རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་གི་མཚོ་གླིང་བདག་དབང་གི་རྩོད་རྙོག་ཛ་དྲག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ཉི་ཧོང་སྲིད་སྐྱོང་པ་ཤེན་ཊ་རོ་ཡིས་རྒྱ་ནག་ལ་ཐ་གཅིག་ཏུ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ་ལས། ཉི་ཧོང་བོད་གཉིས་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་འཇུག་རྒྱུ་མིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་ཌའེ་ཡུ་མཚོ་གླིང་(Diaoyu )དང་། ཉི་ཧོང་གིས་སེན་ཀ་ཀུ་(Senkaku) མཚོ་གླིང་དུ་འབོད་པའི་ཤར་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་རྩོད་རྙོག་ཅན་གྱི་མཚོ་གླིང་དེར་རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་དཔུང་འཛུལ་བྱས་རྗེས། ཕན་ཚུན་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཛ་དྲག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ ༢༠ ཙམ་གྱི་ནང་རྒྱ་རིགས་ཚོས་ཉི་ཧོང་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་། ཉི་ཧོང་གི་ཟ་ཁང་དང་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན། ཉི་ཧོང་གིས་བཟོས་པའི་རླངས་འཁོར་རིགས་སོགས་ལ་གཏོར་བཅོམ་བཏང་ཡོད་འདུག
ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ ཉིན་པེ་ཅིན་དུ་ཡོད་པའི་ཉི་ཧོང་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་རླངས་འཁོར་སྟེང་གི་ཉི་ཧོང་གི་རྒྱལ་དར་བཅོམ་རལ་བཏང་ཡོད་འདུག ཉི་ཧོང་གཞུང་ཚབ་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། དེ་ནི་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་རླངས་འཁོར་ཕྱིར་གཞུང་ཚབ་ཁང་དུ་ལོག་འགྲོ་བའི་སྐབས་སུ་གློ་བུར་དུ་རླངས་འཁོར་གཉིས་ཀྱིས་མདུན་བཀག་ཅིང་། དེའི་རྗེས་རླངས་འཁོར་གཅིག་ནས་ངོ་ཐག་མི་ཆོད་པའི་མི་ཞིག་ཕྱིར་ཐོན་ཡོང་སྟེ། གཞུང་ཚབ་ཀྱི་རླངས་འཁོར་སྟེང་གི་ཉི་ཧོང་གི་རྒྱལ་དར་བཅོམ་རལ་བཏང་ཡོད་འདུག ཉི་ཧོང་གཞུང་ཚབ་ཀྱིས་དེས་ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོའི་ཆེ་མཐོང་ལ་ཕོག་ཐུག་ཚབ་ཆེན་བཟོས་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
གནས་ཚུལ་དེའི་ཐད་རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིར་ཉི་ཧོང་གཞུང་ཚབ་ལ་གནས་ཚུལ་དེ་ལྟར་བྱུང་བར་ཧ་ཅང་བླ་ཕམ་ཡོད་སྐོར་དང་། རྒྱ་ནག་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གི་གཞུང་ཚབ་དང་ཕྱི་འབྲེལ་མི་སྣ་ཚོར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཡིན་སྟབས། ད་ཐེངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེར་ཞིབ་བཤེར་ནན་མོ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་འདུག
གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་གྱི་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཚགས་པར་ ༼ རྒྱལ་སྤྱིའི་དུས་བབ ༽ ཅེས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ་ནང་། ཉི་ཧོང་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་རླངས་འཁོར་ལ་དྲག་རྒོལ་བྱེད་མཁན་མི་དེ་ད་སྔ་སུ་ཡིན་ངོ་ཐག་ཆོད་མེད་པ་དང་། གལ་སྲིད་མི་དེ་རྒྱ་རིགས་ཤིག་ཡིན་ཚེ། ཁོའི་བྱ་སྤྱོད་ནི་ལྐུག་རྟགས་ཤིག་ཡིན་པ་དེས་རྒྱ་ནག་མི་མང་གི་ཚབ་མཚོན་ཞིག་མིན་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་འདུག
རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་བར་གྱི་གནས་བབ་ཛ་དྲག་ཅན་དུ་འགྱུར་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ཨ་རིའི་ (Wall Street Journal) གསར་ཁང་གིས་ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ས་ཊོ་ཀེའོ་(Tokyo) ཡི་སྲིད་སྐྱོང་བ་ཤེན་ཊ་རོ་(Shintaro Ishihara) ལ་ཉི་ཧོང་དང་རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པར་ཁོང་གིས་མཚོ་གླིང་དེར་གློག་རྡུལ་རྟེན་གཞི་དང་། གྲུ་གཟིངས་འབབ་ཚུགས། གནམ་རིག་དཔྱད་ཞིབ་རྟེན་གཞི་སོགས་གསར་རྒྱག་བྱ་དགོས་སྐོར་དང་། དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་མཚོ་གླིང་དེར་སྟངས་འཛིན་བྱ་དཀའ་བ། གལ་སྲིད་གནས་བབ་ཇེ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཚེ། ཉི་ཧོང་གིས་མཚོ་གླིང་དེར་རང་སྲུང་དྲག་དམག་གི་རྟེན་གཞི་ཞིག་ཀྱང་འཛུགས་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་འདུག
ཁོང་གིས་ “བོད་ལ་བསམ་བློ་ཞིག་ཐོངས་དང་། བོད་ནི་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་འོག་ཚུད་ཡོད་ཅིང་། གལ་སྲིད་བོད་ནི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་(Olympic) འཚོགས་ཡུལ་ཞིག་བྱ་འདོད་ཡོད་ཀྱང་དེར་སྙན་ཞུ་འབུལ་ཐུབ་བམ། ཁོ་ཚོར་རྒྱལ་ཁབ་མེད། དབུ་ཁྲིད་མེད། མཐའ་ན་ཁོ་ཚོའི་རིག་གཞུང་ཡང་བརླགས་ཚར་བ་རེད། ཁོ་ཚོར་གཅིག་ཡོད་པ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བསྟི་གནས་ངྷ་རམ་ས་ལ་རེད། ངས་ཉི་ཧོང་བོད་གཉིས་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་འཇུག་འདོད་མེད་”ཅེས་བརྗོད་འདུག
མཚོ་གླིང་དེ་གཙོ་བོ་ཉི་ཧོང་གི་མི་སྒེར་བ་ཞིག་གིས་བདག་བཟུང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ནང་ཤེན་ཊ་རོ་ཡིས་མི་སྒེར་བ་དེར་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༡༩ ཙམ་སྤྲད་དེ་ཉོ་འཆར་ཡོད་སྐོར་བསྒྲགས་པ་ནས་རྒྱ་ནག་མཚོ་གླིང་དེར་སྔར་ནས་བདག་དབང་ཡོད་ཚུལ་བཤད་ཡོད་ཅིང་། ཐའེ་ཝན་གྱིས་ཀྱང་མཚོ་གླིང་དེ་ཁོ་ཚོའི་མངའ་ཁུལ་ཡིན་སྐོར་རྩོད་གླེང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག མཚོ་གླིང་དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཉི་ཧོང་དང་ཐའེ་ཝན་གཉིས་བར་གྱི་རྩོད་རྙོག་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཐའེ་ཝན་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་པའི་སྟེང་ནས་མཚོ་གླིང་དེའི་བདག་དབང་རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་མོར་ཡོད་ཚུལ་གྱིས་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
