བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢ ཉིན་ནས་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་འཐུས་མི་སོགས་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད་སོགས་གནང་གི་ཡོད་འདུག
ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པས་ཕེབས་བསུའི་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁེ་ན་ཌའི་ཁང་ཁྱིམ་དང་སྣ་མང་རིག་གཞུང་གི་བློན་ཆེན་ (Ahmed Hussen) མཆོག་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ (Arif Virani) མཆོག དེ་བཞིན་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཞན་བཞི་དང་། ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཞུ་གཏུག་ལས་འཆར་འགན་འཛིན་ (Mehmet Tohti)། ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་སློབ་སྟོན་པ་ (Herb Davis)ལགས། བྷི་རོག་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་(Brock University) གྱི་་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོའི་ཕྱག་རོགས་ (Charles Burton) ལགས་སོགས་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད་འདུག
སྐབས་དེར་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ (Arif Virani) མཆོག་གིས། སྐུ་མགྲོན་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ་ཕེབས་བསུའི་གསུང་བཤད་གནང་འདུག དེ་རྗེས་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་གཟིག་རྒྱབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་༧པན་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་འཛིན་བཟུང་བཙན་འཕྲོག་བྱས་རྗེས་ད་བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་འདུག
ཕེབས་བསུའི་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པས་བོད་དོན་སླད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་མང་གཉིས་ཀྱིས་ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ལ་གཟིགས་རྟོགས་དང་མཐུན་གྱུར་རོགས་རམ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་ཡོད་འདུག་ལ། མཛད་འཆར་ལྟར་ན། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་ཉན་ཞིབ་སོགས་གནང་གི་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སི་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཕུན་ཚོགས་སྡེ་བཞི་ཚོགས་ཁང་དུ་ས་གནས་བོད་མི་ཚོར་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས། ང་ཚོ་ཚང་མས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་སྐོར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་འཕྲིན་སྐོར་ཤེས་ན་ང་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་ངེས་རེད། ང་ཚོ་དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས་སྐད་ཆ་ཤོད་སྟངས་དང་དགོངས་ཚུལ་འགྲིག་མ་འགྲིག་ཕྲན་བུ་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། བོད་སྤྱི་པའི་རྩ་དོན་ལ་ཐུག་དུས་བོད་མི་ཚང་མས་མཐུན་སྒྲིལ་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བརྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་བབ་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད་ལ། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ནས་བོད་སིལ་བུར་འཐོར་བ། ཕག་མོ་གྲུ་པ་དང་། རིན་སྤུངས་པ། སྡེ་པ་གཙང་པ། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་བཅས་ཀྱི་འབྱུང་རིམ་དང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་ག་རེ་རྒྱག་གི་ཡོད་མེད་དང་། བོད་པས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་ག་རེ་རྒྱག་གི་ཡོད་མེད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་བོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་ག་རེ་རྒྱག་གི་ཡོད་མེད་དང་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བ་སོགས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་བབ་སྐོར་ཤེས་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་ནས་བོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞེས་པ་དེ་བསྐྲུན་གནང་མཛད་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད་འདུག
ད་དུང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་གཏོང་གི་ཡོད་པས། བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་དང་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དབར་ལྗིད་མཉམ་སྟངས་འཛིན་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རང་དབང་ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་རང་དབང་གི་སྒོ་ནས་ལས་དོན་གནང་དགོས་ཤིང་། བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་སུ་གཏན་འཇགས་ཐབས་ཇུས་ཚོགས་ཆུང་གསར་འཛུགས་དང་། བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྒྲུབ་གནང་དགོས་ལ། བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ལ་ཉམས་ཞིབ་གནང་དགོས། ད་དུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་གཞུང་དང་གྲོས་ཚོགས། བསམ་མཛོད་བསྟི་གནས་ཁང་སོགས་ཀྱི་ནང་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་དང་ཞུ་གཏུག་གནང་དགོས། མ་འོངས་པར་བཀའ་བློན་ཆ་ཚང་བྱུང་བ་ཡིན་ན། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་རྒྱུ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ལ་འབྲེལ་བ་འཛུགས་རྒྱུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མི་མང་གི་དབར་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་གཏོང་རྒྱུའི་འགན་གཙོ་བོ་འཁུར་གྱི་ཡིན་སྐོར་དང་། བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་ལས་འགུལ་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་། བོད་དང་ཨ་རི་བར་གྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་སྐོར་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་། བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སྔར་ལྷག་གཏོང་བར་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱིས་མཉམ་ཞུགས་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་དང་། བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་སུ་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ་བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་བ་སོགས་ལས་བཏུས།