དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐད་ཡིག་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་ཏེ་གངས་སྐྱིད་དཔེ་མཛོད་ཚོཊ་ཁང་དུ་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོཊ་ཏེ། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་གིས་བོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་གོང་སྤེལ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་སོང་།
༼བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་དང་སྤོབས་པ་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་ཐེངས་བཅུ་བ་༽དེ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་ཚོཊ་པ་དང་སུད་སིར་གནས་སྡོད་བོད་རིཊ་གཞོན་སྐྱེས་ཁག་ཅིག་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐད་ཡིག་ཉིན་མོ་སྟེ་དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༩།༣༠ སྟེང་བཞུཊ་སྒར་ངྷ་ས་གངས་སྐྱིད་དཔེ་མཛོད་ཚོཊ་ཁང་དུ་ཚོཊ་སོང་། ཚོཊ་འདུ་དེར་གདན་ཞུས་བགྲོ་གླེང་བ་བླ་མ་ཤིང་བཟའ་རིན་པོ་མཆོག་དང་གངས་སྐྱིད་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་དཔར་སྐྲུན་འགན་འཛིན་ན་ག་སངས་རྒྱས་བསྟན་དར། བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོཊ་པའི་ཚོཊ་གཞོན་ཀླུ་མཁར་བྱམས། ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སློབ་དཔོན་སྤྲེལ་ནག་པ་བློ་གྲོས་དཔལ་བཟང་། རྩོམ་པ་པོ་ཤེས་རབ་དར་རྒྱས་ལགས་བཅས་དང་། དེ་བཞིན་ངྷ་ས་ཁུལ་གྱི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་སློབ་ཕྲུག་སོཊ་ཁྱོན་མི་ ༥༠ ཙམ་འདུ་འཛོམས་བྱུང་འདུག
མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་ཚོཊ་ཞུགས་པ་ཡོངས་སྐུ་བཞེངས་ཐོག་བོད་བསྟན་སྲིད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་མྱ་ངན་ངག་བཅད་སྐར་མ་གཅིག་གནང་རྗེས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་ཚོཊ་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཚགས་ཤོག་རྩོམ་སྒྲིག་པ་འབྲོག་རུ་ཆོས་དར་ལགས་ཀྱིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གནས་བབ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ད་ལྟའི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཆགས་འཇིག་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་། འདས་པའི་མི་ལོ་གཅིག་ཙམ་རིང་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་ཚོཊ་པའི་ངོས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་ཅི་སྤེལ་སྐོར་སྙན་སེང་ཞུས་སོང་།
བླ་མ་ཤིང་བཟའ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས། ཁོང་སྐད་ཡིག་བགྲོ་གླེང་དེར་ཕེབས་དོན་གཙོ་བོ་དུས་རྒྱུན་སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་སྐད་ཡིག་བགྲོ་གླེང་དེར་མི་མང་པོ་ཞིག་འཛོམས་རྒྱུའི་རེ་བ་བྱས་ཀྱང་། དངོས་གཞིའི་བགྲོ་གླེང་ཐོག་ཚོཊ་ཞུཊ་པ་ཉུང་ངུ་ལས་བཅར་མེད་པར་སེམས་པ་སྐྱོ་བོ་བྱུང་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་རིཊ་མང་ཚོགས་ཁྲོད་སྐད་ཡིག་ཚོཊ་འདུར་ཡོང་མཁན་མེད་པ་དེས། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོཊ་ནང་སོ་སོའི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་ལ་དོ་སྣང་མེད་པ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་ཏེ། “མི་རིཊ་ཤིག་གནས་དང་མི་གནས་ཟེར་བ་དེ་མི་རིཊ་དེའི་སྐད་ཡིག་ལ་རག་ལས་ཡོད། མི་རིཊ་ཀྱི་ངོ་བོ་གནས་དང་མ་གནས་དེ་མི་རིཊ་གནས་མ་གནས་ལ་བལྟ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། མི་རིཊ་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་མི་རིཊ་གནས་པ་ལ་བརྩི་དགོས་པ་རེད། མི་རིཊ་ཀྱི་ངོ་བོ་མི་རིཊ་ཀྱི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་བཅས་རེད། རྒྱ་གར་ལ་མཚོན་ན་དང་ཐོག་ཁ་ཆེ་མང་པོ་མེད་ཀྱང་། ག་ལེར་ཁ་ཆེ་དེ་ཚོར་རྒྱ་གར་རིག་གཞུང་གིས་ཤུཊ་རྐྱེན་འོག་རྒྱ་གར་བ་ཆཊ་པ་རེད། བོད་པར་ཆ་བཞག་ནའང་། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་རིཊ་དང་ཁ་ཆེ་ཁ་ཤས་ལ་བོད་པའི་རིག་གཞུང་གིས་ཤུཊ་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ་བོད་པ་དང་གཅིག་པ་ཆཊ་ཡོད་སྟབས། གལ་སྲིད་མི་རིཊ་ཤིག་གི་ངོ་བོ་བརླག་པ་ཡིན་ན་མི་རིཊ་དེར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་ཆཊ་ཀྱི་ཡོད ” ཅེས་གསུངས།
ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལཊ་ཀྱིས། དུས་རྒྱུན་ཁོང་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ཆབ་སྲིད་གཉིས་ལས་ཆབ་སྲིད་སྔོན་ལ་སྐྱོབ་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་འདོན་མཁན་གྲས་ཡིན་རུང་། ཕྱི་ནང་གི་གནས་བབ་ཡོངས་ལ་ཞིབ་ཏུ་བལྟས་ཡོང་སྐབས་ཁོང་གི་ཐོག་མའི་བསམ་ཚུལ་ལ་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་རྩོམ་པ་པོ་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོས་བོད་མི་རིཊ་ཀྱིས་མི་རིཊ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཆེ་ཤོས་མི་རིཊ་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཡིན་ཚུལ་བཤད་ཡོད་ཅིང་། སྔོན་མ་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཀྱང་སོ་སོའི་མི་རིཊ་ལ་རང་གི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་ཕར་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་དགོས་པའི་དུས་ལ་སླེབས་སྐབས། དེ་ནི་མི་རིགས་དེའི་ཞབས་འདྲེན་དང་ངོ་ཚ་ཡིན་པ་ལས་གཟི་བརྗིད་ཆཊ་མེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར། ཁོང་གི་ངོས་ནས་བཀའ་སློབ་དེ་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་ཞིག་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། མ་གཞི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་རིག་གཞུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དེང་སྐབས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་ཏེ། བོད་ནང་བོད་མི་ཚོས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་འགོག་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཞིག་འཕྲད་ཀྱིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད།
ཁོས་མུ་མཐུད་དུ་ད་ཆར་པ་ཀི་སི་ཐན་ནང་ཡོད་པའི་བོད་དང་རིག་གཞུང་གཅིག་པའི་བྷེལ་ཏི་སི་ཐན་གྱི་ཡུལ་མི་ཚོས་ལུང་པ་དེར་སོ་སོའི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་རང་སྐྱོང་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་པ་བཞིན། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོས་ཀྱང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་མི་རིཊ་དང་ལྷན་དུ། བོད་ཡིག་གམ་བྷོ་ཊི་ཡི་གེ་དེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་ཐོབ་ཐབས་སུ་ཤུཊ་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་དང་། བོད་ནང་རྒྱ་དམར་དབང་འཛིན་པའི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་འོག་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་ལམ་ཁ་ཡག་པོ་མེད་ཀྱང་། བོད་ལྗོངས་བརྙན་འཕྲིན་དང་མཚོ་སྔོན་བརྙན་འཕྲིན། ཁམས་པའི་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་སོཊ་ནི། རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དྲིལ་བསྒྲཊ་དང་མཉམ་དུ་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཤིག་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད།
ན་ག་སངས་རྒྱས་བསྟན་དར་ལཊ་ཀྱིས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ནི་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀའི་ཐོག་བོད་མི་གཙོས་འཛམ་གླིང་མི་དམངས་ལ་ཕན་ཐོཊ་ཆེན་པོ་ཡོད་སྐོར་དང་། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་ཀྱང་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་མཛོད་དང་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གང་མང་བཙུཊ་ཏེ། བོད་པའི་རིག་གཞུང་གི་ཐོག་སྒོར་མོ་གང་མང་གསོག་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་མིས་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་བོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་དང༌དུས་དེབ། སྒྲུང་རྩོམ། གཏམ་བཤད། རྐང་བྲོ་གླུ་གཞས། གསུང་ཆོས། གཏམ་བརྗོད་སོཊ་བོད་ཡིག་ཐོག་སྤེལ་དགོས་ཤིང་། བོད་ཡིག་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡི་གེ་བྷོ་ཊི་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ཁྲིམས་ངོས་ལེན་ཡོང་ཆེད། ང་ཚོར་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་ཡོད་ལབ་པ་ཙམ་མིན་པར། སྐད་ཡིག་འདི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་དགེ་རྒན་དང་དགེ་ཕྲུག སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་པ། དུས་དེབ་དང་ཚགས་ཤོག རླུང་འཕྲིན་དང་བརྙན་འཕྲིན། རྩོམ་པ་པོ་དང་མཁས་པ་སོཊ་ཀྱི་གནས་བབ་དང་གྲངས་འབོར་ཅི་ཡོད་རེ་རེ་བཞིན་བགྲང་དགོས་ཚུལ་བརྗོད།
