ལྦ་ཤིན་ཌོན་ཆ་འཕྲིན་གྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཕེཌི་ཧེ་དྷ་ཡིས་སྤེལ། དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བསྒྱུར།
ཨ་རིའི་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པ་དང་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྟ་སྐྱོང་སྲིད་བྱུས་ (ཨོ་བྷ་མའི་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི) ཐོག་གྲོས་འཆམ་མ་བྱུང་པར་འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་གཞུང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཁག་སྒོ་རྒྱག་དགོས་པའི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་སྟབས། ངས་འཛམ་གླིང་ཐོག་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཨང་གཉིས་པ་ཡིན་པའི་རྒྱ་ནག་གིས་གོ་སྐབས་དེ་བཟུང་སྟེ། ཕྱོགས་གང་སར་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་བསམ་ནས་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ང་རྒྱ་ནག་ནང་བསླེབས་རྗེས་གཞི་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་ངས་ཚོད་དཔག་བྱས་པའི་ལས་དོན་དེའི་ཐོག་ནུས་པ་འདོན་གྱི་མེད་པ་ཧ་གོ་སོང་།
རྒྱ་ནག་མི་མང་ཚོར། ཨ་རིའི་ལས་ཁུངས་ཁག་ཅིག་ལངས་ཕྱོགས་མཐུན་མིན་གྱི་དབང་གིས་ལས་ཁུངས་མང་པོ་ཞིག་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བྱུང་བའི་གནད་དོན་ཁག་གླེང་སློང་བྱས་སྐབས། རེ་འགས་དགའ་སྣང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཡུལ་མི་བསམ་ཤེས་ཅན་ཚོས་ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་དང་། སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མས་ཉེ་ཆར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཆ་ཤས་བླངས་མེད་པ་དེར་བློ་འཚབ་ཡོད་པའི་གླེང་སློང་བྱེད་ཀྱིན་འདུག ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྟངས་ཐད་རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་བསམ་ཚུལ་འདྲ་མིན་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ངེས་གཏན་མེད་པའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་དང་ཡིད་ཐང་ཆད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཕུགས་བསམ་ལ་ཁོང་ཚོས་དེ་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་འཚབ་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཤུགས་ཆེན་པོ་སྟོན་བཞིན་འདུག
དེ་སྔ་རྒྱ་ནག་གིས་འཛམ་གླིང་ཐོག་དཔལ་འབྱོར་ཨང་གཉིས་པ་ཟིན་ཡོད་པའི་ཉི་ཧོང་གི་སྟོབས་ཤུགས་མེད་པར་བཟོས་ཏེ། ཁོ་རང་ཚོ་གོ་ལའི་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་པ་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནི་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ནང་ཁུལ་གྱི་ལ་རྒྱ་དང་དབང་ཐང་ལ་བརྟེན་ནས། དཔལ་འབྱོར་དབྱར་མཚོ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་དགེ་མཚན་གཉིས་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ནི་དོན་དངོས་དང་སྟབས་བདེའི་བརྒྱུད་རིམ་གཉིས་ཡིན། དང་པོ། དོན་དངོས་བརྒྱུད་རིམ་ནི། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཨ་རི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆགས་པ་ཡིན་ནའང་། རྒྱ་ནག་མི་མང་ཕལ་ཆེ་བ་སྔར་བཞིན་ཉམ་ཐག་གི་ངོ་བོར་ལྷག་རྒྱུ་ཡིན་པ་གོར་མ་ཆག གཉིས་པ། རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ། དེ་བཞིན་དཀའ་ངལ་ནང་ལྷུང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དཀའ་རྙོག་གི་གནད་དོན་རིགས་ལ་ཐེ་བྱུས་དང་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་མི་སྲིད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་ཡིན།
ང་འབྱུང་འགྱུར་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཕྱོགས་ལ་སེམས་འཚབ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་འདུག ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་མོལ་སྲིད་བྱུས་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་མཁན་གྱི་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་མིན་པའི་སྒེར་བདག་ཅན་གྱི་ཚོགས་པ་ (བརྒྱ་ཐམ་པའི་ལྷན་ཚོགས) ཞེས་པ་དེས། ང་དང་གསར་འགོད་པ་གསུམ་མཉམ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་བརྗོད་དོན་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་གཏམ་གླེང་གོ་སྒྲིག་བྱས་སོང་། སྐབས་དེར་ངས་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་དེ་རེ་ཞིག་མཇུག་རྫོགས་ཡོད་ཀྱང་། མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་ཐོག་ལེགས་བཅོས་གཏོང་དགོས་ན། སྔོན་ལ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་འདོད་མེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་ཡིན།
