ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་མི་ ༤༧ དང་བོད་མི་ ༣༦ བཅས་བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་སུ་བསྐྱོད་དེ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་དང་རླུང་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སོགས་སྤེལ་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ནས་ ༡༤ བར་ཉིན་ ༥ རིང་། རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་བསྐྱོར་ཚོགས་པ་(Bharat Tibet Sayong Munch) གོ་སྒྲིག་འོག “རྟ་དབང་དུ་བསྐྱོད་པ་(Tawang Yatra)” ཞེས་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། རླངས་འཁོར་ ༡༡ སྟེང་བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་ཐོག རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་མི་ ༤༧ དང་བོད་མི་ ༣༦ བཅས་མོན་རྟ་དབང་ཁུལ་གྱི་བོད་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་བསྐྱོད་དེ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་དང་། བོད་ནས་བཞུར་འོང་བའི་ཆུ་བོ་གྷ་གར་ལ་མཆོད་ཁ་འཐེན་པ། རླུང་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་བྱེད་པ། ཕྱག་གནས་གཏོར་བ། རང་ཡུལ་བོད་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་སྨོན་ལམ་རྒྱག་སོགས་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་ནི་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༠ ནང་བོད་དང་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་བྱས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད་འདུག
“རྟ་དབང་དུ་བསྐྱོད་པ” ཞེས་པའི་ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་གྱི་དམིགས་གཙོ་བོ་ནི། གཅིག མོན་རྟ་དབང་དེ་བཞིན་རྒྱལ་གར་ས་ཁོངས་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ཡིན་ཁོངས་བརྗོད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དག་བདེན་པ་མིན་པ། གཉིས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ཟླ་ ༡༠ ནང་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་བར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་སྐབས། རྒྱ་གར་གྱི་དམག་མི་འདས་གྲོངས་སུ་འགྱུར་ཏེ་དྲན་རྟེན་བཞེངས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་གུས་འདུད་ཞུ་རྒྱུ། གསུམ། ས་མཚམས་དེ་བཞིན་བོད་དང་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་ཡིན་པ་ལས། རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་གི་ས་མཚམས་མིན་པས་འགྲེལ་བརྗོད་གོ་རྟོགས་སྤེལ་རྒྱུ། བཞི། བོད་ནང་སྐུ་ལུས་མེ་བསྲེགས་མུ་མཐུད་བྱེད་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་། དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཅི་ཡིན་ཞིབ་འཇུག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བཅས་ཡིན་པ་རེད།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྟ་དབང་དུ་བསྐྱོད་པའི་ལས་འགུལ་དེ་ནི། ཨ་སམ་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་གོ་ཧ་ཀི་ནས་མགོ་འཛུགས་ཀྱིས། བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ས་གནས་ཤི་ལོང་དང་བསྟན་འཛིན་སྒང་བརྒྱུད། ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་འབུམ་སྡེ་ལར་འབྱོར་འཕྲལ། ས་གནས་བོད་མིའི་འབྲེལ་ཡོད་མགོ་འཛིན་ཁག་གཙོས་མི་མང་རྣམས་ཀྱིས་ཕེབས་བསུ་དང་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་ལ། ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་འབུམ་སྡེ་ལ་ནས་རྒྱ་གར་མངའ་སྡེ་ཁག་ ༨ ནས་ཕེབས་པའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ ༤༧ དང་། ས་གནས་གཞིས་གྲོང་བོད་མི་ ༣༦ གིས་རླངས་འཁོར་ ༡༡ སྟེང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་བྱས་ཐོག་མོན་རྟ་དབང་དུ་བསྐྱོད་ཡོད་ལ། སྐབས་དེར་ས་གནས་རྟ་དབང་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ལ་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བསླེབས་ཡོད་འདུག
ཕྱི་ཚེས་ ༡༣ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་ཆུ་ཚོད་ ༧ སྟེང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པའི་ལས་འགུལ་བའི་རླངས་འཁོར་རྣམས་མོན་རྟ་དབང་ནས་ཐོན་ཏེ། ཉིན་གུང་ཆུ་ཚོད་ ༡༡ ཙམ་ལ་བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་སུ་བསླེབས་ཡོད་པ་དང་། ས་མཚམས་ནས་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ རིང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ཏེ་བོད་ཡུལ་དུ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་རྒྱག་པ་དང་། རླུང་དར་བསྒྲེངས་འཛུགས་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྲུབ་རྗེས་ཕྱིར་ལོག་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༣ ཙམ་ལ་རྟ་དབང་དགའ་ལྡན་ལྷ་རྩེ་རྣམ་རྒྱལ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་ལ། དགོང་མོ་དམག་སྒར་ནང་༸གོང་ས་མཆོག་བོད་ནས་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་པའི་སྐོར་དང་། གཞན་ཡུལ་ལྗོངས་སྐོར་གྱི་གློག་བརྙན་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག
ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ལ་རྟ་དབང་བོད་མི་ནས་མཇལ་དར་དང་གསོལ་ཇ་འདེགས་འབུལ་ཞུས་ཤིང་། མ་འོངས་པར་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་རྒྱབ་སྐྱོར་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་དཀར་ནག་གི་ས་མཚམས་སུ་མི་འབོད་པར་བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ཞེས་འབོད་རྒྱུའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་ལ། ལས་འགུལ་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཨེན་ཌིར་ཤི་ཀཱ་མར་ (Indresh Kumar) ལགས་ཀྱིས། ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་པའི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྟ་དབང་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་ཏེ་སྐད་གསང་མཐོན་པོས་བོད་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་གླུ་བཏང་སྟེ་ལས་འགུལ་མཇུག་སྒྲིལ་ཡོད་འདུག
ལས་འགུལ་ཁྲོད་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་འབུམ་སྡེ་ལ་བོད་མིའི་གཞིས་དྲུང་བཀྲ་ཤིས་ནོར་བུ་ལགས་སུ། བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ནས་ཕ་ཡུལ་བོད་ལ་ལྟ་དུས་སེམས་ཚོར་ག་རེ་བྱུང་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ཁོང་གིས་ “བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ནས་རང་ཡུལ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ལྗོངས་མཐོང་ཡོང་དུས། ཐོག་མར་སྨྲ་མི་ཤེས་པའི་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་ཞིག་སྐྱེས་སོང་ལ། རྗེས་སུ་རང་ཡུལ་རང་ལ་མི་དབང་བར་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་འཛུལ་འོག་ཡོད་པ་དེར་བསམ་བློ་གཏོང་དུས་སེམས་པ་སྐྱོ་ལྷིང་ངེ་ཆགས་སོང་། དེ་བཞིན། མ་འོངས་པར་བོད་ལ་རང་དབང་ཐོབ་རྗེས། ས་ཆ་འདི་བརྒྱུད་དེ་ཕྱིར་རང་ཡུལ་བོད་དུ་ལོག་དགོས་པ་རེད་བསམ་པ་ཞིག་ཡིད་ལ་འཁོར་བྱུང་། ” ཞེས་བརྗོད་སོང་།
མོན་རྟ་དབང་ནི་སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་དེང་ངས་གི་འཚོ་བ་དང་གཤིས་ཀ་རིགས་གནང་ཆོས་ལུགས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ནམ་ཡང་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ཞིག་རེད། དེ་ཡིན་པ་རང་རོགས་ཚང་མས་སེམས་ནང་ནས་ངེས་ངེས་ཁ་རེད། ད་རེས་ལས་འགུལ་འདིའི་དགོས་པ་གཅིག་ནི་ལྷོ་མོན་རྟ་དབང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཆ་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཞེས་པ་དེས་ཚད་མར་འོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོ་དེ་ནག་བསུབ་བཏང་བ་མ་རེད་དམ། གནའ་མེས་གཏམ་དཔེར། ངར་ཤ་གཏུབ་ནས་ཁྱི་ཡི་སྔུན་དུ་གཡུག་ཞེས་པའི་དཔེ་ལས་མ་འདས་སོ།
ཡང་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་མཚན་སྙན་གྱི་ཆེད་དུ་བོད་དོན་ཁ་ལ་འཁྱེར་ནས་རྒྱལ་ཚོང་པའི་ལས་ཀ་བྱེད་འདུག་པ་ལགས་ན་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་གཏན་ནས་མེ་ད། རྒྱུ་མཚན་ནི། མོན་ཡུལ་གྱི་བདག་དབང་བོད་པ་ལས་གཞན་སུ། རྒྱ་དཀར་པོའི་ས་ཁོངས་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་སྒྲུབ་བྱེད་ཡང་དག་ཞིག་སུ་གང་ལ་ཡང་བརྗོད་རྒྱུ་མེད་པ་མ་ཚད། རྒྱ་དཀར་པོའི་ས་ཁོངས་རེད་ཞེས་བརྗོད་དབང་འང་སུ་གང་ལ་ཡང་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་མ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ནི་ལོང་རྒྱུས་དངོས་རང་ལས་དེར་འགྱུར་བ་གང་ཡང་མེད་པ་དེའང་ཚང་མས་མཁྱེན་པར་མཛོད།
་་་་་་ཐེངས་འདིར་ “རྟ་དབང་དུ་བསྐྱོད་པ” ཞེས་པའི་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་དེ་ནི། འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ ནང་བོད་དང་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད་འདུག ་་་་ཟེར།
འདི་ནི་རྒྱ་གར་སྣ་རིང་བ་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཡོ་སྒྱུ་ཞིག་དང་། བོད་ཀླད་མེད་ཚོའི་རང་མགོ་རང་གིས་བརྡུངས་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་སྲིད་ཨང་་་་་་་རྟ་དབང་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་་་་་་་་
གསར་འགོད་པ་ཚེ་རིང་རྒྱལ་ལགས། ཉི་མ་རེ་རེ་དང་དུས་ཚོད་རེ་རེ་བྱས་ཏེ་གསར་འགྱུར་ཞིབ་ཚོགས་པོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་ནས་བྲིས་འདུག་མོད། དངོས་གནས་བྱས་ན་འདི་ལ་ཞིབ་ཚགས་པོའི་འབྲི་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་མ་རེད་ལ། གལ་སྲིད་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན་ན་འབྲི་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་འགྲིག་མི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་རེས་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་དེ་དག་སུ་རད། རྒྱ་གར་ནང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་རེད།
སྤྱིར་བཏང་ལས་འགུལ་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་འདི་ལྟར་སྤེལ་བར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད།
འོན་ཀྱང་འུ་ཚང་ལ་ཐོག་མར་ཆགས་པ་མང་པོ་འདུག་་་ཡིན་ནའང་ལག་ལེན་དུ་མེད་པས་ཕན་ཐོགས་ཤིག་ཡོང་གི་མི་འདུག་་་་་གང་ལྟར་ས་མཚམས་ནས་ཕར་མིག་གིས་བལྟ་ཐུབ་པ་ཙམ་བྱུང་བར་དགའ་བསུ་ཞུས་པ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ས་མཚམས་ཙམ་མིན་པར་བོད་ནང་ནས་ཀྱང་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཚོས་གྲངས་མེད་ཅིག་འཕྱར་བ་རེད་་་་