བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་འཛོད་ཅེས་པ་འདི་ནི། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མམ་ལྗོངས་དང་ཞིང་ཆེན་ལྔའི་དམངས་ཁྲོད་ནས་སེར་སྐྱ་གཉིས་ཀ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ཏེ། སྐད་རིགས་གཉིས་སམ་གསུམ་ལ་བྱང་བའི་སྒྲ་སྒྱུར་པ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གིས་མ་བསྐུལ་དང་བླངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལོ་ཧྲིལ་བོ་གསུམ་ཀྱི་རིང་ལ་དབྱར་དགུན་ལྟོས་མེད་དུ་འབད་ཅིང་གྲུབ་པར་བྱས་པ་ཡིན་ལ་འདིར་ཁྱོན་ཐ་སྙད་ ༡༠༠༠༠ ལྷག་ཡོད་ཟེར།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠ དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་གངས་སྐྱིད་ཁ་པ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་གསར་པའི་ནང་། མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་མཆོག་གིས་གཙོ་འགན་རྩོམ་སྒྲིག་འོག བོད་ཡུལ་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་མཁས་དབང་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གིས་ཐ་སྙད་གསར་པ་གཏན་འབེབས་དང་གསར་བཟོ་གནང་བའི་ཚིག་མཛོད་༼ རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གྱི་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་མཛོད ༽ ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་དེ་བསྐྱར་དཔར་གྱི་ཆོག་མཆན་འོག་དབུ་འབྱེད་གནང་ཡོད། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིག་ཆོག་དང་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་རྩོམ་སྒྲིག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་དང་། བརྡ་ཆད་གཏན་འབེབས་ལས་འཆར་ཚོགས་ཆུང་གི་འགན་འཛིན་གཅིག་ལྕོགས་ཀརྨ་སྨོན་ལམ་ལགས་ཕེབས་འདུག མིང་མཛོད་གསར་པ་འདིའི་མཇུག་བྱང་དུ། “བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་འཛོད་ཅེས་པ་འདི་ནི། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མམ་ལྗོངས་དང་ཞིང་ཆེན་ལྔའི་དམངས་ཁྲོད་ནས་སེར་སྐྱ་གཉིས་ཀ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ཏེ། སྐད་རིགས་གཉིས་སམ་གསུམ་ལ་བྱང་བའི་སྒྲ་སྒྱུར་པ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གིས་མ་བསྐུལ་དང་བླངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལོ་ཧྲིལ་བོ་གསུམ་ཀྱི་རིང་ལ་དབྱར་དགུན་ལྟོས་མེད་དུ་འབད་ཅིང་གྲུབ་པར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ཁྱོན་ཐ་སྙད་ ༡༠༠༠༠ ལྷག་ཡོད” ཅེས་བཀོད་འདུག
མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དང་བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཤོག་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གསེར་རྟ་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་གིས་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་གནང་དོན། སྤྱིར་ང་ཚོ་སྒྲིག་འཛུགས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གིས་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གདན་འདྲེན་ཞུ་བའི་སྤོབས་པ་མི་འདུག་མོད། དེ་རིང་ང་ཚོས་དབུ་འབྱེད་བྱ་རྒྱུའི་མིང་མཛོད་འདི་བོད་ནང་གི་མཁྱེན་ཡོན་ལྷག་བསམ་ཅན་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདས་པའི་ལོ་མང་རིང་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་སྟེ་བསྒྲིགས་པའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཁོང་རྣམ་པར་ཆེ་བསྟོད་དང་གུས་འདུད་མཚོན་ཕྱིར་བཀའ་བློན་ཁོང་གདན་ཞུ་བྱས་པ་ཡིན། དཔེ་དེབ་འདི་ལ་མཚོན་ན། ཐ་སྙད་གསར་པའི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱས་འདུག