དེང་སྐབས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལྟེ་གནས་ཁག་ཏུ་བོད་ཡིག་དང་བོད་སྐད། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཕྱི་རྒྱལ་བ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ནི་རིག་གཞུང་ལྟེ་གནས་དེ་དག་ཁྲོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་སྟབས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ནང་གི་ཕྱི་གླིང་བའི་སློབ་གཉེར་བའི་སྐོར་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཡོད།
ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གསར་འགོད་པ་ཆེད་དུ་ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ། ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱི་རྒྱལ་བའི་སློབ་གཉེར་བ་ཚོའི་སྐོར་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཡོད། ས་རཱ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་ནི་རྒན་དམ་པ་བློ་བཟང་རྒྱལ་མཚོ་མཆོག་གི་གཙོ་འགན་འོག་ ༡༩༩༨ ལོར་གསར་རྒྱག་མགོ་བཙུགས་ཡོད་ཅིང་། ད་ཆར་སློབ་གཉེར་ཁང་འདིར་རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པ་དང་། མཚམས་སྦྱོར། ཟུར་སྦྱོང་། ནང་དོན་རིག་པ། ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་ཕྲུག་བཅས་སྡེ་ཁག་ ༥ ཡོད་ཅིང་། ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་གི་ལས་གཞི་ཞིག་ཀྱང་སྐབས་ཐོག་སོ་སོར་སྤེལ་གྱི་ཡོད་འདུག ད་ལྟ་སློབ་མ་ ༣༠༠ ལྷག་ཡོད་འདུག
རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པར་ལོ་ལྟར་ཚུད་རྒྱུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་སློབ་མ་ ༢༥ ནས་ ༣༠ བར་བསྡུ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ཁོངས་སུ་བོད་ནས་ཡོང་མཁན་དང་བཙན་བྱོལ་དུ་སྐྱེས་པ། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་སོགས་གང་ནས་སུ་ཡིན་ཡང་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་པར་ཚུད་རྒྱུགས་བརྒྱུད་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། དུས་ཡུན་ལོ་ ༣ རིང་གི་སློབ་མཐར་ཕྱིན་མཁན་རྣམས་ལ་རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པའི་ (BA) ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་བཞོན་ཡོད། མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭ་ནི། གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་ ༡༢ ཐོན་མཁན་ཚོར་ལོ་གཅིག་རིང་བོད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་གཏན་པོ་གཏོང་ཆེད་བཙུགས་པ་ཞིག་དང་། མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭར་ཞུགས་མཁན་ཕལ་ཆེ་བས་རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པའི་ཚུད་རྒྱུགས་ལ་དམིགས་ཏེ་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག ཟུར་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭའི་ནང་བོད་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གི་མི་སུ་ཡིན་ཡང་སློབ་ཞུགས་བྱ་ཆོག་པ་དང་། དེ་ནི་བོད་ཡིག་འབྲུ་ཀློག་ཤེས་མཁན་ཚོར་ཟུར་ནས་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་པའི་འཛིན་གྲྭ་ཞིག་དང་། འཛིན་གྲྭ་འདི་ལ་ཞུགས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་མཐོ་སློབ་ཁག་ནས་ཐོན་པའི་བོད་རིགས་ན་གཞོན་ཚོ་ཡིན་འདུག ནང་དོན་རིག་པའི་སློབ་མ་ལོ་ ༣ རེའི་ནང་ཐེངས་རེ་བསྡུས་ཏེ། ས་རཱ་ནས་ལོ་གང་འཚམ་སློབ་སྦྱོང་སྤྲད་དེ་རིམ་བཞིན་རིག་ལམ་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་སློབ་སྦྱོང་གི་དུས་ཡུན་ལོ་ ༡༦ ཐོན་རྗེས་རིས་མེད་དགེ་བཤེས་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་འདུག
ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་ཕྲུག་གི་འཛིན་གྲྭ་འདི་ ༢༠༠༥ ལོ་ནས་མགོ་བཙུགས་པ་དང་། འཛིན་གྲྭ་འདི་གཙོ་བོ་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྦྱང་འདོད་ཡོད་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཚོའི་ཆེད་དུ་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་དང་། འཛིན་གྲྭ་འདི་མགོ་བཙུགས་པ་ནས་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཡུ་རོབ། ཨ་རི། ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༧ ཙམ་ནས་སློབ་གཉེར་པ་ ༢༦༠ ཙམ་སློབ་ཐོན་བྱུང་ཡོད་འདུག་ལ། ད་ལྟ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ ༡༦ ནས་སློབ་གཉེར་པ་ ༢༥ ཙམ་གྱིས་སློབ་གཉེར་བྱེད་མུས་རེད། གཞན་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་བོད་ཡིག་གི་རྨང་གཞི་མེད་མཁན་དག་ཀྱང་འཛིན་གྲྭ་འདིར་ཞུགས་འདུག འཛིན་གྲྭ་འདིའི་ནང་ཞུགས་མཁན་ཚོ་ཉུང་མཐར་ཟླ་ ༣ ནས་ལོ་གཉིས་པར་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ཡོད་འདུག རྒན་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ “ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ནས་བོད་ཡིག་སྦྱང་གི་ཡོང་མཁན་བོད་རིགས་ཚོར་དམིགས་བསལ་ཡོད་པ་རེད་ལ། བོད་པ་མིན་ཡང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་སློབ་གཉེར་བ་ཚོར་སློབ་ཡོན་གྱི་ཐད་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ལས་བརྒྱ་ཆ་ ༢༥ གཅོག་གི་ཡོད་པ་རེད་”ཟེར།
ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་སློབ་སྤྱི་རྒན་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་བ་འཛུལ་ཞུགས་ཆོག་པའི་འཛིན་གྲྭ་འདི་ཐོག་མར་འཛུགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ངོ་སྤྲོད་གནང་པ་ལྟར་ན། ཐེངས་ཤིག་སོག་པོའི་མཐོ་སློབ་དགེ་རྒན་ཁག་ཅིག་ལ་བོད་ཡིག་བསླབས་པ་དང་། ཀོ་རེ་ཡ་ཁག་ཅིག་ལ་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་སྤྲད་པ། གཞན་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཁག་ཅིག་གིས་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་རྒྱུར་རེ་སྐུལ་བྱུང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག ཁོང་གིས་ “ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཁག་ཅིག་འདིར་ཡོང་སྟེ། ང་ཚོར་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྦྱོང་རྒྱུར་འདོད་མོས་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ས་ཡག་པོ་རག་གི་མི་འདུག མཐོ་སློབ་འདི་ནས་ང་ཚོར་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་ཤིག་སྤྲོད་རོགས་ཞེས་མིག་ཆུ་བཏང་སྟེ་བཤད་བྱུང་། དེར་བརྟེན་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་འདོད་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྦྱོང་པ་དེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱ་ཆེད་ཡིན་སྟབས་འཛིན་གྲྭ་འདི་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ཡིན་”ཟེར།
ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་དགེ་བཤེས་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཁོ་ཚོའི་སློབ་སྦྱོང་གི་དམིགས་ཡུལ་གང་འདྲ་ཁྱེར་ཏེ་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སློབ་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་གསུངས་པ་ལྟར་ན། ཝེ་ཊི་ནམ་དང་ཐའེ་ཝན། སེང་གྷ་པོར། ཀོ་རི་ཡ་སོགས་ནས་ཡོང་མཁན་ཕལ་ཆེ་བ་གྲྭ་བཙུན་དང་། ཁོང་ཚོ་བོད་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་མཐར་ཕྱིན་པ་བྱས་ཏེ་བོད་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་ནང་ཆོས་སློབ་སྦྱོང་བྱ་བར་འགྲོ་པ་དང་། སོག་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་བོད་སྨན་སྦྱང་གི་ཡོད་པ། དེ་མིན་ནུབ་ཕྱོགས་ནས་ཡོང་མཁན་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་བོད་དོན་ཉམས་ཞིབ་ཆེད་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྦྱངས་ཏེ། བོད་དུ་འགྲོ་མཁན་དང་ཆོས་ཚོགས་ཁག་ལ་འགྲོ་མཁན་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛིན་གྲྭ་འདིར་ཞུགས་མཁན་ཁག་ཅིག་ཡིག་སྒྱུར་ཆེད་བོད་ཡིག་སྦྱོང་གི་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཡང་ཡོད་འདུག
རྒྱ་གར་གྲོང་ཁྱེར་མུམ་བྷའེ་(Mumbai) ནས་ཡིན་པ་ཀཱ་ཝེ་ཊ་(Kavita) ཡིས། ལོ་འགའི་གོང་ནས་ཁོ་མོས་རྒྱ་གར་གྱི་གནའ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་རིག་གནས་སྐོར་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་མྱོང་ཞིང་། སྐབས་དེར་ཧིན་རྡི་དང་ནང་པ་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་ལ་ལྟ་ཀློག་བྱས་པ་ནས་ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་མོ་རང་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ལ་དྭགས་ཁུལ་དུ་ཐེངས་མང་ཕྱིན་རྗེས། བོད་པའི་རིག་གཞུང་ནི་གཅིག་ནས་ནང་ཆོས་དང་། གཉིས་ནས་གོང་གི་ས་ཁུལ་དེ་དག་གི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་རྗེས། རང་ཉིད་ལ་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྦྱང་འདོད་ཆེན་པོ་བྱུང་སོང་ཟེར་ལ། བྱུང་ན་ལོ་གཅིག་གཉིས་རིང་མུ་མཐུད་སློབ་སྦྱོང་བྱ་འདོད་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་བྱུང་།
