ཉེ་ཆར་ལཱ་ཊེན་ཨ་མེ་རི་ཀའི་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་གྲོངས་མ་ཐག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་དོན་པ་རྣམས་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་སྲིད་འཛིན་ཁོང་གིས་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་སྲིད་དབང་སྒེར་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་མེད་ཀྱི་རྩོད་གཞི་དེ་རེད།
གཟའ་མིག་མར་ཉིན་ལཱ་ཊེན་ཨ་མེ་རི་ཀའི་(Latin America) ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱ་(Venezula) ཡི་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་ནེ་ཀོ་ལཱ་སི་(Nicolas Maduro) ཡིས་ངུ་ངག་དང་བཅས། ཕྱི་ཚེས་ ༥ ཉིན་སྲིད་འཛིན་ཧུ་གྷོ་(Hugo Chavez) སྐྲན་ནད་ཀྱིས་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཁོང་གི་སྐྲན་ནད་དེ་དགྲ་བོས་བཟོས་སྐོར་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་དང་འབྲེལ། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁོང་ལ་ཉིན་བདུན་རིང་མྱ་ངན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད། སྲིད་འཛིན་ཧུ་གྷོ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་བསྒྲགས་མ་ཐག་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་དང་། ལྷག་པར་དུ་འབྱོར་མེད་མང་ཚོགས་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་འདུ་འཛོམ་མྱ་ངན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་སྲིད་འཛིན་དང་སྲིད་བློན། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་མྱ་ངན་ཞུ་ཚིག་ཕུལ་ཡོད།
སྲིད་འཛིན་ཧུ་གྷོ་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པར་ཁོང་གི་ཁ་གཏད་སྲིད་གཞུང་ཁག་དང་ཁ་གཏད་ཚོགས་སྡེ་དག་གིས་ཀྱང་། སྲིད་འཛིན་ཧུ་གྷོ་ནི་རང་ཚུགས་དང་བློ་སྟོབས་ཆེན་པོ། གསར་བརྗེའི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན། མི་སེམས་འགུག་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ། ལཱ་ཊེན་ཨ་མེ་རི་ཀ་དང་ལྷོ་ཨ་མེ་རི་ཀ་སོགས་ཀྱི་ནང་ཁུལ་ཆིག་སྒྲིལ་དང་། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་མི་མང་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བའི་སྲིད་འཛིན་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་ཡི་རངས་བྱས་ཡོད། གཞན། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པ་ལེབ་གནོན་བྱས་པ་དང་། སྲིད་དབང་སྒེར་སྤྱོད་ཆེ་བ། གྷ་ཌ་ཧྥེ་དང་བྷ་ཤར་སོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་བཅས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱང་བྱེད་མཁན་བྱུང་ཡོད།
ཁུ་བྷ་(Cuba) དང་ཨར་ཇིན་ཊེ་ན་(Argentina) གཉིས་ཀྱིས་ཉིན་གསུམ་དང་། བྷོ་ལེ་ཝེ་ཡ་(Bolivia) སྲིད་གཞུང་གིས་ཉིན་བདུན་རིང་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ནང་ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་མྱ་ངན་ཞུ་རྒྱུའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་། སེ་རི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཤར་གྱིས་ཧུ་གྷོ་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པ་ནི་ཁོང་སྒེར་དང་སེ་རི་ཡའི་མང་ཚོགས། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་མི་མང་བཅས་ཀྱི་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཡིན་སྐོར། རྒྱལ་ཚོགས་དྲུང་ཆེ་བྷན་ཀེ་མོན་གྱིས་ཧུ་གྷོ་ཡིས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁོངས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཤུལ་རྗེས་རླབས་ཆེན་བཞག་ཡོད་པའི་བསྔགས་བརྗོད། ཨེ་རན་སྲིད་འཛིན་གྱིས་ཧུ་གྷོ་ནི་ལཱ་ཊེན་ཨ་མེ་རི་ཀའི་གསར་བརྗེ་བ་དང་དཔའ་ངར་ལྡན་པའི་འཐབ་མོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་སྐོར། རཱ་ཤཱི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་པུ་ཊེན་གྱིས་ཧུ་གྷོ་ནི་མི་ཁྱད་པ་བ་ཞིག་དང་མཁྲེགས་པོ། འབྱུང་འགྱུར་ལ་ལྟ་བའི་མིག་རྒྱང་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་སྐོར། དབྱིན་གཞུང་གིས་མ་འོང་པར་མུ་མཐུད་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱ་ལྷན་དུ་མཉམ་ལས་བྱ་འདོད་ཡོད་སྐོར་བཅས་བསྒྲགས་ཡོད།