༡༩༦༠ ལོར་བཞག་པའི་རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་བར་གྱི་མཚོ་ཁུལ་བདག་དབང་གི་ཆིངས་ཡིག་ཐད་ཨ་རིར་འབྲེལ་པ་ཡོད་སྟབས་ཐེངས་འདིའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་ཐད་ནས་ཨ་རིས་བར་འདུམ་བྱ་རྒྱུའི་འོས་བབ་ཡོད་ཀྱང་། ཨ་རིས་དེང་སྐབས་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་དུ་ཉིན་ ༣༧ རིང་གི་མཉམ་འབྲེལ་དམག་སྦྱོང་ཞིག་ཨ་རི་དང་ཉི་ཧོང་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་གི་ལྟ་ཞིབ་པ་དག་གིས། དེ་ནི་ཨ་རིས་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་ལ་བཟུང་པའི་དམག་ཇུས་འོག་ཐད་ཀར་ཉི་ཧོང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད།
མཚོ་གླིང་དེ་ནི་གླིང་ཕྲན་ཆུང་ངུ་བརྒྱད་ཙམ་གྱིས་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། ས་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་ ༧ ཙམ་ཡོད་འདུག མཚོ་གླིང་དེ་ཐའེ་ཝན་གྱི་བྱང་ཤར་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཤར་ངོས། ཉི་ཧོང་གི་ལྷོ་ནུབ་བཅས་སུ་འཁེལ་ཡོད་འདུག མཚོ་གླིང་དེ་གཙོ་བོ་དམག་དོན་གྱི་གྲུ་ལམ་དང་། ཉ་འཛིན་ས་ཁུལ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྡོ་སྣུམ་སོགས་རང་བྱུང་གཏེར་དངོས་ཀྱང་ཡོད་སྐོར་བཤད།
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
ད་ཚང་མ་ལོས་ཤུགས་རྒྱག་རན་འདུག སྐད་ཆ་འདི་མི་སྐད་ངོ་མ་ཞིག་རེད་ལ། བྲོས་བྱོལ་སྐྱིད་སྡུག་གིས་ངོས་ལེན་བྱེད་མི་འདོད་པའི་འགག་རྩའང་འདི་རེད།
རྒྱ་གཞུང་ངོ་ཚ་ཁྲལ་མེད་ནང་། །
མ་འོ་སྤྲང་པོས་རྒྱ་རིགས་ཕུང་ལ་སྦྱར། །
ཧུ་ཅིན་ཐ་ཡིས་རྒྱ་གཞུང་ཕུང་ལ་སྦྱར། །
མ་འོས་བོད་རྒྱ་ཕུང་སྦྱར་ཞོར། །
ཧུ་ཡིས་ཐའེ་ཝེན་ཕུང་འདོད་རེད། །
ད་ནི་ཉི་ཧོང་གཉིད་སད་མཚམས། །
ཨ་རི་པ་ཡང་གཉིད་ལས་ལོང་། །
ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཙམ་མིན་པར། །
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེར་འགོད་རན་འདུག །
འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་རྒྱལ་འགྱུར་ཅིག །
རེད་ཡ། བོད་ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་གནས་བབས་དངོས་ཤེས་མཁན་ཉི་ཧོང་གཅིག་པོ་རེད་ལ་སེམས་ཁོང་ནས་ཤ་ཚ་ཡོད་མཁན་ཡང་ཉི་ཧོང་གཅིག་པོ་རེད། བྱས་ཙང་ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཆུང་འདི་བོད་དང་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བས་བོད་ནང་བཞིན་ལག་པ་འཆངས་ཆོག་ཆོག་ཅིག་མིན། དེས་ན་ཉི་ཧོང་གི་རྒྱབ་ཏུ་ཡོད་ལ་ནམ་ཡང་རྒྱལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཡོད།
འགྲོ་སྟངས་དང་ངོ་ཚ་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཧམ་བཤད་བྱས་པར་བརྟེན་ཉི་ཧོང་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་དྲག་ཏུ་ལངས་ནས་ད་ཐེངས་བོད་དཔེ་ལ་བཞག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐད་དམར་པོ་ཞིག་བཤད་འདུག ད་དུང་བོད་ནི་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་ཁོངས་མིན་པ་འང་གསལ་བོར་བཤད་འདུག འདི་འདྲའི་སྐད་ཆ་དཀོན་མོ་རེད།