ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོ་དང་གསར་འགོད་པ། གསར་ཁང་སོགས་ལ་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་དང་གསང་བའི་ལས་ཁུངས། ཉེན་རྟོག་རུ་ཁག དེ་བཞིན་ནག་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཁག་རིགས་གླས་ཏེ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་དམ་དྲག་བྱས་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག
ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལོའི་ཕྱི་སྲིད་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་དང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོའི་ཚོང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ནང་གསལ་བཞིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག་པ་དང་། སྙན་ཐོའི་ནང་གླིང་ཆེན་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་གླིང་ཕྲན་ཁག ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག ཡུ་རོབ་དང་ཨེ་རོ་ཤི་ཡ (Eurasia)། དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ཁག་དང་བྱང་ཨ་མི་རི་ཁ། ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོ་མ་དང་དབུས་ཁུལ། ནུབ་ཕྱེད་གོ་ལའི་ (Hemisphere) ས་ཁུལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་གླིང་ཕྲན་ཁྱོན་ ༡༩༣ ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལག་བསྟར་ཇི་ལྟར་བྱས་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཤིང་། དམིགས་བསལ་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་དེའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་བོད་དང་ཧོང་ཀོང་། ཨོ་མན་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལའང་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཡོད་འདུག
སྙན་ཐོའི་ནང་དམིགས་བསལ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཁོ་ནར་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་གི་ཚན་པ་ཐོག་མར་གསར་འགོད་རང་དབང་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་རང་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་གཙི་སྲུང་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཅིང་། བོད་མི་ཚོར་བོད་ནང་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་ཇུས་ཐོག་བསམ་ཚུལ་འདོན་པའི་ཐོབ་ཐང་ཏི་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཁར། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཐོག་གླེང་སློང་བྱེད་པ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་གལ་གནད་ཆེ་བའི་མཚོན་རྟགས་ཀྱི་རིགས་དང་ལྷག་པར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་སོགས་སྒྲིག་གཤོམ་བྱས་ཚེ། གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཐག་ནན་མོ་གཅོད་བཞིན་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་སྐད་འཕྲིན་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་གྱི་རིགས་ལ་དོ་དོ་དམ་ནན་གྱིས་ཞིབ་བཤེར་དང་འབྲེལ་ཡོད་བརྒྱུད་སྤེལ་བྱེད་མཁན་ལ་ཁྲིམས་ཆད་གཅོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༥ པའི་ཟླ་མཇུག་ཙམ་ལ། བོད་མགོ་ལོག་ཁུལ་གཅིག་སྒྲིལ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་དགོན་པ་ཞིག་གི་དགེ་འདུན་པ་རང་ལོ་ ༢༦ ཅན་ཞིག་གིས། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་དང་འགལ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་ལ་དཔྱད་མཆན་བཀོད་དེ་ཁ་བྲལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གཅིག་སྒྲིལ་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་དང་རྫོང་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་མགོ་ཁྲིད་སོགས་དགོན་པར་ཡོང་སྟེ་དགོན་པའི་བླ་སྤྲུལ་དང་དམངས་དམ་ཁང་ཟེར་བའི་ལས་བྱེད་ཚོར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད་འདུག་ལ། ཟླ་ ༦ ནང་དགོན་པར་བསྡད་ཡོད་པའི་དགེ་འདུན་པ་ ༡༠༠ ཙམ་ལ་ཉིན་གྲངས་ ༡༠ ཡས་མས་རིང་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་ཟེར་བ་སྤྲད་ཡོད་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༠ ནང་རྔ་བ་ཁུལ་ཁྱུང་མཆུ་རྫོང་ཚ་རུ་མ་ཡུལ་ཚོའི་རྡོ་བྱེ་སྔོག་འདོན་གཏུག་བཤེར་བྱས་པ་དང་འབྲེལ། མཚོ་སྔོན་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་སྒེར་གྱི་འཁོན་སེམས་འཁུར་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་རྙོག་ཟིང་བསླངས་བའི་ཉེས་མིང་འོག་ཟླ་བརྒྱད་ཀྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད།
དམིགས་བསལ་བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོ་དང་གསར་འགོད་པ། གསར་ཁང་སོགས་ལ་གཞུང་དང་དམག གསང་བའི་སྒྲིག་འཛུགས། ཉེན་རྟོག་རུ་ཁག་དང་ནག་ཚོགས། དེ་བཞིན། ཐལ་སྤྱོད་དང་གྱེན་ལོག་གི་ཕྱོགས་ཁག་རིགས་གླས་ཏེ། དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། བོད་ནང་གི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིར་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་དང་མེས་རྒྱལ་ལ་བློ་དཀར་ཡིན་པའི་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་དགོས་པའི་ཁར། གོང་རིམ་མམ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་བཀོད་མངགས་ཇི་ལྟར་བྱས་པ་ནང་བཞིན་གྱིས་གསར་འགོད་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་འདུག་ལ། དེ་བཞིན་བོད་ནང་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་བསྐྱོད་པར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་གལ་སྲིད་བོད་ནང་དུ་བསྐྱོད་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་ཚེ་འགྲོ་འདུག་གི་རང་དབང་ལ་ཚད་བཀག་དང་མྱུལ་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་གྱི་གསར་འགོད་རང་དབང་དང་འབྲེལ་ནས། ཨེ་ཤ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་དང་ནོར་ཝེ་བོད་ཀྱི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གཉིས་ཀྱི་བོད་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་གསར་འགྱུར་རིགས་བོད་ནང་ནང་ལྟ་ཉན་ཐུབ་རྒྱུར་བཀག་འགོག་མུ་མཐུད་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་དང་། བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་རིགས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་པར་དམ་དྲག་སྔར་ལྷག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་སོགས་ཀྱང་བརྗོད་འདུག
གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ། ཁྲིམས་ཐག་མ་བཅད་པར་དུས་ཡུན་ངེས་མེད་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་ཚན་པའི་ནང་། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་སྙན་ཐོར་འདས་པའི་ལོ་བཞིའི་རིང་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་ ༦༣ ལྷག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ་དང་། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ནང་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་པདྨ་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་སྐད་འབོད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྗེས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོར་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་ངོས་འཛིན་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༦ སྟེང་ནས་ནང་མི་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་པ་འཛིན་བཟང་བཙན་ཁྲིད་ཀྱིས་ད་ལྟའང་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་པ་འཚོ་བཞུགས་ཡིན་མིན་གྱི་གནས་སྟངས་ཁ་གསལ་མེད་པ། དེ་བཞིན། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ནང་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་གཉིས་གཙོས་མི་བཞི་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ནས་ ༢༠༡༨ བར་ཨ་ཉག་སེང་སྒྲ་གཙོ་བྱས་པའི་སྐལ་བཟང་ཕྱོགས་གླང༌ལགས། དོན་རྒྱས་ལགས་དང་རིན་ཆེན་རྣམ་གྲོལ་ལགས། ཚུལ་ཁྲིམས་མགོན་པོ་ལགས། བྱང་ཆུབ་དངོས་གྲུབ་ལགས། སོག་རུ་ཨ་བྷོ། རྣམ་སྲས་ལགས་བཅས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ་མི་དགུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ། ཕྱིས་སུ་མི་གསུམ་གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་ལས། མི་དྲུག་གི་གནས་སྟངས་ད་དུང་ཡང་ཁ་གསལ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་དམིགས་བསལ་བཀག་ཉར་ཁང་ཁག་ཏུ་བཅུག་སྟེ་ཁྲིམས་ཆད་གཅོད་ཀྱི་མེད་ཁར་ཁོང་ཚོར་ཁྲིམས་ཁང་དུ་ཞུ་གཏུགས་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་སྤྲོད་ཀྱི་མེད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
གཅར་རྡུང་དང་སྡུག་རྩུབ། མི་གཤིས་ལས་བརྒལ་མནར་གཅོད་ཀྱི་ཚན་པའི་ནང་། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ནང་འདི་ག་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་སེར་ར་ཐེག་ཆེན་གླིང་དགོན་པའི་གྲྭ་བློ་གསལ་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ། ཉེས་རྡུང་ཚབས་ཆེན་བཏང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཀྱང་བཀོད་འདུག་ལ། ཁོང་ལ་བོད་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་གཡོགས་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཐོག་ཏུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་ཐོག་ནས་འཇིགས་སྐུལ་དང་བརྙས་བཅོས། སོ་ལྟ་སོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ནང་བོད་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་དང་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་དྲ་རྒྱར་འཇབ་རྒོལ་ཐེབས་པའི་གནས་ཚུལ་ལྷག་པ་དང་། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་དུ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ནས་ ༢༠༢༣ བར་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་བོད་མི་ ༨༤ ལ་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཡོད་སྐོར་སོགས་བཀོད་འདུག
རྒྱལ་སྲིད་འབྲེལ་ལམ་གྱི་ཐོག་ནས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནོད་ཤུགས་འོག་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་བར་ས་མཚམས་དོ་དམ་དང་ཐུན་མོང་ཁྲིམས་སྐྱོར་ཟེར་བའི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་ཅིང་། གྲོས་ཆོད་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བལ་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ཕྱིར་ལོག་དགོས་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་གཞི་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་གྲོས་མཐུན་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་མེད་ནའང་། བལ་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། བལ་ཡུལ་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས། ད་ལྟ་བལ་ཡུལ་དུ་བོད་མི་ ༡༢༠༠༠ ཙམ་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་སྤྲད་མེད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱས་ཡོད་སྐོར་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་གོ་ལའི་མཛངས་མའི་འགྲན་སྡུར་ཁྲོད་ཞུགས་པའི་བོད་ཀྱི་མཛངས་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་སུ། བོད་ཀྱི་མཛངས་མའི་མིང་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་མཛངས་མ་ཞེས་འདོགས་དགོས་ཚུལ་རྒྱལ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་གནོད་ཤུགས་སྤྲད་པར་བརྟེན། བསྟན་འཛིན་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་གོ་ལའི་མཛངས་མ་འགྲན་སྡུར་གྱི་སྡིངས་ཆ་ལས་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་བྱུང་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
སྙན་ཐོའི་ནང་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོར་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བྱུང་མེད་ཅིང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་བོད་མི་རྣམས་འཛིན་བཟུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ་དང་། མནར་གཅོད་གཏོང་བ། དུད་འགྲོ་བཞིན་སྡུག་སྦྱོང་གཏོང་བ། སྨན་བཅོས་བྱེད་པར་བཀག་འགོག་དང་ཆད་པ་གཅོད་པ། གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་དང་བཀག་ཉར་བྱེད་པ། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པ། བོད་ནང་དུ་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་རང་དབང་གཙོས་སྨ་བརྗོད་རང་དབང་དང་གསར་འགོད་རང་དབང་སོགས་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ནག་ཉེས་གསོག་མཁན་གྱི་རྒྱའི་དཔོན་རིགས་དེ་དག་ལ་ཉེས་ཆད་སོགས་གང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་སེམས་འཚབ་བཅས་བསྟན་འདུག
གསར་འགོད་པ། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