སྔོན་མ་བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ལོ་པཎ་རྣམ་པའི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ཏེ། བོད་སྐད་ནང་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་གཙོས་པའི་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་འབལ་འབལ་ལྷུག་ལྷུག་ཡོད་ཀྱང་། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་སླེབས་སྐབས། ཕྱི་དངོས་པོའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་དབང་གིས་ང་ཚོའི་སྔོན་མའི་མིང་ཚིག་གིས་མ་འདང་བའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ཐད་སྔོན་མ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་དགོངས་པ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཏེ་ཕྱག་ལས་གནང་གིན་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་ནས་ཀྱང་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ལྷག་བསམ་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་དགོངས་པ་ཆེ་བཞེས་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་གནང་མུས་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཞིག་བཟོས་པ་དེ་དག་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་གང་ཐུབ་ཀྱིས་བོད་ནང་ལ་ཕུལ་བའི་མཐུན་སྒྱུར་ཞུས་པ་ཡིན། བོད་ནང་ནས་སྔོན་མ་དཔར་རིས་ཡོད་པའི་མིང་མཛོད་ཅིག་བཟོས་པ་རེད། ད་ཆར་དཔར་རིས་མེད་པའི་ཐ་སྙད་ཆིག་ཁྲི་ལྷག བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་ཐོག་འབྲེལ་བཤད་ཡོད་པ་དང་། ཐ་སྙད་འཚོལ་སྟངས་དེ་ཡང་རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་བོད་ཡིག་གསུམ་ཀ་གསལ་བྱེད་གཞིར་བཟུང་འཚོལ་ཐུབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
དེའི་རྗེས་སུ་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་དཔེ་དེབ་དབུ་འབྱེད་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། སྤྱིར་ང་ཚོའི་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཧ་ཅང་ཕྱུག་པོ་ཞིག་རེད། སྒྲ་ཡི་ཐད་ནས་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཕྱུག་ཤོས་ཀྱི་གྲས་རེད། འོན་ཀྱང་དེང་དུས་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་པའི་ཐད་ནས་ང་ཚོས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་མ་ཐུབ་པར་རྗེས་ལུས་ཐེབས་ཡོད་པ་ཏན་ཏན་རེད། འདིའི་སྐོར་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ ༡༩༦༡ ཡས་མས་ནས་བཀའ་སློབ་ཕེབས་འདུག དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་ལོར་ང་ཚོས་ཐོག་མར་གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭ་འཛུགས་སྐབས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་མ་འོངས་པར་ང་ཚོས་མིང་ཚིག་གསར་པ་བཟོས་ཏེ། དེང་གི་ཐ་སྙད་གསར་པ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་ནང་སློབ་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་པ་རེད་ཟེར་ནས་ལམ་སྟོན་གནང་འདུག དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ལྡི་ལིའི་བོད་ཁང་དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཐ་སྙད་གསར་པ་ཕྱོགས་སྒྲིག་དང་གསར་བཟོའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པ་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་ལག་བསྟར་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་པ་རེད། ༡༩༨༧ ལོར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྐོར་ལ་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཚོགས་སྐབས། ཡང་བསྐྱར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་མ་ཐུབ་ན་ནམ་ཞིག་བོད་སྐད་དེ་ཟ་སྐད་ཐུང་སྐད་ནང་ལྷག་འདུག་རྒྱུ་ལས་རིག་གནས་ཐོག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་གི་རེད་ཅེས་བཀའ་སློབ་ཕེབས་འདུག ཅེས་དང་།
བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་མུ་མཐུད་གསུངས་དོན། རྗེས་སུ་ང་ཚོའི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ནང་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབས་ཀྱི་ལས་གཞི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཀྱང་ད་བར་དེབ་གཉིས་ཙམ་ལས་འདོན་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ནང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། བོད་པའི་སྐད་དང་རིག་གནས་ཐོག་ཞབས་འདེགས་ཆེན་པོ་ཞུས་ཡོད། དེ་སྔོན་པར་རིས་ཡོད་པའི་དེབ་ཅིག་བཏོན་འདུག ང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པར་རང་དབང་ཡོད་པ་ལ་འབབ་པའི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད། བོད་ནས་བཏོན་པའི་མིང་འཛོད་འདིའི་ཐད་ཚོགས་འདུ་རིམ་པ་མང་པོ་ཚོགས་ཏེ། ས་ཁུལ་གཅིག་གཉིས་ཙམ་མིན་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ་བགྲོ་གླེང་གོ་བསྡུར་ཞིབ་ཚགས་གནང་རྗེས་མིང་ཚིག་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཞིག་རེད། ཁོང་ཅག་ལ་ཡི་རངས་བསྔགས་བརྗོད་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེབ་འདིའི་ནང་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལ་ཁྱབ་པའི་དེང་དུས་ཀྱི་ཉིན་རེ་འཚོ་བའི་ནང་བཀོལ་སྤྱོད་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། གང་ཐུབ་ཀྱིས་ཁྱབ་གདལ་དུ་བཏང་སྟེ་གཅིག་གྱུར་ཐོག་བེད་སྤྱོད་ཐུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་སྐོར་གསུངས་འདུག དེ་དངོས་ཡོད་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་མཚོན་ན། བོད་ནས་དེབ་བསྐུར་རྒྱུ་སོགས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཁང་གིས་འགན་བཞེས་ཏེ་ཡང་བསྐྱར་དཔར་སྐྲུན་གནང་སྟེ་བཙན་བྱོལ་ནང་ཁྱབ་སྤེལ་གྱི་ཕྱག་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འདིས་ང་ཚོའི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་སུ་ཡང་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབས་ཐོག་ཕྱག་གནས་གནང་གིན་ཡོད་པའི་ཐད་དུ་ཕན་ཐོགས་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད་བསམ་ཡོད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
མཇུག་ཏུ་གསེར་རྟ་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་གིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའི་གསུང་བཤད་གནང་དོན། ང་ཚོ་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ངོས་ནས་ཐ་སྙད་གཅིག་གྱུར་ཐད་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་ནས་ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་བྱས་རིགས་བོད་ནང་ལ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། བོད་ནང་དུ་བཟོས་པ་ཁག་བཙན་བྱོལ་ནང་བཀྲམས་པ་ཡིན་ན། གང་དག་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་རྒྱུན་འཇགས་སུ་འགྲོ་བ་རེད། དེ་རིང་འདིར་ཕེབས་པ་མང་ཆེ་བ་གསར་འགྱུར་གྱི་ཕྱག་གནས་གནང་མཁན་རེད། གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་ཚིག་གསར་པ་མང་པོ་ཞིག་སླེབས་ཀྱི་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ད་ཕན་ཆེད་དུ་འགན་འཁུར་ཏེ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རྒྱུར་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད། མིང་ཚིག་སྒྱུར་སྐབས་སྒྲ་སྒྱུར་བྱེད་སྟངས་ལ་ལུང་པ་རེ་རེར་མ་འདྲ་བ་ཡོང་གིན་ཡོད་པ་རེད། གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་དེ་དག་གཅིག་གྱུར་བཟོ་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ཤེས་རིག་རྩོམ་སྒྲིག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ཀརྨ་སྨོན་ལམ་མཆོག་གིས་སྒྲ་སྒྱུར་གནང་བ་ཁག་དང་། དེ་མ་ཡིན་པའི་གསར་འགོད་པ་ཚོས་ཆེད་དུ་འགན་འཁུར་ཏེ་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབས་དང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བའི་ཐོག་ལ་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བགྲོ་གླེང་གོ་སྒྲིག་ཞུ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་རིགས་ང་ཚོའི་ངོས་ནང་གང་ཐུབ་ཀྱིས་གྲ་སྒྲིག་ཞུ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
འདི་ལྟར་ཡིན་ན་ང་ད་ལྟ་ཡི་རིང་ཙམ་འཚོ་ཐུབ་ངེས
ཐུགས་རྗེ་ཆེ
མཁས་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་གཙོ་བྱས་བོད་བཞུགས་མཁས་དབང་ཡོངས་ལ་སེམས་བསམ་པའི་གཏིང་ནས་གུས་འདུད་ཞུ། ཁ་བ་དཀར་པོ་ཚང་ལ་ཡང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བདག་གི་བསམ་ཚུལ་ལ་དེབ་འདི་རིན་མེད་ཐོག་སྤྲད་ན་ཡག་ཤོས་རེད། ཧ་ཧ་ངས་ངོ་མ་དེ་ལྟར་བསམ་གི་ཡ།