ཧུ་གྷོ་ཡིས་འདས་པའི་ལོ་ ༡༤ རིང་གི་སྲིད་འཛིན་ལས་ཐོག་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་དག་དང་ལྷག་པར་དུ་ཨ་རིའི་ཤུགས་རྐྱེན་འགོག་ཐབས་དང་། ཨ་རིའི་ཕྱི་འབྲེལ་རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཁ་གཏད་བཅགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨ་རིར་ཁ་གཏད་གཅོག་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་དག་ལ་འབྲེལ་ལམ་བཟུང་སྟེ། ཨ་རིའི་ཕྱི་ཕྱོགས་རྒྱ་སྐྱེད་སྲིད་ཇུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད། ལེ་བྷེ་ཡའི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་གྷ་ཌ་ཧྥེ། སེ་རི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཤར། བྱང་ཀོ་རེ་ཡ་དང་ཁུ་བྷ། ཨེ་རན་སོགས་ནི་ཁོང་གི་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན།
ཐེངས་འདིར་ཨ་རིའི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་ནས་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། སྲིད་འཛིན་ཧུ་གྷོ་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྐབས་འདིར། ཨ་རིས་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱ་གཞུང་དང་ཕྱི་འབྲེལ་མཉམ་ལས་གོང་འཕེལ་དང་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་མང་ཚོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གླེགས་བམ་གསར་པ་ཞིག་མགོ་འཛུགས་བཞིན་པའི་དུས་འདིར། ཁྲིམས་ལུགས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། དམངས་གཙོ་བཅས་དར་སྤེལ་གོང་འཕེལ་ཐད་ཨ་རིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་འདུག
རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞཱི་ཅིན་པེན་དང་སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་ཧུའུ་ཅིན་ཐོ་གཉིས་ཀྱིས་ཧུ་གྷོ་གྲོངས་པར་མྱ་ངན་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཧའུ་(Hua Chunying) ཡིས་ཧུ་གྷོ་ནི་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་མགོ་ཁྲིད་རླབས་ཆེན་དང་རྒྱ་ནག་གི་གྲོགས་པོ་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་སྐོར། ཁོང་གིས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་མཐོར་འདེགས་ཐད་ནུས་པ་ཆེན་པོ་བཏོན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཞིན་ཧྭ་གསར་ཁང་སོགས་ཀྱིས་ཧུ་གྷོ་ནི་མའོ་ཙེ་ཏུང་སོགས་དམར་ཤོག་མེས་པོ་དག་གི་རྗེས་འབྲང་པ་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་སྒྲུབ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་དཔྱད་བརྗོད་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཁོང་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། མའོ་དང་སི་ཏཱ་ལིན་སོགས་དང་མི་འདྲ་བར་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གླེང་།
ཧུ་གྷོ་ཁོང་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་ཁྱིམ་ཚང་དབུལ་བོ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་། སློབ་འབྲེང་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་རྒྱལ་སའི་དམག་གི་སློབ་གྲྭར་ཞུགས་ཤིང་། ཁོས་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་ནང་གི་ལྷོ་ཨ་མེ་རི་ཀའི་གསར་བརྗེ་བ་སེ་མོན་(Simon Boliver) དང་ཁུ་བྷའི་གསར་བརྗེ་བ་མཱ་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་པ་ཆཱེ་གྷའུ་ཝ་རཱ་(Che Guevara) གཉིས་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་མིག་དཔེ་ལྟ་མཁན་ཞིག་ཏུ་གྱུར། རྗེས་སུ་ཁོ་དམག་གི་སློབ་གྲྭ་དེའི་དགེ་རྒན་བྱས་སྐབས་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་གྲུབ་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁོངས་ཀྱི་དམའ་རིམ་སྤྱི་ཚོགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས། ས་གནས་མང་ཚོགས་ལ་འགྲོག་འདྲིས་དང་། ༡༩༩༢ ལོར་སྐབས་དེའི་སྲིད་འཛིན་པེ་རེ་ཛི་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་སློག་པའི་གསར་བརྗེ་བསླངས་ཤིང་བཙོན་འཇུག་ཀྱང་ཐེངས་མང་ཐེབས།
