡིན་ནོ་ཟེར་དགོས་ཡ་དེ་འདྲ་ཆགས་ཡོད་འདུག
དེ་དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ཚོ་ལའང་དེ་སྔོན་ང་ཚོར་འཕྲད་པས་དཀའ་ངལ་དེ་ད་ཆ་ཁོང་ཚོར་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་ཚོད་འདུག
འདི་འདྲ་བྱེད་ན་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་ཕྱིན་ནའང་མ་སྐྱིད་པ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱིད་པ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་ཡོང་མི་སྲིད། ལར་ནས་འདི་གར་རྒྱ་གར་དུ་སྐྱེས་པའི་གཞོན་ནུ་མང་དག་ཞིག་ལྷོ་ཕྱོགས་ནས་ལས་ཀའི་ཕྱིར་འདི་ག་རྡ་སར་རྒྱ་གར་བའི་ཁང་པར་ཁང་གླ་རུ་བསྡོད་མཁན་མང་པོ་ཡོད། གཞོན་ནུ་དེ་དག་ལ་གོང་གི་གསར་སྦྱོར་བའི་དཀའ་ངལ་དེའི་རིགས་མ་འཕྲད་པ་ཅི་ཡིན་ནམ། ཁང་བདག་རྒྱ་གར་བ་ཡིན་པ་ཅིག་ཚུངས་རེད།
ངའི་བྱེད་ན་འདི་ནི་རང་རང་སོ་སོའི་སྤྱོད་ལམ་ལ་རག་ལུད་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད།
གསར་སྦྱོར་བ་ཚོ་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གར་ཁང་བདག་ཚོ་ལའང་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་དངོས་ཡོད་རེད། དཔེར་ན། ད་བར་བོད་ནས་ཕེབས་པས་གསར་སྦྱོར་ཡིན་ཟེར་ནས་འདིར་ཡོད་བོད་མི་ཚོའི་སར་ཡོང་ནས་ཁང་གླ་བཏང་རོག་ཟེར་མཁན་ད་བར་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད། དེ་བཞིན་འདིར་ཡོད་བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་་་་་་་་་ཨ་ཙི་་་་་་་་་གསར་སྦྱོར་འདི་ཚོ་སྙིང་རེ་རྗེས་ཁང་པ་ཞིག་ཁང་གླ་བཏང་རྒྱུ་ཡོད་ན་འདི་ཚོ་ལ་ལོས་ཀྱང་བཏང་ཟེར་ནས་སྟོང་བཤད་ཙམ་མིན་པར་དངོས་སུ་ཁང་གླ་བཏང་བ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དེ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཙག་ཙིག་འདྲ་དགོས་ན་རིན་མེད་ལ་གཡར། ད་དུང་ཅི་འདྲ་དགོས་མིན་སྐད་ཆ་འདྲ་དྲི། གང་ཡག་ཡག་བྱེས་རྗེས་
སྤྱིར་བཙན་བྱོལ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་གསར་འབྱོར་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གཞི་ཆགས་ཁག་མང་པོར་ཕྲུ་གུ་སློབ་འཇུག་གི་དཀའ་ངལ་དང་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐད་དུ་དཀའ་ངལ་ཅི་རིགས་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་དུ་མཐོང་གི་འདུག་མོད། གསར་འབྱོར་བར་དེ་དག་ལས་དཀའ་ངལ་འཕར་མ་སྟེ། སྡོད་སའི་ཁང་པ་དང་ས་ཞིང་སོགས་ཕར་ཞོགས་ཐ་ན་རྒྱ་གར་ནང་དུ་སྡོད་ཆོག་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་ཙམ་མེད་པ་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མ་ལྷག་ཡོད་པར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་གླེང་སློང་ཙམ་བྱས་པ་ཐོས་རྒྱུ་མེད་པས། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་སྲིད་སྐྱོང་གསར་བའམ་སྐབས་བཅོ་ལྔ་འི་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་ཀྱང་ཐུགས་འདང་ཟབ་མོ་ཞིག་གནང་རན་དུ་འདོད།
ད་ནི་གསར་འབྱོར་བའི་གདོང་རིས་ངོ་མ་དེ་ཇེ་གསལ་ཇེ་གསལ་འགྲོ་གིན། རྒྱ་གར་ནང་དུ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱེད་ནས་བོད་གཞུང་གིས་ངོས་ནས་གསར་འབྱོར་བ་འདི་དག་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འཐེན་དགོས་ཟེར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། ད་ནི་བོད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་གསར་དུ་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་དེ་ཇེ་གསལ་ཇེ་གསལ་འགྲོ་གིན།
ངོ་མ་ཧྲ་གི། གསར་འགྱུར་འདིའི་རིགས་ཀྱང་ཇེ་མང་དུ་གཏང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
