ཁ་སང་སུད་སིའི་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་ཇི་ནེ་ཝའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་འདུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་སུད་སིའི་ནང་སྐོར་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་པར་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཁ་སང་ཚེས་ ༡༧ ཉིན། སུད་སི་དང་ལིཀ་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སུད་བོད་མཐུན་གྲོགས་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་སུད་སིར་སྐོར་སྐྱོད་བྱས་པ་དང་བསྟུན་ཏེ། སུད་སིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནེ་ཝའི་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་མདུན་དུ། བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་སྤེལ་ཡོད་འདུག
སྐབས་དེར་སུད་སིའི་བོད་རིགས་མི་མང་གི་ཚོགས་གཙོ་བསྟན་འཛིན་སྙིང་བོ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། ང་ཚོས་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཟླ་མགོ་ནས་སུད་སི་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་ཆོག་མཆན་ཞུས་ཀྱང་། ཁོང་ཚོས་གསུང་རྒྱུར་ཞི་ཅིན་ཕིན་བསླེབ་སྐབས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་གང་ཉུང་ཉུང་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་རོགས་ལབ་སོང་། དེ་ནས་ང་ཚོས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་རྒྱལ་ས་བྷེན་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ཇི་ནེ་ཝར་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་རེད།
གཏམ་བཟང་ཞིག་ལ། བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གི་སྙན་ཞུ་ཞིག་ང་ཚོས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་བྲིས་ཏེ་སུད་སིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་ཕུལ་ཡོད་པ་དེ་ཁོང་ཚོ་མཇལ་འཕྲད་སྐབས་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་བདེ་འཇགས་ནང་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འཁོད་པའི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་གླེང་སློང་བྱེད་པ་དང་། ང་ཚོས་ཕུལ་བའི་སྙན་ཞུ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་སྤྲོད་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་གནང་བ་བཞིན་ལས་རིམ་དེ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།
ད་རེབ་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ང་ཚོར་དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་ལ་མ་གཏོགས་སྐད་འབོད་ཆོག་མཆན་རག་མེད་ཀྱང་དོན་དག་ཧ་ལས་པ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་སོང་། ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་འཛམ་གླིང་གི་གསར་འགྱུར་ཆེ་ཁག་ནང་བསླེབས་པའི་མི་ཚད། དེ་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་དོན་གླེང་སློང་ཆེན་པོ་གནང་བ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་གསར་འགོད་པ་དག་གིས་ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། སུད་སི་གཞུང་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་མང་པོ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།
དེ་རིང་གི་ལས་འགུལ་འདིར་མཚོན་ན། སང་ཉིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོར་ཉིན་དེ་རང་ལ་ངོ་རྒོལ་ཆོག་མཆན་མ་རག་ཀྱང་། ཁོ་རང་སང་ཉིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་བསླེབ་སྐབས་བོད་དོན་གླེང་སློང་དགོས་པའི་སྙན་ཞུ་འབུལ་བཞིན་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། སྐད་འབོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སང་ཉིན་ཡིན་ཡང་སུད་སི་གཞུང་གིས་དུས་ཚོད་དེ་རིང་མ་གཏོགས་མ་སྤྲད་པ་རེད། སྤྱིར་བཤད་ན་སུད་སི་རྒྱལ་ཁབ་ནི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་། དེ་བཞིན། འདུ་འཛོམས་ཀྱི་རང་དབང་སོགས་རང་དབང་ཆ་ཚང་ཡོད་ཟེར་གྱི་ཡོད་ཀྱང་། གལ་ལ་ཐུག་ན་རང་དབང་དེ་དག་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ནི་ཧ་ཅང་བློ་ཕམ་གྱི་གནས་ཚུལ་རེད།
ཁ་སང་བྷེན་ལ་སྐད་འབོད་གནང་སྐབས་དུས་ཚོད་ཀྱི་ཆོག་མཆན་ཡོད་མེད་ཅིག་གི་དབང་གིས་ཉེན་རྟོག་པས་མི་མང་པོ་ཞིག་འཇུ་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་འཇུ་བཟུང་གནང་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན་ཧ་ལམ་མི་དེས་མཚོན་ཆ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཁུར་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བར་འཇུ་བཟུང་བྱེད་སྟངས་དེར་ཧ་ཅང་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་། རང་དབང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་དུ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ན་བོད་ནང་ལ་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་སོགས་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ་ཏེ་མ་འོངས་པར་བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཁྲིམས་དང་ཆེ་མཐོང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག
ལས་འགུལ་དེར་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་བསྟན་འཛིན་སྙིང་བོ་ལགས་དང་སུད་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཞོན། ས་གནས་བུད་མེད་ཚོགས་པའི་སྐུ་ཚབ་དང་། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་དང་སུད་བོད་མཐུན་གྲོགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་José Amrein-Murer ལགས། སུད་སི་ས་གནས་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་མི་དང་སུད་སི་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སོགས་གཙོ་བྱས་ཏེ་ཕྱི་རྒྱལ་བ་དང་བོད་མི་ ༢༠༠ ལྷག་འཛོམས་ཡོད་འདུག
བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་བཏང་འབྱོར་བྱུང་།