ཨ་རིར་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་ལངས་ཕྱོགས་དེས་ཁོང་ལ་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་མང་དུ་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཐོག་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་དབུལ་ཕུངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་བཅོས་སྒྱུར་ལ་ཤུགས་གནོན་བརྒྱབ་སྟབས། ཁོང་སྲིད་འཛིན་དུ་བསྟུད་མར་ཐེངས་བཞིར་འོས་ཤོག་ཐོབ། ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱའི་སྣུམ་གྱི་ཐོན་ཁོངས་ལ་བརྟེན་ནས་ཧུ་གྷོ་ཡིས་ཝེ་ནེ་ཛུ་ལཱ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་ཤུགས་རྐྱེན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་གནས་བབ་བསྐྲུན་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ཁོང་གི་ཕྱོགས་འགལ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པར་མཚོན་ན་ཧུ་གྷོ་ནི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་བ་གདུག་རྩུབ་ཅན་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ། ཁོང་གི་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་མཁན་སུ་བྱུང་པ་དེར་ལེབ་གནོན་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས་ཁོ་ལ་གདུག་རྩུབ་ཅན་མི་གཅིག་དབང་འཛིན་པ་ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡོད།
༡༩༩༨ ལོའི་སྲིད་འཛིན་བསྡུའི་སྐབས་ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་རྗེས་དེ་སྔའི་སྣུམ་གྱི་གཏེར་མཛོད་ལ་བདག་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཚོ་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་དང་སྐྱིད་པོ་རྒྱག་པའི་འཚོ་བ་སྤྱོད་མཁན་རྣམས་ཕྱིར་ཕུད་བཅོས་སྒྱུར་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གི་རྩ་འཛིན་ཡིག་ཆའི་འོག་ཡུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྲིད་ཇུས་བཟུང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་དང་ཁེ་ལས་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་རྒྱལ་ཁོངས་སུ་མཉམ་ལས་དངུལ་རྩ་འཇོག་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད། རིན་མེད་འཕྲོད་བསྟེན་ལྟ་སྐྱོང་དང་ཉམ་ཐག་མང་ཚོགས་ལ་བཟའ་འབྲུའི་སྐྱོབ་གསོ་སྤྲོད་པའི་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས། མང་ཚོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་དང་འབྲེལ་ལམ་ཡོང་ཆེད་བདུན་ཕྲག་རེ་ཡི་ནང་བརྙན་འཕྲིན་དང་རླུང་འཕྲིན་ནང་ཁོང་གིས་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་པ་མ་ཟད། མང་ཚོགས་ཚོས་ཐད་ཀར་ཁོང་ལ་ཁ་པར་བརྒྱུད་བགྲོ་གླེང་དང་དྲི་བ་འདོན་པའི་ལམ་སྲོལ་གཏོད།
༡༩༩༩ ལོར་གྲོས་ཚོགས་གསར་འཛུགས་དང་རྩ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུར་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་ཤོག་བསྡུས་པར་མང་མོས་རྒྱབ་སྐོར་བྱུང་། ཁོང་ནི་ཨ་རིའི་ཕྱི་ཕྱོགས་རྒྱ་སྐྱེད་སྲིད་ཇུས་ལ་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གདོང་མཆོང་བ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ༢༠༠༨ ལོར་ཨོ་བྷ་མར་སྲིད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྐབས་ཁོས་ཨོ་བྷ་མར་སྲིད་འཛིན་ཐོབ་པར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། “ང་ཨོ་བྷ་མའི་དགྲ་ཟླ་མིན། འོན་ཀྱང་། ཝ་ཤིན་ཊོན་དུ་རྒྱལ་ཁམས་རིང་ལུགས་པ་(རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་མངོན་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་གང་དེའི་དབང་ཤུགས་འོག་འཇུག་པའི་ལམ་ལུགས་) མེད་ཟེར་པ་མཐོང་ཁག་པོ་རེད་”ཅེས་བརྗོད།
ཨ་རབ་གསར་བརྗེ་སྐབས་ཧུ་གྷོ་ཨ་རི་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་དམིགས་འབེན་གྷ་ཌ་ཧྥེ་དང་བྷ་ཤར་སོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་ནི་ཆེད་དུ་ཨ་རིའི་ལངས་ཕྱོགས་ལ་རྒོལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། དཔྱད་བརྗོད་པ་ཚོས་དེ་ནི་ཨ་རབ་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་“ངའི་དགྲ་ཟླའི་དགྲ་ཟླ་ནི་ངའི་གྲོགས་པོ་ཡིན་”ཞེས་པའི་ལངས་ཕྱོགས་བཟུང་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད།
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
སྲིད་འཛིན་འདི་གྲོངས་ཏེ་ཨ་རི་དགའ་ཐག་ཆོད་འདུག CNN ནང་དུ་ཉིན་མ་རྟགས་པར་མི་འདིའི་བྱ་ཉེས་སྤྱོད་ལོགས་རྐྱང་རྐྱང་སྟོན་གྱི་འདུག ཡང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་གཞན་ན་ཁོ་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ངན་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྲིད་དབང་སྒེར་སྤྱོད་པའི་ནང་ནས་རང་གཤིས་ཚ་ཤོས་དང་མི་མང་ལ་ཡག་པོ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་རབ་ཤོད་ཀྱི་འདུག