ཨ་ཪི་ནས་ཡིན་པ་ཨགྷ་ནེ་སི་(Agnes) ཡིས། “ ངས་ཨ་རིའི་མཐོ་སློབ་ཅིག་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། མཐོ་སློབ་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་བརྗོད་གཞི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་དང་བྱེ་བྲག་བོད་རིག་པའི་སྐོར་ཡིན་སྟབས། བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་རིག་གཞུང་། ཆབ་སྲིད། ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཤེས་རྟོགས་བྱ་ཆེད་དབྱིན་ཡིག་ནང་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གིས་གནས་ཚུལ་གཏིང་ཟབ་ས་ནས་རྒྱུས་ལོན་བྱ་འདོད་པ་དེ་ཡིན་”ཟེར།
ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་སྡོམ་པ་ཚང་ཚེ་རིང་དབང་མོ་ལགས་ཀྱང་འཛིན་གྲྭ་དེའི་ནང་བོད་ཡིག་སྦྱང་གི་ཡོད་ཅིང་། ཁོ་མོས་ད་ལྟ་ནུབ་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་སྟེང་འབུམ་རམས་པ་(Ph.D)འདོན་གྱི་ཡོད་འདུག ཁོ་མོས་ “རང་ཉིད་ཆུང་དུས་ནས་དབྱིན་ཡིག་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན་ཏེ་བོད་ཡིག་སྦྱང་པའི་གོ་སྐབས་མ་རག་པ་དང་། དེང་སྐབས་བོད་ནང་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་བོད་ཡིག་ནང་བྲིས་པའི་སྙན་ངག་དང་རྩོམ་ཡིག་ཀློག་འདོད་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། མི་གཞན་ཞིག་གིས་དབྱིན་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་རྒྱུར་སྒུག་བསྡད་དགོས་སྟབས། དེ་ལས་སོ་སོས་ཆུ་ཚོད་བཏོན་ཏེ་བོད་ཡིག་གང་ཐུབ་ཀྱིས་སྦྱང་པ་ཡིན་ན་ཡག་གི་རེད་སྙམ་སྟེ་འདིར་ཡོང་བ་ཡིན”ཟེར།
ཝེ་ཊི་ནམ་ནས་ཡིན་པ་གྲྭ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། ཁོ་བོ་ཝེ་ཊི་ནམ་དུ་ཡོད་སྐབས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ཅུང་ཙམ་སྦྱངས་མྱོང་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཡིག་སྦྱངས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱ་ཆེད་དང་། ས་རཱ་ནས་ལོ་གཉིས་གསུམ་ཙམ་རིང་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་རྗེས། རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་བརྒྱུད་མེད་གྲྭ་ཚང་དུ་ནང་ཆོས་ལ་སློབ་གཉེར་གང་འཚམ་བྱས་རྗེས་ཝེ་ཊི་ནམ་ལ་ལོག་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར།
ཡང་ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་ནས་ཡིན་པ་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་ “ང་ཨ་རི་ནས་མཐོ་སློབ་ཐོན་ཏེ་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ད་ཆར་སོ་སོ་ལོ་ཡང་གང་འཚམ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས། ཐེངས་འདིར་ལས་ཀ་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་ཏེ་ཆེད་དུ་བོད་ཡིག་སྦྱོང་གི་ཡོང་པ་ཡིན། ད་ལྟ་བཟའ་ཟླ་དང་བུ་ཕྲུག་མེད་པའི་དུས་འདིར་བོད་ཡིག་ཅིག་སྦྱང་མ་ཐུབ་ཚེ། རྗེས་མ་གོ་སྐབས་རག་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད།”ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ནང་ད་བར་འཛིན་གྲྭ་སོ་སོ་ནས་འཐོན་མཁན་གྲངས་ ༡༤༠༧ ཙམ་བྱུང་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ ༢༡༥ དང་། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཁུལ་གྱི་སློབ་འཐོན་པ་ ༨༢ ། རིག་གནས་རབ་འབྱམས་པ་ ༢༥༨ ། མཚམས་སྦྱོར་འཛིན་གྲྭ་ ༢༥༠ ། ཟུར་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ ༣༥༠ ། དགེ་རྒན་འོས་སྦྱོང་བ་ ༢༥༢ བཅས་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་བཅུག་ན་ཡག་པོ་འདུག་གམ། ང་ཚོ་རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་ཡོད་མཁན་ཚོ་དང་འདྲ་གི་མ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་ཡོད་མཁན་དག་ལ་མཚོན་ན། མཐོ་རིམ་སློབ་མ་འགྲོ་འོང་གི་ལམ་ཁ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོར་མཚོན་ན་འདི་ཡག་པོ་ཞིག་ལ་མཐོང་མ་སོང་།