དེ་མིན་གསར་འགོད་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་གི་ཉེ་འཁོར་གྱི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་མཐོང་གི་མི་འདུག
དེ་སང་གྲོས་ཚོགས་ནང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་སྐོར་གླེང་བཞིན་ཡོད་པ ་ལས། གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱི་བསྐོར་གྲོས་ཚོགས་སུ་གླེང་སློང་བྱེད་པ་ཉུང་ཉུང་རེད།
གལ་སྲིད་འདིར་ལ་བཀོེད་སྒྲིག་དང་བདག་པོ་རྒྱག་ཐུབ་མེད་ན་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་རེད།
གལ་ཏེ་གཞུང་གི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་རྣམས་ཁང་པ་གླ་ནས་སྡོད་དགོས་མཁན་རྣམས་རང་རིགས་མི་ཞིག་རྩིས་ཀྱི་ཡོད་ན་འགན་འཁྲི་ཕྲག་དུ་འཁུར་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་གླེང་སློང་དང་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་ནི་ཁྱེད་ཚོས་ལས་མགན་རེད།
རྒྱ་ཁབ་གཞན་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་འགྲོ་ཆོག་ཆོག་ཡིན་ན་འགྲོ་གནང་།
དེང་སྐབས་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་གྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པས། བོད་མི་གསར་འབྱོར་བ་འདི་དག་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་བགོ་འགྲེམས་བྱེད་པ་དང་། ས་ཁང་བསྐྱར་བགོས་བྱེད་ན་གཅིག་གོ་ཉིས་ཆོད་ཡིན།
དེ་རིང་ཁ་སང་གྲོས་ཚོགས་ནང་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་དང་ས་ཁག་བགོ་འགྲེམས་ཀྱི་སྐོར་གླེང་བཞིན་ཡོད་པས། གནད་དོན་འདིའི་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་ཚོས་དོན་ངོ་མའི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱེད་བསམ་ན། གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་བགོ་འགྲེམས་བྱ་རྒྱུ་འདི་ནི་ཐབས་ལམ་བཟང་པོ་ཞིག་རེད།
དཀའ་ངལ་ཡོད་ན་རྒྱ་གར་ནང་ལ་བསྡད་དགོས་པ་མ་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་འགྲོ་རྒྱུ་ལ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་གོང་མ་དང་གོང་མའི་གོང་མ་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་ནང་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཁ་པོ་རེད།
དོན་ཁོ་ལགས། ཡག་པོ་བྲིས་འདུག་འབད་པ་བྱོས་། འདི་ནི་ཉེ་བའི་ནང་ངས་དུས་བབ་དྲ་བ་ནས་ཆེའི་ཀློག་འདོད་བྱུང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཞིབ་མོར་ཀློག་པའི་དཔྱད་བསྡུར་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན།
དངོས་ཡོད་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་ཏན་ཏན་རེད། འདི་ནི་གསར་འབྱོར་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དྷ་སར་གནས་སྡོད་ཁང་པ་གླ་ནས་བསྡད་མཁན་ཀུན་གྱི་དཀའ་ངལ་རེད།
དྲང་པོར་བཤད་ན། རང་སྐྱོན་འགེབ་སྲུང་རྐྱང་པ་བྱེད་ནས་ཕན་ཐོགས་མེད། དོན་ངོ་མར་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་དང་གཞན་དང་མཐུན་ལམ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡོད་མེད་རང་བློ་རང་ལ་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ཙང་། ཚོད་གཅིག་རྒྱག་ན་ཤེས་ངེས་རེད། ཇི་ཙམ་གསར་འབྱོར་མང་བའི་ས་ཁུལ་ལ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དང་ལྷན་དུ་འཁྲུག་འཛིང་གི་རྙོག་གླེང་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་འབྱུང་གིན་ཡོད་དམ། རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མིའི་གསར་རྙིང་དབར་ལ་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། སྤྱིར་བོད་མི་ཡིན་པ་ལ་འདྲ་བ་ལ་ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ཕྱེ་ཐུབ་གིན་ཡོད་དམ།