གསེར་ལྗོངས་བླ་མ་རུང་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བའི་མིང་མཛོད་འདི་སྒྲིག་སྟངས་གསར་པ་ཞིག་རེད་པས། འདི་རྒྱ་ཡིག་ཤེས་མཁན་རྐྱང་རྐྱང་གི་སྤྱོད་བྱ་རེད་ཅེས་
འཁང་ར་མི་དགོས་པར་མིང་མཛོད་འདིའི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ནས་བོད་ཡིག་དང་དབྱིན་
ཡིག་གི་ལམ་ནས་ཀྱང་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་བསྒྲིགས་གནང་འདུག དེས་ན་འདི་རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གྱི་མིང་མཛོད་ཙམ་མིན་པར་བོད་རྒྱ་དབྱིན་
གསུམ་དང་དབྱིན་བོད་རྒྱ་གསུམ་གྱི་མིང་མཛོད་ཅིག་ཀྱང་རེད།
ངས་ལོ་མང་རིང་ལ་རེ་སྒུག་བྱས་པའི་རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་གསར་བའི་
ཚིག་མཛོད་དེ་འུ་ཅག་བཙན་བྱོལ་ཚང་ནང་དངོས་སུ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱེད་ཐུབ་པར་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པ་ཚང་མ་ལ་
སྙིང་དབུས་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ལགས་
རྒྱ་བོད་ཨིན་གསུམ་བཟོ་ཡེ་ལས་འགན་རྒྱ་རིགས་ལ་ཡོད། བོད་རིགས་ཀྱི་ལས་འགན་ནི། བོད་རྒྱ་ཨིན་གསུམ་དང་། བོད་ཨིན་རྒྱ་གསུམ་བཟོ་ཡེ་དེ་མ་རེད་པེ།
འདི་ནི་ངོ་མ་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་སྐོར་ཀྱི་ལས་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་ལདེ་ལྟར་དགོངས་ནས་1995ཡས་མས་ནས་བོད་ནང་གི་མཁས་པ་གང་མང་ཞིག་གིས་ལྗོངས་ཞིང་ལྔའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྐོར་གྱི་བཞུག་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཞེས་པ་ཞིག་ལོ་རེར་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་འོག་ཏུ་འཚོག་གིན་ཡོད་པའི་ཚོགས་ཐོག་ནས་སྐད་ཡིག་གཅིག་གྱུར་ཀྱི་གླེང་སློང་དང་།ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་དང་གཏན་འབེབ་ཀྱི་གྲོས་གཞི་མང་ཙམ་བྱུང་བའི་གླེང་གཞིའི་འོག་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་ང་རང་བོད་དུ་ཡོད་དུས་ནས་གོ་མྱོང་ཡོད་པས།བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་རང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་གདེང་འཇོག་ངེས་ཅན་ཞིག་གནང་ན་ཤིན་ཏུ་འོས།
སྤྱིར་ཐ་སྙད་གསར་བཟོའི་རིགས་ནི་དཀའ་ཚེག་ཧ་ཅང་ཆེ་ཞིང་ཉོག་དྲ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ལས་རིགས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྟེན།རོབ་ལྟ་ཙམ་དང་རགས་བཤད་ཙམ་གྱིས་མི་འཐུས་པ་ནི་སུ་ལའང་གསལ་ཀྱང་།ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙ་བ་ཚོས་གཞན་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ་རང་གིས་མི་འདོད་པ་དང་རང་གིས་བསྒྱུར་བ་གཞན་གྱིས་མ་འདོད་པའི་དཀའ་ངལ་གྱི་ཞོར་ནས་ང་ནི་བདེན་ཞིང་གཞན་ནི་གཏི་མུག་གོ་ཞེས་པའི་མཁས་མདོག་སྟོན་མཁན་མང་བས་འདིས་ཀྱང་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབ་ལ་བར་གེགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
སྤྱིར་ཐ་སྙད་ཅེས་པ་ནི་དངོས་པོའི་ངོ་བོའམ་མིང་ཙམ་སྟོན་པ་དང་དངོས་པོ་རང་ཉིད་གོ་བར་བྱེད་པའི་མིང་ཙམ་ཡིན་པས།མིང་དེ་ཉིད་མང་མོས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་དང་།དོན་ལ་གནས་པ།གོ་བདེ་བ།ངག་ལ་བདེ་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཐག་བཅད་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་མོད།ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གནས་བབ་དང་གཅིག་གྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་སོགས་ལ་གཞིགས་ཏེ་གང་ཞིག་མང་མོས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་མེད་ལ་གལ་བོ་ཆེ་རུ་འཛིན་དགོས་པར་མཐོང་བས།ཐེངས་འདིའི་མིང་མཛོད་འདི་ཉིད་ཀྱང་བོད་ནང་གི་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆེ་སྤྱོད་ཐ་སྙད་རིགས་ལ་གཞོལ་བ་བྱས་འདུག་པར་བརྟེན་ཅུང་ཚད་ལྡན་དུ་བཟུང་ན་མི་ཆོག་པ་མི་འདུག་སྙམ།
