ཟླ་བ་ཚེ་རིང་།
ཏང་གི་དཔོན་བཟང་དང་དམངས་ཀྱི་གཤེད་མ།
‘‘བྱ་བར་ཞུགས་པའི་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་རིང་། ང་ཏཱ་ལེན་དང་ལེའོ་ཉིན་དུ་སོང་མྱོང་ཞིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཚོང་དོན་ལྷན་ཁང་དང་ཁྲོང་ཆིན་ཡང་འགྲིམ་མྱོང་ཡོད། ང་རང་གི་མི་མང་ལ་སེམས་གཏིང་ནས་དགའ་ཞིང་། ངས་ཁོ་ཚོར་བཤད་འདོད་པ་ནི། ངས་མི་མང་གི་འདོད་བློ་ཆུད་ཟོས་སུ་བཏང་མྱོང་མེད་ལ། ལྐོག་ཟ་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་དེ་བས་ཀྱང་མིན། གལ་སྲིད་ངས་ལྐོག་ཟ་བྱས་པའི་སྒོར་རྡོག་གཅིག་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་ཚེ། ངས་ངོས་ལེན་གཙང་མ་བྱས་ཆོག ལོ་ངོ་འདི་དག་རིང་ངའི་དགའ་ཕྱོགས་གཅིག་བུ་ནི། རྒྱབ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་ཆེད་དུ་ལས་ཀའི་འཕྲུལ་འཁོར་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ངས་ད་གིན་བཤད་པ་ལྟར། ངའི་ཕྱི་ལུགས་སྟོད་གོས་འདི་ལོ་སུམ་ཅུའི་སྔོན་ཅིན་ཞན་དུ་རྫོང་དཔོན་བྱས་སྐབས་ཆེད་དུ་བཟོས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། བལ་ཐིག་གི་ནང་འབྱམ་རྐུབ་དོར་ཡང་ཨ་མས་ལོ་ངོ་དུ་མའི་སྔོན་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ལག་རྟགས་སུ་ཉོས་པ་དེ་ཡིན། དངུལ་སྒོར་ང་ལ་མཚོན་ན་གང་ཡང་མིན། ངས་དེ་ཅི་གང་ལའང་བརྩི་མྱོང་མེད། འདི་ངའི་ཁྱིམ་བརྒྱུད་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ཡིན།’’འདི་པོ་ཞི་ལེ་ཡི་ཁྲིམས་ཞིབ་མཇུག་བསྒྲིལ་སྐབས་ཁོས་མཐའ་མཇུག་གི་རང་ཉིད་དཀར་འདོན་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་སྐད་ཆའི་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན།
‘‘ལས་ཀའི་འཕྲུལ་འཁོར།’’པོ་ཞི་ལེ་ཡིས་གལ་ཆེའི་ལས་འཁུར་བྱས་པའི་ལོ་ངོ་དེ་དག་རིང་། ཁོས་རང་ཉིད་དགའ་སའི་མི་མང་གི་ཆེད་དུ་ལས་ཀ་གང་བྱས་མིན་ད་དུང་དྲི་བ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། རང་ཉིད་བརྩེ་བ་ཟབ་སའི་‘‘ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་’’ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བརྟན་བརླིང་དང་། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཆེད་ལག་སྐྱེས་མི་དམན་པ་བཞག་མྱོང་ཡོད། ཁོས་ཏཱ་ལེན་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་དེང་གི་ཧྲང་ཧེ་གཉིས་པའི་ཚོད་དུ་བསྒྱུར་ཅིང་། ཁྲོང་ཆིན་དུ་ལས་འཁུར་གྱི་ལོ་དང་པོར་གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ལོ་འཁོར་ཡོང་འབབ་བརྒྱ་ཆའི་ ༡༤ བསླེབས་བཅུག་ཡོད། ལོ་དེའི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེར་ཚད་བརྒྱ་ཆའི་དགུ་ཙམ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཁོས་ཁྲོང་ཆིན་དུ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་‘‘དམར་བསྟོད་ནག་རྡུང་’’གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ། མང་ཚོགས་ལ་མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་རིག་གསར་དུས་སྐབས་ཀྱི་‘‘དམར་གླུ་’’དག་ལེན་ཏུ་བཅུག་ནས། ཏང་གི་སྣང་བརྙན་རྙིང་བ་དེ་དེང་རབས་ཁྲོང་ཆིན་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱིས་འབར་བཅུག་ཡོད། ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་དང་ཁྲིམས་འགལ་ནག་ཚོགས་ལ་རྒོལ་རྡུང་ལས་འགུལ་ཁྲོད། དེ་སྔའི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་དང་ཚོང་བ། མི་སེར་དཀྱུས་མ་སུམ་སྟོང་ལྷག་ལ་ཁྲིམས་གཅོད་དང་བཙོན་འཇུག གནས་དབྱུང་། སྐབས་དེར་སྲོག་ཐོག་ཏུ་བཏང་བའང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད་པར་བཤད། ད་དུང་། ཏཱ་ལེན་དང་ཁྲོང་ཆིན་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་ནང་བུ་མོ་ལོ་གཞོན་མའི་སྐྱ་མི་སྐོར་སྲུང་རུ་ཁག་དང་། རླངས་འཁོར་འགྲིམ་འགྲུལ་ཉེན་སྲུང་རུ་ཁག་གསར་གཏོད་ཀྱིས་བདེ་འཇགས་མི་སྣ་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད། སྐབས་དེའི་གསར་ལམ་ཁག་དུ་ཐོན་གསལ་ལྟར་ན། བར་སྐབས་དེ་ནི་གྲོང་ཁྱེར་དེ་གཉིས་ནང་ཇག་རྐུན་གྱི་འཇིགས་པ་ཉུང་བའི་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་དུས་རབས་ཤིག་ཡིན་པར་བཤད།
མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་རིག་གསར་དུས་སྐབས་ཀྱི་‘‘གསར་བརྗེའི་ངོ་ལོག་པ་ཚོ’’་ནང་བཞིན། པོ་ཞི་ལེ་དང་ཁོའི་ཁྱིམ་བརྒྱུད་ཀྱང་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་སྡུག་སྦྱོང་མྱོང་མཁན་གྲས་ཡིན། ཁོ་དང་ཁོའི་ཁྱིམ་བརྒྱུད་ལ་མཚོན་ན་‘‘རིག་གསར་’’སེམས་གྱི་རྨ་ཁ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་པོ་ཞི་ལེ་ཁྲོང་ཆིན་དུ་འབྱོར་རྗེས། རིག་གསར་གཉིས་པར་གྲགས་ཤིང་གཡོན་ཐལ་ཆེ་བའི་‘‘དམར་བསྟོད་ནག་རྡུང་’’གི་ལས་འགུལ་འདི་སྤེལ་དོན་གང་ཡིན་ནམ། འདི་རང་ཉིད་‘‘སེམས་གཏིང་ནས་དགའ་སའི་’’མི་མང་གི་ཆེད་དུ་ཡིན་ནམ།
ཧྲང་ཧེ་དང་ཧྲིན་ཀྲིན། ཀོང་ཀྲིག་སོགས་ལྟར། པོ་ཞི་ལེ་མ་འབྱོར་བའི་སྔོན་དུ་ཁྲོང་ཆིན་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ཚུལ་གུ་ཡངས་པའི་དཔོན་རིགས་ཚོའི་ལག་ཏུ་ཡོད། དཔོན་རིགས་འདི་དག་པོ་ཞི་ལེ་དང་ཁོའི་ཕྱོགས་གཏོགས་མཁྲེག་འཛིན་དཔོན་རིགས་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགྲ་ཟླ་ཆགས་ཡོད། ཁོས་དམར་བསྟོད་ལས་འགུལ་སྤེལ་ནས་རང་གི་དགྲ་ཟླའི་བསམ་བློའི་ལངས་ཕྱོགས་རྩ་གཏོར་དུ་བཏང་ཞིང་། ནག་ཚོགས་ལ་རྒོལ་རྡུང་ལས་འགུལ་ཁྲོད་དཔོན་རིགས་དེ་དག་དང་། དེ་དག་གི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱབ་རྩར་གྱུར་བའི་ཚོང་བ། དཔོན་རིགས་རྙིང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། པོ་ཞི་ལེ་ཡི་དམར་བསྟོད་ནག་རྡུང་ལས་འགུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་། མི་སེར་དཀྱུས་མ་དག་ལའང་ཉེས་མེད་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་གཅོད་དང་བཙོན་འཇུག གནས་དབྱུང་། སྲོག་ཁྲིམས་སོགས་བཅད་ཡོད། ཁོའི་དམར་བསྟོད་ནག་རྡུང་གི་སྲིད་བྱུས་ནི་ནང་ཁུལ་སྲིད་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་དམར་འཛིང་ཁྲོད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་ཙམ་མིན་པར། ཁོ་དང་ཁོའི་ཕྱོགས་གཏོགས་པ་ཚོའི་སྲིད་དོན་སྟོབས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེད་དཔལ་འབྱོར་འཚོལ་སའི་སྟེགས་བུ་ཞིག་ཏུའང་སྤྱད་ཡོད། དྲག་རྡུང་ལས་འགུལ་ནང་སྡུག་སྦྱོང་ཕོག་པའི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་དང་། དེ་དག་དང་འབྲེལ་བ་ཟབ་པའི་ཚོང་ཆེན་ཁག་གི་སྒེར་རྒྱུ་གཞུང་བཞེས་བཏང་བའི་རྩིས་ཁྲ་ད་དུང་ཡང་ཕྱི་གསལ་བྱས་མེད།