སྤྱིར་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁག་གིས་བོད་མི་ཡོད་དོ་ཅིག་ལ་བལྟ་རྟོག་གནང་གིན་ཡོད་ཀྱང་། ཆ་ཚང་ལ་འདོད་བློ་ཁེངས་པ་ཞིག་ཡོང་གིན་མེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ནང་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་གྱི་ངོ་བོར་གནས་ཡོད་ཙང་། གཞན་ལ་བསྟུན་མཁས་གནང་དགོས་པ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་རེད། བོད་ནང་དུ་རྒྱ་མི་དཀྱུས་མ་ལ་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་ནང་བཞིན་ས་གནས་འདིར་གནང་ན་འགྲིག་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད།
བོད་ནང་དུ་རྒྱ་མི་གཅིག་ལ་གྲི་བཙུགས་ནས་བསད་པ་ལས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་གཅིག་ལ་ཁུ་ཚུར་གཅིག་བཞུས་པ་དེ་ཉེན་ཚབས་ཆེ་གི་རེད། དེ་ཤེས་དགོས་པ་རེད། འདི་ནི་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མིའི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་མ་ཡིན་པར། ད་ལྟའི་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་གྱི་གནས་སྟངས་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་བཀའ་དྲིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཡིན། འོན་ཀྱང་ངས་རྒྱ་གར་ལ་མགོ་འབུལ་ལུས་འབུལ་ཞུས་དགོས་རེད་ཟེར་ལབ་གིན་མེད། གནས་ལུགས་ཡོད་ན་བཤད་ཆོག་གི་རེད། རང་ལ་སྐྱོན་ཡོད་པ་ཤེས་བཞིན་དུ་ས་གནས་གཞི་འགོ་ཡིས་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མ་སོང་ལབ་ན་དྲང་པོ་ཞིག་མ་རེད། བསམ་མནོ་ཐོངས་ནས་མཆན་འདེབས་ན་ཡག་གི་རེད།
གསར་འགྱུར་ཡག་པོ་འདུག་་་འདི་ནི་ང་ཚོ་བོད་མི་ཚོར་ཐད་ཀར་འཕྲད་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན། འདིའི་སྐོར་ལ་བོད་གཞུང་གིས་ད་བར་གཟིགས་ཞིབ་ཅི་ཡང་གནང་མེད། དེར་བརྟེན་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཚོས་ཀྱང་རང་འགོ་རང་ཐོན་ལས་བོད་གཞུང་གིས་རོགས་རམ་མམ་ཐབས་ཤེས་འཚོལ་རོགས་ཤིག་བྱེད་འོང་སྙམ་པའི་རེ་བ་རྦད་དེ་བྱེད་ཀྱི་མེད། གནས་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་གར་དང་བོད་མི་གསར་འབྱོར་བ་ཚོའི་བར་དུ་ནམ་རྒྱུན་རྙོག་གླེང་བསྟུད་མར་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
གོང་དུ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་གྱིས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཚེ་ང་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱས་ན་ཐབས་ཤེས་བྱ་ཆོག་རབས་བཤད་པ་ནི་ཁ་གཡང་ཙམ་རེད། འདི་ནི་བོད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཚོས་བཤད་སྟངས་རེད་་་་་དོན་དངོས་སུ་ཐུག་དུས་རོགས་པ་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་་་་་ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་སྐབས་ས་གནས་ལས་ཁུངས་སོགས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་དུས་ཧ་གོ་གི་མེད་ཅེས་སོ་སོའི་ལས་དོན་ཞིག་མ་འགྲུབ་མདོག་མདོག་དང་བྲེལ་འཚུབ་ཞིག་བསྟན་ནས་འགྲོ་བ་དང་ཡང་ན་ཁྱོད་ཚོའི་སྐད་གོ་གི་མི་འདུག་རབས་བཤད་ནས་རོགས་རམ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་་་་གལ་སྲིད་རོགས་པ་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཡང་ཕར་རྒྱ་གར་ཚོར་བསྟུན་ཐབས་ལས་བོད་པ་ཚོའི་གྱོང་གུད་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་ཞིག་རྦད་དེ་གཏོང་གི་མེད། འདི་ནི་ང་ཚོའི་མྱངས་ཟིན་པའི་ཚོར་སྣང་དངོས་བྱུང་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་གཞི་མེད་བསྙོན་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་གཏད་ནས་མིན།