འོན་ཏེ་བཙན་བྱོལ་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོ་དང་སྒོས་སུ་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་དག་ལ་ལྟ་ཚུལ་ཅི་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན།བོད་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོ་ནི་རྒྱ་མིའི་ཤན་ཞུགས་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་།ཁོ་ཚོས་ཐ་སྙད་གསར་བཟོ་བྱས་པ་དག་ལའང་རྒྱ་མིའི་ཐ་སྙད་དག་སྒྱུར་གཞི་བྱས་ཡོད་པར་བསམ་ནས།ནམ་ཡང་ཁས་མི་ལེན་ཞིང་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་བྱེད་པའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་ལ།བོད་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོས་དབྱིན་ཡིག་སོགས་མི་ཤེས་པས་ཚད་ལྡན་མིན་ཚུལ་ཀྱི་བཤད་སྟངས་ཧ་ཅང་མང།དེས་ནི་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བར་གཏོར་བཤིག་ཚབ་ཆེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད།
བོད་ནང་གི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱ་ཤན་ཆེ་བ་དང་རྒྱ་མིའི་མིང་ཚིག་དག་སྒྱུར་གཞི་བྱས་ཡོད་པ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བལྟས་ན་ཤིན་ཏུ་བདེན་ཀྱང་།དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་ལའང་དབྱིན་ཤན་དང་ཧིན་ཤན་ཆེ་བ་ནི་ང་ཚོས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་བཞིན་ཡིན་པས།ངས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཐ་སྙད་གཅིག་གྱུར་དང་གཏན་འབེབ་ཡོང་བ་ལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་གང་ཞིག་བེད་སྤྱོད་མང་བ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དང་།མཁས་པ་རྣམས་གང་ལ་མང་མོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གཞི་རྩར་འཇོག་དགོས་པ་ལས།རྒྱ་མིའི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་ཤན་ཞུགས་འདུག་ཅེས་འཕུད་རྐྱང་བྱེད་པ་ནི་བྱིས་པའི་རྩེ་མོ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མེད།འདི་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ནི་ཤེས་རིག་གི་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབ་ཚོགས་ཆུང་སོགས་ཀྱི་ར་བར་ལ་མང་ཙམ་བྱུང་རབ་ཐོས་རྒྱུ་འདུག
འདི་ལྟར་བོད་ནང་དུ་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབ་བྱས་པར་བཙན་བྱོལ་ནས་རྒྱ་ཤན་ཆེ་བར་བསྙད་དེ་ཁས་མ་བླངས།བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མཁས་པ་དག་གིས་ཐ་སྙད་གཏན་འབེབ་གནང་བ་བོད་ནང་གིས་མ་གོ་བར་མུ་མཐུད་དུ་སོང་བའི་ཉིན་ཞིག་ལ།བཙན་བྱོལ་གྱི་ཐ་སྙད་དང་བོད་ནང་གི་ཐ་སྙད་ཅེས་པའི་དབྱེ་གཞི་ཆེན་པོ་གཉིས་རུ་གྱུར་ཏེ་གཞིས་བྱིས་གཉིས་ལ་སྐད་སྒྱུ་ལོ་ཙ་བ་གླ་དགོས་པའི་དུས་ཤིག་མི་སླེབས་པའི་ངེས་པ་སུ་ལ་ཡོད།རང་རེ་རྣམས་ལ་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་སྐད་གདངས་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཀྱིས་འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས་དང་ཀུན་སྤྱོད་གོམས་ལུགས་སོགས་ལ་བར་ཁྱད་དཔེ་མེད་འབྱུང་བཞིན་པའི་སྒང་འདིར།བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཁས་མདོག་བསྟན་ཏེ་ཐ་སྙད་གཅིག་གྱུར་ལ་སོ་སོའི་ལྟ་བ་མཁྲེགས་འཛིན་བྱེད་པ་འདི་ནི་སུས་ཀྱང་ཧ་གོ་བ་བྱ་དགོས་པའི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་སྙམ།
མཁས་དབང་དམ་པ་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་རིན་པོ་མཆོག་གི་དབུས་པའི་གཞིས་བཞུགས་ཤེས་ཡོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་དང་སྙིང་སྟོབས་ལ་བདག་གི་
ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བཡིན། ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་ལ་བཀའ་
དྲིན་ཆེ་ཞུ་བ་དང་སྒྲགས་དེབ་ཀྱི་རིན་གོང་ཐད་གང་ཆེན་པོ་མ་བྱས་ནས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ན་བཟང་།
གསར་འགོད་པ་ལགས།
རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་མཛོད། ཅེས་པའི་དེབ་དེ་བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཁང་གིས་བསྐྱར་དཔར་བྱས་འདུག་ཀྱང༌། དམངས་ཚོགས་དང་ལྷག་པར་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་ཁག་ལ་ཁྱབ་སྤེལ་ཐུབ་པ་ཞིག་ངེས་པར་དགོས་སྟབས། དེབ་དེ་ལ་རིན་གོང་ག་ཚོད་ཡིན་མིན་དང༌། སྒྲ་སྒྱུར་ཁང་དང་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང༌། དེ་བཞིན་དཔེ་མཛོད་ཁང་སོགས་ལ་རིན་གོང་ཆག་བྱས་ནས་ཚོང་སྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་བཅས་ལ་ལན་འདེབས་ཁ་གསལ་ཞིག་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
དྲ་ངོས་འདིའི་གསར་འགྱུར་གྱི་མཇུག་ཏུ་བསམ་ཚུལ་སྤེལ་མཁན་གྱི་གྲོས་སུ། ཚེ་རིང་ཟེར་བའི་མིང་འདི་སྤྱོད་མཁན་གསར་བ་ཞིག་ཀྱང་སླེབས་འདུག་པས་རྐྱེན་གྱིས། ཀློག་པ་པོ་དག་གི་མིག་མདུན་ནས་ཚེ་རིང་མིང་ཅན་གཉིས་གཞི་གཅིག་དུ་མི་འགྱུར་བར་སོ་སོར་སྣང་བའི་ཆེད་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དགོས་མེད་བཏགས་མིང་རིགས་ཀྱི་བདག་དབང་ཧམ་བརྩོད་བྱ་འདུན་ཡེ་ནས་མེད་པས་ན། ཕྲན་གྱིས་དེ་རིང་ནས་བཟུང་། དྲ་མིང་བརྗེ་སྟེ་ཇོ་རུ་ཚེ་རིང་དུ་བཏགས་ཡོད་པས། ད་ནས་བཟུང་ཚེ་རིང་མིང་ཅན་དེའི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་འདུ་མཐའ་དག་དང་། ལེགས་ཉེས་གང་བྱུང་གི་འགན་ལེན་དག་ཕྲན་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཡང་མེད་པ་མཁྱེན་པར་ཞུ།
གངས་ལྗོངས་གསེར་རྟ་ལྔ་རིག་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་དྲན་དབང་བྱེ་བའི་གཙུག་ལ་གོམ་པའི་འདེགས་འཇོག་བསྒྱུར་བའི་བྱེད་པོ་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་མཆོག་གཙོས་མཉམ་བསྒྲིགས་གནང་བའི་མིང་མཛོད་འདིར་མཇལ་མྱོང་ཡོད། དེ་ད་རེར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གསེར་རྟ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཀྱིས་བསྐྱར་དཔར་གནང་བ་གོ་བས་ཤིན་ཏུ་ནས་དགའ་བ་དང་བསྟོད་པའི་གནས་སུ་ཆེ།
ད་དུང་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། རང་རེའི་གཞུང་སྣེ་བ་དག་གིས་ཀྱང་ད་རེའི་འདི་ལ་དགྱ་མིའི་ཅིག་ཅིག་མུག་མུག་མ་ཟེར་བར་དབུ་འབྱེད་དང་བསྔགས་བརྗོད་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། རབས་ཡིན་ན་རང་གཞུང་གི་ལྷན་ཁང་སོ་སོ་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་སོ་སོ། ལྷག་དོན་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་སོ་སོ་ནས་འདི་བཞིན་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་དཔང་བོར་འཇོག་འོས། འདི་ལས་དོན་བཟང་ཞིག་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ག་ལ་ཡོད།
དུས་བབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པས་དབུ་ཁྲིད་ནས་འདིའི་ཐ་སྙད་བཀོལ་བའི་གནས་ཚུལ་གསུང་སྟེ་འབོད་སྐུལ་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པར་དགའ་བསུ་དང་། མིང་མཛོད་འདི་ལ་འབྲེལ་ཐོགས་ཀྱི་ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བོད་གངས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ལས་བྱས་པའི་འབྲས་བུས། མ་འོངས་པར་བོད་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ལ་ཕན་པའི་ཕྱི་ནང་གི་བློན་པོར་འགྱུར་བའི་སྨོན་ལམ་དང་བཅས།
མིང་མཛོད་གསར་མ་འདི་བསྐྱར་དཔར་གྱིས་བོད་རང་གི་སྐད་བརྡའི་ཕུང་ཞིང་དབུལ་གྱུར་ཏེ་རྒྱུན་སྤྱོད་སྐད་བརྡའི་བརྒྱ་ཆའི་༥༠ དབྱིན་ཧིན་བསྲེས་སྐད་སྨྲ་བར་གོམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར། སྐད་བརྡ་སྐྱར་གསོ་དང་ཡར་རྒྱས་ཡོང་བར་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་པར་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་འདོད་བྱུང་། སྤྱི་སྒེར་སྒྲིག་འཛུགས་ཚང་མས་ཀྱང་དེ་བསྟུན་གྱི་བེད་སྤྱོད་དང་ཁྱབ་སྤེལ་གྱི་མཐུན་འགྱུར་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ།