སྦྲེལ་ནག་པ་བློ་གྲོས་དཔལ་བཟང་ལཊ་ཀྱིས། བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་འོག་མང་ཚོཊ་ཀྱིས་གང་འདོད་ལྟར་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་མེད་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོཊ་ཁྲོད་བོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་ཐབས་ལམ་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་དེ། མང་ཚོཊ་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་བོད་སྐད་ཀྱི་རྒྱུན་སྤྱོད་ཐ་སྙད་ཁག་གང་ཐུབ་ཀྱིས་ཁ་ལ་འཇཊ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་ཆ་མཚོན་ན། གཞི་རིམ་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་བར་གྱི་དུས་ཡུན་དེ། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་གནའ་དེང་རིག་གནས་ཚང་མའི་རྨང་གཞི་འཇོག་སའི་དུས་མཚམས་ཤིག་ཡིན་སྟབས་ཆེད་ལས་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་མེད་སྐོར། མཐོ་སློབ་སྐབས་སུ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སྐབས་བབ་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཁག་ཆེད་ལས་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་སྦྱོང་བཞིན་ཡོད་རུང་། ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་ཏུ་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་གཏོཊ། དེ་མིན་བོད་ཀྱི་མཐོ་སློབ་ཁག་ཏུ་བརྡ་སྤྲོད་དང་ལོ་རྒྱུས། རྩོམ་རིག སྐད་བརྡ་རིག་པ་སོཊ་ཆེད་ལས་སློབ་ཚན་གཏན་འབེབས་བྱས་མེད་པ། མཐོ་སློབ་ཁག་ཏུ་ཆེད་ལས་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུ་ནི་བོད་མིའི་སྐད་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དར་སྤེལ་གནང་ཕྱོགས་ཐོག་གལ་གནད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གསོན་པོ་གནས་དགོས་ན་བོད་སྐད་ཡིག་ཁྱབ་ཁོངས་སྔར་ལས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་ཚུལ་ནན་བརྗོད་གནང་།
མཇུག་ཏུ་ཤེས་རབ་དར་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས་ད་ཆར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་གཙོ་བོ་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཡོད་པ་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་སྔོན་མ་དང་བསྡུར་ན་ཅུང་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་ཡོད་ཀྱང་། ད་དུང་ལྟོས་འཇོག་གིས་བཤད་ན་གང་འཚམ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། བོད་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་ཉམས་ས་གཙོ་བོ་གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ནང་ཉམས་ནས་ཡོད་པ་དང་། ནམ་རྒྱུན་མང་ཚོཊ་ནང་བོད་སྐད་བཤད་བསྡད་ཀྱི་ཡོིད་རུང་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་ཧ་ལམ་ཉམས་ཚར་ཡོད་པར་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོཊ་ཁྲོད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་གི་སྤུས་ཀ་དང་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་གནས་བབ་ལ་བལྟས་ན། བོད་སྐད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་འགག་ཚར་བ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་། སྐད་ཡིག་གི་ཉེན་ཁ་དེ་སྐྱོབ་པར་ཐབས་ལམ་དང་ཚད་གཞི་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ནི་ཚོཊ་པ་རེ་ཟུང་དང་མི་སྒེར་རེ་ཟུང་གིས་སྐྱོབ་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན་པར། བོད་མིའི་གཞུང་སྒེར་གཉིས་ཀྱིས་དུས་ནས་དུས་སུ་འཁུར་མཉམ་ལེན་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་བརྗོད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་མི་འདུ་སྡོད་བྱེད་ཡུལ་གང་དུ་་ཕྱིན་ཡང་སྦྲགས་སྐད་དམ་བསྲེས་སྐད་ཁོ་ན་བཤད་ཀྱིན་པར་གཞིག་ན། གལ་སྲིདབོད་་ཕྱི་ནང་གི་་དགོན་སྡེ་ཁག་མེད་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་ནང་དབུགས་ཀྱང་ཆད་ཟིན་ཡོད་ཀྱི་རེད།
བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་ཡིག་གི་བྱེད་ལས་ཉམས་ཚར་བ་རེད་ཟེར། ན་ག་རེ་ཟེར་བགྱིད་ཡོད་རེད། ལགས།
བོད་ཡུལ་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀ་དར་གྱུར་ཅིག། བོད་པའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། བོད་མི་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀ་བདེ་གྱུར་ཅིག། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །
ཤིང་བཟའ་དང་ཀླུ་མཁར་བྱམས་གཉིས་འདིར་མི་མཛའ་བས་གཞན་ཞིག་བོས་ན་ཅིས་མ་ཆོག་པ་རེད།
གསར་འགྱུར་ཞིབ་ཚགས་མོ་བྲིས་འདུག དོན་གཉེར་ཅན་ཁག་ཅིག་གིས་ཉིན་མོ་འདི་སྲུང་གཙི་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་ཚོའི་ཐད་ནས་སྐད་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་དང་དགེ་རྒན་རྐྱང་ཕེབས་ན་བཟང་གི་རེད་སྙམ། ཆབ་སྲིད་པ་དང་ལས་འགུལ་བ་རིགས་ཅུང་ལན་པོ་རང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་ཁོང་ཚོར་ཤེས་ཡོན་དང་སྐད་ཡིག་གི་གནས་ཚད་ཡོད་པ་མ་རེད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཞུ་གི་མེད།