སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་ནང་གཞུང་འབྲེལ་ཕྱོགས་ཕེབས་གནང་སྟེ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་མུས་ཡིན་འདུག
བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུད་སི་དང་། ཨོ་སི་ཏེ་རི་ཡ། ཨི་ཊ་ལི། འཇར་མ་ནི་བཅས་སུ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་སུད་སིའི་ཛུ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་ (Zurich University) དུ། སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ས་གནས་ཀྱི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཁག་ཅིག་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་འདུག
སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། ང་རང་སྲིད་སྐྱོང་ཡིན་པའི་སྐབས་ཟླ་བ་དྲུག་རིང་དམངས་གཙོ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཁག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཟླ་བ་དྲུག་རིང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་གནད་ཡོད་མི་སྣ་དང་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། གསར་ཁང་ཁག་ལ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་གྱི་ཡོད། ཅེས་དང་། བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ལ་དོ་སྣང་དང་མི་ཉམས་གོང་སྤེལ་གནང་དགོས་གལ་ཆེ་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ དང་ ༡༡ ཉིན་གཉིས་རིང་ཨོ་སི་ཏེ་རི་ཡ་རུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ལ་བོད་མཐོ་སྒང་དེ་འཛམ་གླིང་ལ་གལ་ཆེ་ལུགས་ཇི་ཙམ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལ་གསུང་བཤད་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་ཡོད་འདུག ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ཨི་ཊ་ལིའི་རྒྱལ་ས་རོམ་དུ་ཕེབས་འབྱོར་གྱིས་ཨི་ཊ་ལི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཞིང་། གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ཕེབས་ཡོད་འདུག
སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། ཨི་ཊ་ལི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་དང་མཇལ་མོལ་གནང་སྟེ། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་། འབྱུང་འགྱུར་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་འཆར་གཞི་འཆར་འགོད་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་གྲོས་མོལ་གནང་ཡོད་འདུག་ལ། བོད་དང་ཨི་ཊ་ལི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ནི་ཕྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་ནས་བཟུང་ཨི་ཊ་ལིའི་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་བོད་དུ་འབྱོར་བ་ནས་གྲུབ་ཡོད་པར་བརྟེན། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ནས་བོད་དང་འབྲེལ་བ་ཐོག་མར་འབྱུང་མཁན་ཨི་ཊ་ལི་ཡིན་པས། ཨི་ཊ་ལིས་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་དང་། འབྱུང་འགྱུར་བོད་དང་ཨི་ཊ་ལིའི་འབྲེལ་བ་སྔར་ལྷག་དམ་ཟབ་ཡོང་ཆེད། ཨི་ཊ་ལིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཌེ་པི་ར་མོ་ (De Priamo Andrea) མཆོག་གཙོས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་བཞུགས་སྒར་དྷ་རམ་ས་ལར་སྐུ་མགྲོན་དུ་མགྲོན་འབོད་གནང་ཡོད་འདུག
གཞན་ཡང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་འཇར་མ་ནི་རྒྱལ་ས་བྷར་ལིན་དུ་གནད་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་དང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་དུ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་ཕྲུག་བཙན་འཇུག་གིས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐོར་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་དེ་བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བཞིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་སོགས་གསུངས་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བྷར་ལིན་དུ་ཡོད་པའི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་ཚོགས་པ་དང་། འཇར་མ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་ལས་བྱེད་དང་ལྷན་ཐུག་འཕྲད་གནང་སྟེ། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཞུ་གཏུག་གནང་ཕྱོགས་སྐོར་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་འདུག ད་དུང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། ཡུ་རོབ་དང་འཇར་མ་ནི་ཡིས་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྐབས། རང་གི་སྟོབས་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བྱ་དགོས་པ་དང་། འཇར་མ་ནི་ཡིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ་དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་གི་རིན་ཐང་ཁག་གཅེས་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་འཇར་མ་ནི་གཞུང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་ཨན་ཀེ་ཨོ་པར་མན་ (Anke Oppermann) ལགས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཞིང་། སྐུ་ཞབས་ཨན་ཀེ་ལགས་ཀྱིས་འཇར་མ་ནི་སྲིད་གཞུང་གིས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་བབ་ཀྱི་སྙན་ཐོ་དང་། ཆོས་དད་རང་དབང་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་སུ་འབྱུང་འགྱུར་ལས་དོན་སྤེལ་འཆར་ཡོད་པའི་ལས་གཞིའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་འདུག སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་འཇར་མ་ནིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་། འཇར་མ་ནི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གསང་བའི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཞོན་སྐུ་ཞབས་རོ་དྷིར་རེ་ཁི་ (Roderich Kiesewetter) ལགས་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་པར་བོད་མི་རྣམས་ལས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ལེན་ཐུབ་ཚུལ་དང་། བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག
གསར་འགོད་པ་བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲ་རྒྱ་ལས་བཏུས།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། པདྨ་མཚོ།