ེདེ་རིང་གསར་འགྱུར་ཞིག་འབྲི་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ལ། དེའི་ནང་གི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཞིག་ནི་ཚན་རིག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྐོར་རེད། ངས་གསར་དུ་ཐོན་པའི་མིང་མཛོད་འདིའི་ནང་བཙལ་སྐབས་རྙེད་སོན་བྱུང་སོང་།
Genes རྒྱུད་རྒྱུ།
Altitude མཚོ་འཕགས།
འདི་དག་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པས། ཚང་མས་ཚིག་དོན་ཇི་བཞིན་རྟོགས་པའི་རེ་བ་ཡོད།
འདི་དག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡིན།
མིང་མཛོད་ཅེས་བཅོས་རོགས།
བསྐྱར་པར་ཆོག་མཆན་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
མང་མཛོད་འདིའི་སྐོར་ལ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དོ་སྣང་དང། བསྔགས་བརྗོད་གནང་འདུག ང་ཡང་དགའ་པོ་བྱུང། སྒོས་སུ་ལག་བསྟར་ཕྱོགས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་འདུག བསྐྱར་པར་བྱེད་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་ཡོད་མེད་ཁག་ཅིག་གིས་གླེང་འདུག་ལ། ཆོག་མཆན་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད་མོད། ཁོང་ཚོར་འབྲེལ་ལམ་ཡག་པོ་ཡོད་པས། ཆོག་མཆན་ཡོད་ཀྱི་རེད་བསམས་སོང། ཡིན་ནའང། བོད་ཕྱི་ནང་གི་འབྲེལ་བ་འདི་གསང་བའི་ཐོག་ནས་བྱེད་དགོས་པས། ཆོག་མཆན་ཡོད་པ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཁག་པོ་རེད་སྙམ།
སྐྱེས་ཆེན་དམ་པའི་མཛད་པ་གངས་ལ་བཞག། ཅོལ་ཆུང་ང་ལ་འཚོ་བའི་ལམ་བཟང་རེག། བརྩོན་འགྲུས་རྟ་ལ་ལེ་ལོས་ལྕག་གྱིས་བཟུང་། གདོང་དམར་ཚང་གི་ང་ལ་ཧ་ཧ་ཟེར། གྲོང་པ་ཚང་གི་ང་ལ་བླུན་རྒན་ཟེར། ང་དང་ང་འདྲའི་རྗེས་འབྲང་མེད་པར་མཁྱེན།།།
ངས་འདི་ནས་གངས་ལྗོངས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་མཆོག་དང་བོད་ནང་བཞུགས་ཀྱི་དེབ་འདིའི་ཕྱིར་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚང་མར་བཀའ་དྲིན་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་དང་། ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གིས་རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གྱི་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་མཛོད ༽ ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་དེ་བསྐྱར་དཔར་གྱི་ཆོག་མཆན་འོག་དབུ་འབྱེད་གནང་ཡོད་པའང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།
མིང་མཛོད་ནང་གི་ཐ་སྙད་འགའ་རེར་མི་བདེ་བ་ཡོད་མོད། དེ་ནི་ཐ་སྙད་དེ་ཚོ་སོ་སོའི་ངག་ཐོག་ཏུ་མ་འཇགས་པས་རེད། བོད་ནང་བོད་སྐད་གཙང་མ་བཤད་སྐབས་འདིའི་ནང་གི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་འགོ་བཙུགས་འདུག་ལ། ད་དུང་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་པས་མིང་མཛོད་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོའང་བྱེད་ཀྱིན་འདུག། དེའི་ཕྱིར་ང་ཚོས་ཀྱང་བོད་ནང་གི་སྤུན་ཟླ་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆེད་བོད་སྐད་གཙང་མ་ཞིག་བཤད་ཆེད་རང་ཉིད་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱིས་འགོ་འཛུགས་བྱེད་པའི་རེ་བ་དང་འབོད་སྐུལ་ཞུ། ཁ་བྲོ། བཀྲ་ཤིས།
མཁས་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་བློག་གྲོས་རིན་པོ་མཆོག་གི་དབུས་པའི་གཞིས་བཞུགས་ཤེས་
ཡོན་ཅན་དང་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ལ་སེམས་གཏིང་ནས་དགའ་བསུ་དང་ཐུགས་རྗེ་བླ་མེད་དུ་ཆེ་ཞུ།
ཆབས་གཅིག་བང་ཆེན་ཚང་ལ་དེ་ལུགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།
གསེར་ཐང་བླ་རུང་ཆོས་སྒར་གྱི་མཁས་དམ་པ་སྨྲ་བའི་དབང་ཕྱུག་མཁན་ཆེན་
ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་མཆོག་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་
མིང་འཛོད་ཅེས་པ་འདི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡང་ལ་གུས་པས་་སེམས་གཏིང་ནས་ཐུགས་
རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་མ་ཟད། ད་རེས་ཁ་པ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གི་ལྷག་
