མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དང་འགལ་ཡོད་པའི་སྙན་ཐོ་བཏོན།

རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཁྲིམས་འཛིན་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཆེད་གཉེར་གྱི་ཐབས་ཇུས་དེ་ཞིང་ཆེན་དང་ཁུལ་རིམ་པར་གཅིག་གྱུར་ངང་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པའི་སྙན་ཐོ་བཏོན།

དྷ་སར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཁྲིམས་འཛིན་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་ (Legislative Affairs Committee ) ཟེར་བས། རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་ལ་ལས་དོན་སྙན་ཐོ་ཞིག་སྤྲད་པའི་ནང་། ས་གནས་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་དེ་དག་རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སློབ་གསོའི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་དང་མི་མཐུན་ལུགས་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་སློབ་འཁྲིད་དགོས་སྐོར་བཤད་ཡོད་འདུག

སྤྱིར་ལས་དོན་སྙན་ཐོ་དེ་འདས་ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཁང་གི་ཁྲིམས་འཛིན་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཧྲིན་ཁྲུན་ཡཱོ་ (Shen Chunyao) ཡིས་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་ལ་སྤྲད་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་སྐོང་ཚོགས་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་གླེང་སློང་བྱས་ཡོད་ཅིང་། སྙན་ཐོའི་ནང་ས་གནས་རིམ་པའི་སྐད་ཡིག་ཁྲིམས་སྲོལ་དེ་དག་རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་གྱི་མེད་པ་མ་ཟད། གཅིག་གྱུར་དང་འོས་འཚམ་མིིན་པར་བཤད་ནས་གནས་རིམ་གོང་མའི་བཅའ་ཁྲིམས་དེ་དག་ཞིང་ཆེན་དང་ཁུལ་རིམ་པར་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་སྐོར་དང་། གཞན་ཡང་ས་གནས་རིམ་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཁག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གལ་ཆེའི་བཅོས་སྒྱུར་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་དང་འགལ་གྱི་ཡོད་སྐོར་ཡང་བཀོད་འདུག

རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་ཟེར་བ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་གཏན་འབེབ་བྱས་ཤིང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ། དེའི་ནང་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སློབ་གསོ་ཁག་ནང་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་སྤྱོད་དགོས་པར་བཤད་ཅིང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་དམ། ཡང་ན་འཕོ་འགྱུར་གཏོང་སྐབས། རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་གཙོ་བོ་རྒྱ་རིགས་སློབ་མ་ནང་བཞིན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་མར་ཡང་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་སྐོར་དང་། བཅའ་ཁྲིམས་དེའི་དོན་ཚན་ ༥ པར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཉེར་སྤྱོད་བྱེད་པ་དེ། ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་ལ་ཕན་པ། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཕན་པ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་སྤེལ་བ་དང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་སྤེལ་བར་ཕན་དགོས། ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་ ༦ ནང་སྐད་ཡིག་སློབ་གསོའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་བཏོན་ཡོད་ཅིང་། དེའི་དོན་ཚན་ ༡༠ པ་དང་། ༢༡། ༣༦། ༤༧། ༤༩། ༥༣། བཅས་ནང་། མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་གནས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་རང་དབང་དང༌། རང་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སྲུང་སྐྱོབས་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དང་། སྐད་ཡིག་རིགས་དུ་མ་མཉམ་དུ་སྤྱད་ནས་ལས་འགན་སྒྲུབ་པའི་ས་གནས་སུ་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་གཙོ་བོ་བྱ་ཆོག་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་རིགས་ལས་བྱེད་པས་གནས་དེ་གའི་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་གི་སྐད་ཡིག་སློབ་དགོས་པ་དང་། མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་གི་ལས་བྱེད་པས་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་སྐོར་སོགས་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་ལ་སྤྲད་པའི་ལས་དོན་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་ཀྱིའགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས། རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཁྲིམས་འཛིན་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་ཟེར་བ་དེས། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་གྱིས་འགན་སྲུང་བྱས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཐད་ཀྱི་ས་གནས་རིམ་པའི་ཁྲིམས་སྲོལ་སྒྲོག་འགྲེལ་བྱས་པ་དེ་ནི། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ནང་གསལ་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཆ་དང་ཐོབ་ཐང་ཧམ་འཕྲོག་བྱས་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་སྐད་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡིན་པར་ནམ་ཡང་ངོས་འཛིན་བྱས་མེད་ཁར་ལག་བསྟར་ཡང་བྱས་མེད། ཅེས་ཁྲིམས་སྒྲིག་སྲིད་ཇུས་དེ་དག་གིས་ཐད་ཀར་བོད་སྐག་ཡིག་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་བཟོ་ཐབས་ཀྱི་ཤན་ཤུགས་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ཡོད་པའི་བསྐྱོན་བརྗོད་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་ལག་བསྟར་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་སྲིད་ཇུས་ཁག་ཚང་མ་མེད་པར་བཟོ་དགོས་པ་དང་། ངེས་པར་དུ་བོད་མིའི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་གསོ་དང་། བོད་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་སྐོར། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ། རྒྱལ་ཚོགས་སམ་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་ཁག་རང་དབང་གི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་ལོགས་ལ་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཆེད་འགྲོ་ཆོག་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པའི་ཛ་དྲག་གི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག

འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ (Human Rights Watch) གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྗོད་བཞིན་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་འོག བོད་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ཡོད་ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་ཤོག་གྲངས་ ༩༡ ཅན་ཞིག་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བུ་བཅོལ་ཁང་གི་བྱིས་པ་ལོ་ ༣ ཙམ་ལོན་པ་ཚོ་ལའང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཁ་ལ་ཁྱེར་ཏེ། བཙན་གྱིས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ཟེར་བ་ལག་བསྟར་བྱེད་མགོ་བཙུགས་ཡོད་སྐོར་དང་། འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་རིང་བོད་ནང་སློབ་གྲྭ་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན། བོད་ཡིག་ཆེད་སྦྱོང་བྱེད་ས་མ་གཏོགས་སློབ་གྲྭ་གཞན་ཁག་གི་ནང་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་གཙོར་བཟུང་གི་སློབ་ཁྲིད་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ། བོད་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་ཡོད་སྐོར་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

གསར་འགོད་པ། ཀླུ་མགོན་ཐར། པ་སངས་ཚེ་རིང་།