ངས་གོང་གི་གནད་དོན་དེ་ལབ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ། རྒྱ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་མང་པོའི་ཕྱུག་བདག་དང་། དེ་བཞིན་འབྱོར་འབྲིང་གྲལ་རིམ་པ་ཚོས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མི་སེར་ཐོབ་ཐང་ལེན་པའམ། སོ་སོའི་མ་དངུལ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཟུར་བལྟས་ལེབ་མཐོང་ཡིན། དེ་ནི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱི་རྒྱ་ནག་གི་རྨི་ལམ་ཞེས་པ་སོ་སོའི་བུ་ཕྲུག་ཨ་རིའི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་ཁག་ལ་གཏོང་འདོད་ཀྱི་རེ་འབྲས་མེད་པའི་ཀྱལ་ཀ་དེ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན།
རྒྱ་ནག་མི་མང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཆོས་ཤིག་ཡིན། དཔེར་ན། གཅེས་པར་འོས་པའི་སོ་སོའི་བུ་ཕྲུག་འཛིན་གྲྭའི་ནང་གི་མདུན་གྲལ་དང་པོར་འཇོག་དགོས་ན་དགེ་རྒན་ལ་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན། སོ་སོའི་ལས་ཀའི་གོ་གནས་སྤར་དགོས་ན་དཔོན་པོ་ཚོར་ལྐོག་རྔན་མ་སྤྲད་པར་སྒྲུབ་ཐབས་མེད་པ་ཆགས་ཡོད། མདོར་ན། ཡུལ་ལུང་དེའི་ནང་རི་བོ་འབིགས་པར་ནུས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་དང་དབང་ཐང་ནི་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་ཧམ་འཕྲོག་བྱེད་མཁན་ལྕགས་ཀྱི་འགྲམ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག ཉེ་ཆར་ ‘དཔལ་འབྱོར་དུས་དེབ’ ཀྱིས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཕྱུག་ཤོས་ ༥༠ རྒྱུ་ནོར་ཡོང་འབབ་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༡ དང་ཕྱེད་ཀ་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༥༠ རྒྱུ་ནོར་ཡོང་འབབ་ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༩༥ ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད། དེར་བརྟེན། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་ལས་དོན་དེ་དག་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུར་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་། ཉེན་རྟོག་པ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ། ཁྲིམས་ཁང་སོགས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་མངའ་འོག་ཏུ་ཡོད་སྟབས། བྱ་ཐབས་ཇི་ལྟར་སྤྱད་ཀྱང་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་དེ་དག་རྩ་མེད་བཟོ་ཐུབ་མེད།
རྒྱ་ནག་ནང་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་དུད་ཞགས་འཐིབས་ཏེ་ཉི་མ་ཡང་མཐོང་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་སོང་། སྐབས་དེར་པེ་ཅིན་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་ཁྱེར་གཞན་དག་ནང་གི་ཡུལ་མི་ཚོས་བུ་ཕྲུག་ཕྱི་ལོགས་སུ་རྩེད་མོ་རྩེད་བར་བཏང་མི་འདུག དེ་ནི་མཁའ་རླུང་དང་གཙང་ཆུ་འབགས་བཙོག ཟས་རིགས་ཁག་ལ་ལྷད་ཡོད་པའི་ཞེད་སྣང་འོག་ཕ་མ་ཚོས་བུ་ཕྲུག་ཕྱིར་ཐོན་མ་བཅུག་པ་རེད། གང་ལྟར། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བཅོས་བསྒྱུར་ལམ་ལུགས་དེ་ལག་ལེན་ཇི་ལྟར་བསྟར་མིན་ལ་རག་ལས་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཁོར་ཡུག་གི་ལམ་ལུགས་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་མང་པོ་ཞིག་དེ་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་དུས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཐོག་སྲིད་བྱུས་དེ། རྒྱ་ནག་ནང་ལག་ལེན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་རྒྱུ་དཀའ་ངལ་ཆགས་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གིས་ལད་ཟློས་བྱེད་བཞིན་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་དེ་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་འཕེལ་རིམ་ཞིག་ཏུ་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་རྒྱུ་ནི་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཡིན་ནའང་། དེ་ལྟ་བུའི་དཔལ་འབྱོར་སྲིད་བྱུས་དེ་རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་ན། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་དང་དུས་དེབ། དྲ་རྒྱའི་རྩོམ་རིགས་ཁག་ལ་དོ་དམ་དང་། ཡང་ན། ཁྲིམས་ཆད་གཏོང་བའམ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་མ་སྤྲད་པ་ཡིན་ན། དཔལ་འབྱོར་གུ་ཡངས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་བསྒྲུབ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། གོང་བརྗོད་གནད་དོན་ལ་དཔེ་བླངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་རྒྱུ་ནི་སྐབས་བབ་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
མ་རྩོམ་གྱི་འབྲེལ་ཐག http://www.washingtonpost.com/opinions/fred-hiatt-the-chinese-are-anxious-over-the-future/2013/11/03/46aad1bc-441b-11e3-a751-f032898f2dbc_story.html?hpid=z2
སྒྱུར་རྩོམ་འདི་བསྒྱུར་སྟངས་བློར་བབས་སོང།