བསམ་ཆེན་པོའི་ངང་ནས་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་པ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཞུ་བ་ཡིན།
ད་ཐེངས་བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་ཡག་པོ་ཞིག་བྱས་འདག
འདི་དང་འདི་ལྟ་བའི་བོད་ནང་གི་དེབ་རིགས་མང་བོ་ཞིག་ཚོགས་སྡེ་རྣམས་ཀྱིས་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་ཐུབ་ཞིག་བཟོ་ཐུབ་ན་དེ་ཡང་ཁ་བསྐོང་ཞིག་རེད་འདུག ངོ་མ་ཡག་པོ་འདུག ཁ་དྲོ།
བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་ཟེར་ན་ཅུང་བློ་ལ་འབབ་ནི་ཞིག་རེད
ཧ་ཅང་དགའ་འོས་པ་ཞིག་རེད
སྤྱིར་ན་འདི་ནི་དགའ་འོས་པའི་དོན་བཟང་ཞིག་རེད། ཡིན་ཡང་རབ་ཡིན་ན་བོད་ནང་གི་པར་བསྐྲུན་ཟིན་པའི་ཐ་སྙད་དག་གཞིར་བཞག་གི་སྟེང་ནས་སྒྲིག་ཡོད་ན་ལེགས་བསམ། རྒྱུ་མཚན་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོར་བོད་ནང་གི་དཔེ་དེབ་ཀློག་པའི་རང་དབང་ཡོད་མོད། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་པར་བསྐྲུན་བྱས་དཔེ་དེབ་ཀློག་རྒྱུའི་རང་དབང་མེད་པས་སོ།
ཚིག་མཛོད་དེའི་ནང་དུ་སྔགས་ཡིག་མང་པོ་མེད་པའི་སྨོན་ལམ། ཚིག་མཛོད་ལ་ད་དུང་མཇལ་མ་མྱུང་དེས་རྐྱེན་པས་སྨོན་ལམ་རྒྱབ་པ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་གསར་ཁང་ཚང་སེམས་བསམ་པའི་གཏིང་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།
ཐོག་མར་དེ་ལ་གངས་ལྗོངས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་མཆོག་དང་བོད་ནང་བཞུགས་ཀྱི་དེབ་འདིའི་ཕྱིར་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚང་མ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་ཡ་དང་། གཉིས་པ་དེ་ལ་ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་ཡ་ཡིན།
མིང་མཛོད་དེ་ལ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་སྤྲད་དགོས། དེའི་ནང་གི་ཐ་སྙད་འགའ་རེར་མི་བདེ་བའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག་ཀྱང་། དེ་ནི་ཐ་སྙད་དེ་ཚོ་སོ་སོའི་ངག་ཐོག་ཏུ་མ་འཇགས་ཙང་རེད། བོད་ཀྱི་ནས་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་པས་མིང་མཛོད་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ད་རེས་ཁ་པ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གིས་ལྷག་བསམ་ཆེན་པོས་བྱེས་བཞུགས་ཀྱི་སྤུན་ཟླ་ཚོའི་སྤྱན་ལམ་སྟར་ཐུབ་པ་དེར་དམིགས་བསལ་གྱི་འཚམས་འདྲི་ཞུ། ལས་དོན་དེར་གཉེར་གནང་བར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
དཔེ་དེབ་འདིའི་མགོར་། ཐུགས་སྣང་ཞེས་པའི་ནང་། “ཀློག་མཁན་རྣམས་ལ་ཐུགས་སྣང་ཞུ་རྒྱུར། བོད་ནང་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་བའི་༼ རྒྱ་བོད་དབྱིན་གསུམ་གསར་བྱུང་རྒྱུན་བཀོལ་མིང་མཛོད། ༽ འདི་ཉིད། འདི་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གནས་ཡར་རྒྱས་དང་། གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་ཐ་སྙད་གསར་པ་རྣམས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་སླད་དཔར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུས་ཤིང་། དེ་ཡང་མིང་མཛོད་འདིའི་གཙོ་འགན་རྩོམ་སྒྲིག་པ་སོགས་ཀྱི་རིག་རྩལ་བདག་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་རྐུ་འཕྲོག ཆོག་མཆན་མེད་པར་ཧམ་སེམས་ཀྱིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་པས་དེ་ལུགས་དགོངས་འཇགས་ཡོང་བ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། མིང་མཛོད་འདི་དཔར་སྐྲུན་ཆེད་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་གནང་མཁན་རྣམས་ལའང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་བཅས། ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲིད་ཞུ་ཁང་ནས” ཞེས་བཀོད་འདུག
འདི་ལྟར་ཕྱི་ནང་རོགས་འདེགས་དང་མཉམ་ལས་བྱས་ན་དགེ་མཚན་ཆེ། བསྐྱར་དཔར་གྱི་ཆོག་མཆན་ཞུས་ཡོད་མེད་སོགས་གནས་ཚུལ་དེ་ཙམ་ཁ་གསལ་བཀོད་མི་འདུག
དེའི་སྐོར་གསལ་བོ་ཞིག་མ་ཤེས་མོད། བང་ཆེན་གསར་ཁང་ལ་འབྲེལ་བ་གནོང་དང་། བསྐྱར་དཔར་བྱེད་མཁན་ཁོང་ཅག་ཡིན་སྟབས། དེ་ནས་ཁྱེད་ལ་རག་གི་རེད་སྙམ།
ཚིག་མཛོད་དེ་གང་ཞིག་ནས་ཉོ་རྒྱུ་རག་གི་རེད