ཨེ་ཤ་ཡའི་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་འབར་མ་ དང་ཐའེ་ལེན་ཌི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་སུ་ ས་ཡོམ་གྱི་གོད་ཆག་བྱུང་ནས་ད་བར་ ཉུར་མཐར་མི་གྲངས་ ༡༠༡༠ ལྷག་རྐྱེན་འདས་དང་མི་གྲངས་ ༢༣༠༠ ལྷག་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཐེབས་ཡོད་ཅིང་ ད་ལྟའང་འཆི་རྨས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ འཕར་མུས་ཡིན་འདུག
The 7.7-magnitude earthquake that struck Myanmar has caused severe damage to several historic sites, including the Royal Palace in Mandalay. Image courtesy: EPA
ཁ་སང་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ཨེ་ཤ་ཡའི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་ཆགས་ པའི་འབར་མ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མན་ཌ་ལེ་ (Mandalay) ཁུལ་སོགས་སུ་ཚད་རིམ ༧། ༧ ཅན་གྱི་ས་འགུལ་བརྒྱུགས་ནས། ད་བར་ཉུང་མཐར་མི་གྲངས་ ༡༠༠༢ རྐྱེན་འདས་དང་། མི་གྲངས་ ༢༣༧༦ ལ་རྨས་སྐྱོན། མི་གྲངས་ ༣༠ གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ ཟད། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་དགོན་པ་དང་། ལྷ་ཁང་གཙོས་སྡོད་ཁང་། གཞུང་ལམ་སོགས་ལ་གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ ་ཐེབས་ཡོད་པའི་ཁར། ས་ཡོམ་དེའི་འགུལ་ཤུགས་ཐའེ་ལན་ཌི འི་རྒྱལ་ས་བྷེན་ཀོག་ཁུལ་དུའང་བརྒྱུ གས་ནས། ད་བར་ཉུང་མཐར་མི་གྲངས་ ༡༠ རྐྱེན་འདས་དང་། ཁུལ་དེར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་ཀ་ བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་ཨར་ལས་བ་མི་གྲ ངས་ ༡༠༠ ལྷག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་འདུག
གནད་དོན་དེའི་ཐད་འབར་མའི་དམག་དོ ན་གཞུང་འཛིན་པ་མིན་(Min Aung Hlaing) གྱིས། ངས་ཕྱིའི་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རོགས་རམ་བྱེད་ མཁན་རྣམས་འབར་མར་ཡོང་རྒྱུར་མགྲོ ན་འབོད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ངལ་སེལ་རོ གས་དངུལ་ཡོད་ཚད་ངོས་ལེན་བྱེད་ཀྱི ་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་འདུག་ལ། ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་མཱར་ ཁོ་རུ་བྷི་ཡོ་ (Marco Rubio) ལགས་ཀྱིས། ངས་ས་ཡོམ་གྱི་གོད་ཆག་ཁྲོད་གནོད་ འཚེ་ཐེབས་མཁན་གྱི་འབར་མ་དང་ ཐའེ་ལེན་ཌིའི་མི་མང་རྣམས་ལ་སྨོ ན་ལམ་འདེབས་ཀྱིན་ཡོད། ད་ལྟ་ཡུལ་དངོས་སུ་ཡོད་པའི་ང་ཚོ འི་མི་མང་རྣམས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ ཚབས་ཆེ་དང་ཤི་རྨས་བྱུང་མེད་པ་ གཏན་འཁེལ་ཐུབ་པར་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ ་བྱུང་། ང་ཚོས་སྲིད་འཛིན་ཊོམ་ཕུ་མཆོག་གི ་དགོངས་དོན་བཞིན། རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཡོད། ཅེས་གསུངས་འདུག
འབར་མར་ཨ་རི་དང་ཨུ་རུ་སུ་སོགས་ ཀྱི་ངལ་སེལ་རོགས་རམ་འབྱོར་ཡོད་ པ་མ་ཟད། དེ་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆེད་ མངགས་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་མྱུར་སྐྱོ བ་རུ་ཁག་གིས། ཁུལ་དེར་ཛ་དྲག་གི་མྱུར་སྐྱོབ་ དང་རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལུགས་སྒྲོག་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་བྷི་རམ་མཱ་ ལས་འགུལ་(Operation Brahma) རོགས་སྐྱོར་གྱི་དངོས་ཟོག་ཏོན་ ( tonnes) ༡༥ བསྐུར་བའི་ཁྲོད། གུར་དང་། ཉལ་ཆས། ཁ་ལག་དང་འཁྲུས་ཆས། གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར། དགོས་ངེས་སྨན་རྫས་སོགས་ཡོད་ འདུག་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློན་མུ་དྷི་ མཆོག་གིས། མི་ཚང་མའི་བདེ་འཇགས་སོགས་ཀྱི་ ཐད་ལ་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རོགས་རམ་གང་ཡོ ང་བྱ་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ལ། ང་ཚོས་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནས་ཀྱང་རོ གས་རམ་གནང་རྒྱུར་བསྐུལ་མ་བྱས་ཡོ ད། ཅེས་གསུངས་འདུག
བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གི་གནས་ཚུལ་ ནང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཁུལ་དེའི་སྡོད་ཁང་དང་ གཞུང་ལམ། དེ་བཞིན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི ་མང་དག་ཅིག་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཆེན་པོ ་ཐེབས་ཡོད་པའི་དབང་གིས་གློག་དང་ དྲ་ལམ་སོགས་ཆད་དེ། ཁུལ་དེའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ མཁོ་བསྡུ་བྱ་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དཀའ་ཁག་ ཆེ་བ་མ་ཟད། གསར་འགོད་རང་དབང་གི་ཐད་ལ་ཚོད་ འཛིན་ནན་མོ་བྱས་སྟབས། ཕྱི་རྒྱལ་གསར་འགོད་པ་དག་རྒྱལ་ ཁབ་དེར་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ འཕྲད་མུས་ཡིན་སྐོར་གསལ་འདུག་ཀྱ ང་། ད་ལྟ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུ ད་ལམ་ཁག་གི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ ན། ས་ཡོམ་གྱི་གོད་ཆག་དེའི་དབང་གིས། འབར་མའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་ པའི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་( Royal Palace) དང་། པཱ་གྷོ་ཌ་(Pagoda) མཆོད་རྟེན་ཚུད་པའི་ལྷ་ཁང་དང་། དགོན་པ་སོགས་ལ་ཞིག་སྐྱོན་ཆེན་པོ ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཞུང་ལམ་དང་སྡོད་ཁང་སོགས་ལའང་ བརྡིབ་སྐྱོན་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། ཡུལ་དེའི་གཞུང་འཛིན་དམག་དོན་སྒྲི ག་འཛུགས་ཀྱིས་མུ་མཐུད་མྱུར་སྐྱོ བ་དང་ངལ་སེལ་གྱི་རོགས་རམ་བྱེད་ མུས་ཡིན་ལུགས་སོགས་བཤད་འདུག
དེ་བཞིན་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཐའེ་ལེན་ཌིའི་ རྒྱལ་སའི་ཁུལ་དུ་ས་ཡོམ་བརྒྱུགས་ ནས་གཞུང་ལམ་དང་། ཧ་ཡེ་རི་སི་( high-rise buildings) ཁང་བརྩེགས་གཙོས་ཁང་བརྩེགས་གྲངས་ ༢༠༠༠ གཙོས་ཁང་པ་དང་གཞུང་ལམ་སོགས་ལ་ གནོད་འཚེ་ཐེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རེ་ཞིག་ཐའེ་ལེན་ཊིའི་སློབ་གྲྭ་ ཚང་མ་སྒོ་བརྒྱབ་ཡོད་འདུག་ལ། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ཚོང་དོན་གྱི་ལས་དོན་རྣམས་ མཚམས་བཅད་ནས་ས་ཡོམ་གྱི་གོད་ཆག་ལ་དོ གས་ཟོན་དང་ཉེན་གཡོལ་བྱས་འདུག་ལ། ཁང་བརྩེགས་བརྡིབ་སྐྱོན་བྱུང་སྟེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ བའི་ཨར་ལས་བ་རྣམས་འཚོལ་ཞིབ་བྱེ ད་མུས་ཡིན་འདུག
གཞན་ཡང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་འབར་མའི་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་ བསྡུའི་ཁྲོད་ལྕམ་ཨང་སན་སུའུ་སྐྱི ད་ཀྱི་དམངས་གཙོ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པར་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་ཀྱང་། འབར་མའི་ དྲག་དམག་སྲིད་གཞུང་གིས་དམངས་གཙོ ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པས་འོས་བསྡུའི་གྲུ བ་འབྲས་རྫུན་བཟོ་བྱས་ཚུལ་བརྗོད་ དེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་འབར་མའི་དྲག་དམག་ཕྱོགས་ཀྱི ས་ཡུལ་དེའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲ ས་རྩིས་མེད་བཏང་སྟེ། ལྕམ་ཨང་སན་སུའུ་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ སྣེ་འཁྲིད་པའི་དམངས་གཙོའི་སྲིད་ གཞུང་མགོ་རྟིང་བསླགས་པ་མ་ཟད། ཡུལ་དེའི་སློབ་སྟོན་པ་ལྕམ་ཨང་ སན་སུའུ་སྐྱིད་ལགས་དང་སྐབས་དེའི ་སྲིད་འཛིན་ལས་ཐོག་སྐུ་ཞབས་ཝེ་ མེན་ཊི་ལགས་རྣམ་པ་གཉིས་གཙོ་བོར་ གྱུར་བའི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་བཅས་ཁྱོ ན་མི་གྲངས་ ༡༤༨༠༠ ཡས་མས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་མ་ ཟད། དམངས་གཙོ་ཚོགས་པའི་གནད་ཡོད་མི་ སྣ་ཁག་ཅིག་ལ་སྲོག་ཁྲིམས་བཅད་དེ་ སྲིད་འགྱུར་ཆེན་པོ་ལངས་ཡོད། ད་ལན་ཡུལ་དེའི་དྲག་དམག་ཆེས་མཐོ་ མི་སྣས། ལྕམ་སན་སུའུ་སྐྱིད་ལགས་བཙོན་འཇུ ག་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་ས་ཁུལ་དུ་ས་ ཡོམ་གྱི་འཇིགས་པ་མ་བྱུང་བར། ཁོང་མོ་བདེ་འཇགས་ཡིན་ལུགས་སོགས་ བརྗོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།