ཆོས་འཁོར་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོར་མཚོན་ན། པོ་ཞི་ལེ་བཟའ་མི་གཉིས་ནི་མི་ཡུལ་གྱི་གཤེད་མ་ཞིག་ཡིན། པོ་ཞི་ལེ་ཡིས་གཞུང་གི་གལ་ཆེའི་ལས་འགན་འཁུར་བའི་དུས་སྐབས་དེ་དག་ནི་ཅང་ཙེ་མིན་གྱི་མཛུབ་སྟོན་ཐག་གཅོད་འོག ཀྲུག་ཡོང་ཁཱང་གིས་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཆོས་འཁོར་སྒྲུབ་པ་ཚོར་དྲག་རྡུང་བྱེད་སྐབས་ཆགས་ཡོད། དྲག་རྡུང་ལས་འགུལ་དེའི་ནང་ཆོས་འཁོར་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚོར་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་བཙོན་འཇུག་མནར་གཅོད་ཕོག་པ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་གསང་བའི་སྒོ་ནས་སྒོམ་སྒྲུབ་སློབ་བུ་ཚོའི་དབང་བོ་སྣ་ལྔ་དང་། དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་གསོན་པོར་བཀོག་ནས་ནག་ཚོང་གཉེར་བ་ཉེ་དུས་ཕྱི་ལ་གྱར་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན། པོ་ཡི་ཆུང་མ་ཀོ་ཁེ་ལེ་ལ་འདྲི་རྩད་བྱེད་སྐབས་ཁོ་མོས་པོ་ཞི་ལེ་དང་ལྷན་དུ་ནག་ཚོང་འདི་གཉེར་མྱོང་བ་ངོས་ལེན་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་‘‘དོན་ཉིང་’’གསོན་བཀོག་གི་ནག་ཚོང་འདིའི་སྐོར་ལ་དེང་རྒྱལ་སྤྱི་རིམ་པ་ནས་ཞིབ་འཇུག་གི་སྙན་ཐོ་བཏོན་ཡོད་ལ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་དང་། ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ལས་རིམ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། སྙན་ཐོའི་ནང་གསལ་ལྟར་ན། དོན་རྐྱེན་འདིའི་ཁྲོད་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་གྲངས་འབོར་ཚད་མཐོ་ཞིང་། ནག་ཚོང་འདི་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་འཛུགས་ཁག་གསང་འབྲེལ་ཡོད་མ་ཟད། པོ་ཞེ་ལེ་བཟའ་མི་གཉིས་ནི་ནག་ཚོང་སྒྲུབ་མཁན་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཁྲོད་ཀྱི་གྲངས་ཀ་ཙམ་དང་། ནག་ཚོང་འདྲེན་ཡུལ་ར་ཤི་ཡ་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད།
འདི་པོ་ཞི་ལེ་ཡིས་བཤད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་ཆེད་‘‘ལས་ཀའི་འཕྲུལ་འཁོར་’’བྱེད་སྟངས་དེ་ཡིན་ལ། དེ་རིང་གི་རྒྱ་ནག་ནང་ཏང་གི་དཔོན་བཟང་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་‘‘རིག་པའི་གཞུང་ལུགས’’དེ་ཡང་ཡིན། མདོར་བསྡུས་ན། དེ་རིང་གི་རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཚོར་མཚོན་ན། ‘‘དམངས་ཀྱི་གཤེད་མ་’’མ་བྱས་པར་‘‘ཏང་གི་དཔོན་བཟང་’’ཞིག་བྱ་ཐབས་མེད་ལ། ཐེངས་འདིར་པོ་ཞི་ལེ་ལ་སོང་བའི་འདྲི་རྩད་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་འདི། གསལ་བོར་བཤད་ན་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་འདྲི་རྩད་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་ཐེངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད།
་་་་་་་་་་་་་་་་མུ་འགོད།
ཤིན་ཏུ་ཡག་བྱུང་། བཀའ་དྲིན་ཆེ།
་་་་་་ རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་གསང་བའི་སྒོ་ནས་སྒོམ་སྒྲུབ་སློབ་བུ་ཚོའི་དབང་བོ་སྣ་ལྔ་དང་། དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་གསོན་པོར་བཀོག་ནས་ནག་ཚོང་གཉེར་བ་ཉེ་དུས་ཕྱི་ལ་གྱར་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན། པོ་ཡི་ཆུང་མ་ཀོ་ཁེ་ལེ་ལ་འདྲི་རྩད་བྱེད་སྐབས་ཁོ་མོས་པོ་ཞི་ལེ་དང་ལྷན་དུ་ནག་ཚོང་འདི་གཉེར་མྱོང་བ་ངོས་ལེན་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། ་་་་་
ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ལགས། སྐུ་ཉིད་ཀྱི་དཔྱད་བརྗོད་རང་བཞིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་བཀླགས་ཡིན། ཧ་ཅང་ནང་དོན་ལྡན་པ་རེད་འདུག ཁྱེད་ཅག་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་མཁྱེན་མཁན་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་སྤེལ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་ནང་ཁུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་བར་གྱི་འགལ་ཟླ་དང་རྙོག་ཟིང་གི་གནས་ཚུལ་རིགས་བོད་མི་ཚོ་གཙོ་བོ་བྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་མི་མང་གི་མིག་ལ་བསྟར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ཁྱེད་རང་གི་རྩོམ་ཡིག་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀར་བལྟས་ཡོང་བ་ཡིན་ན། སོ་སོའི་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་པ་ཙམ་ཞིག་མིན་པར་དཔྱད་ཞིབ་དང་གཤིབ་བསྡུར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་སོང་། བོད་ཡིག་བོད་སྐད་རྐྱང་ལས་མི་ཤེས་མཁན་དག་གི་རྩོམ་ཡིག་དག་དང་བསྡུར་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་སོགས་སྐད་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་མཁྱེན་མཁན་དག་གི་བསམ་ཚུལ་དང་རྩོམ་ཡིག་དག་ལ་བྲོ་བ་མ་འདྲ་བ་ཞིག་དང་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་འདུག མཐའ་དོན་ངས་ཁྱེད་ལ་རེ་བ་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། ད་དུང་མུ་མཐུད་དུ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཚོའི་གནས་ཚུལ་སྐོར་ལ་དཔྱད་ཞིབ་རང་བཞིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་གནང་རོགས། ཆེ་ས་ནས་བོད་སྤྱི་བའི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐོག་་ཐུགས་ཕན་སོས་པ་མ་ཟད། བོད་མི་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་ལས་མི་ཤེས་མཁན་རྒྱ་ནག་སོགས་འཛམ་གླིང་ཕྱི་ལོགས་ལ་ལྟ་མི་ཐུབ་མཁན་དང་། ལྷག་དོན་དུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་མི་མང་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱུས་མངའ་རྐང་གཅིག་ཀྱང་མེད་མཁན་ཚོར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད། ང་ཚོ་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་མི་མང་ཚོིས་རྒྱ་ནག་གི་སྐོར་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་དོན་ཆེན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཆུང་ས་ནས་སོ་སོ་སྒེར་གྱིས་རྩོམ་ཡིག་གི་ཆེད་དུ་དེབ་མང་པོ་ཀློག་པ་དང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་མང་པོར་ཉུལ་བ་བསམ་བློ་མང་པོ་བཏང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ་མཐོང་རྒྱ་དང་ཉམས་མྱོང་། བསམ་བློ་བསྲེག་བརྡར་གྱི་ནུས་པ་དང་བསམ་གཞིག་གཏིང་ཟབ་པོར་བྱང་གོམ་སོགས་ལ་ཏན་ཏན་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། སོ་སོའི་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་རྩལ་དང་བོད་ཡིག་གི་ཚིག་སྦྱོར་བརྡ་དག་སོགས་ཀྱང་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད། དེ་ཙམ་ཡིན་ཞལ་བྲོ་བཀྲ་ཤིས།