རྒྱལ་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་མི་འདྲ་བའི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ ༩ ཡིས་དྲ་ལམ་བསམ་ཕྱོགས་བསྡུས་པའི་གྲུབ་དོན་ལྟར་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་བསྡུས་པའི་བསམ་ཕྱོགས་དང་བསྡུར་ན་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོ་ཟེར་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ལྡབ་གསུམ་ལྷག་གིས་མར་ཆག་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཡུ་རེ་ཤི་ཡ་ཐེབས་རྩ་(The Eurasia Group Foundation) ཟེར་བ་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་ཚུད་པའི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་གྲས་བདུན་ནང་གི་མི་མང་རྣམས་ལ་ཨ་རིར་ལྟ་ཕྱོགས་ཅི་ཡོད་ཀྱི་བསམ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཏེ། དམངས་གཙོའི་དམ་བཅའ། སྲིད་འཛིན་བྷའེ་ཌིན་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཨ་རིར་ལྟ་ཕྱོགས། ཞེས་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་། མི་འབོར་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་དང་བསྡུར་ན་ཨ་རི་དེ་མུ་མཐུད་ནས་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་ཁྲིད་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གནས་རྒྱུའི་འདོད་མོས་བྱས་ཡོད་འདུག
ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དེས་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ས་ཁམས་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ནས་ཆེས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༩ སྟེ། རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག ཉི་ཧོང་། ཨི་ཇིབ། པོ་ལན་ཌི། འཇར་མ་ནི། ཨ་ཧྥེ་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁབ་ནེ་ཇི་རི་ཡ། བྷར་ཛིལ། མེག་སི་ཁོ་བཅས་ཀྱི་ནང་གི་མི་གྲངས་ལྔ་སྟོང་ལྷག་ལ་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ཨ་རིའི་གནས་བབ་སྤྱི་དང་། ཨ་རིའི་དམངས་གཙོ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ལ་དྲི་བ་དྲིས་ཏེ་བསམ་ཤོག་བསྡུས་ཡོད་ཅིང་། བསམ་ཤོག་གི་གྲུབ་དོན་ལྟར་ན། འདས་པའི་ལོ་ངོ་གསུམ་དང་བསྡུར་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོར་ཨ་རི་དང་ཨ་རིའི་དམངས་གཙོ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་དེ་བརྒྱ་ཆ་ ༥༥ ལ་འཕར་ཡོད་པ་དང་། བསམ་ཤོག་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༦༠ ཡིས་ཨ་རིའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དེས་འཛམ་གླིང་ལ་མིག་དཔེ་ལེགས་པོ་སྟོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། མི་གྲངས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༣ གྱིས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་དེ་ཨ་རི་བཞིན་དམངས་གཙོར་འགྱུར་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་འདུག
འདི་ལོའི་བསམ་ཕྱོགས་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་མི་གྲངས་བརྒྱ་ཆ་ ༧༨ ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆར་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རང་རང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་བསྐྱེད་ཐབས་ལ་འགྲན་རྩོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། མི་མང་བརྒྱ་ཆ་ ༧༥ ཡིས་ཨ་རི་དེ་ཉིད་འཛམ་གླིང་གི་སྟོབས་ཆེན་སྣེ་ཁྲིད་རྒྱལ་ཁབ་ཨང་དང་པོ་དེར་རང་སོར་གནས་རྒྱུའི་འདོད་མོས་བྱས་ཡོད་འདུག བསམ་ཤོག་ནང་ཞུགས་མཁན་ཁྲོད་ནས་ཨ་རི་དེ་ཡིད་ཆེས་བློ་འགེལ་ཆོག་པའི་ཚོང་ཤག་ཅིག་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཨ་རི་བདམས་ཡོད་པ་དང་། ཡང་རྒྱ་ནག་བདམས་དོན་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱ་ནག་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དཔེ་བཟང་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་འདུག རྒྱལ་ཁབ་གཞིར་བཟུང་བྱས་ན། བྷར་ཛིལ་དང་པོ་ལེན་ཌི། ནེ་ཇི་རི་ཡ། རྒྱ་གར་བཅས་ཀྱིས་ཨ་རི་དང་དེའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། མེག་སི་ཁོ་དང་། འཇར་མ་ནི། ཨི་ཇིབ། རྒྱ་ནག ཉི་ཧོང་བཅས་ཀྱིས་ཨ་རིར་བར་གནས་སམ་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་འཛིན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུག
རྒྱལ་ཁབ་དགུའི་ཁྲོད་ནས་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་བསྡུས་པའི་བསམ་ཤོག་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་བརྒྱ་ཆ་ ༤༤ དང་། འདི་ལོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་བརྒྱ་ཆ་ ༣༢ ལས་བྱུང་མེད་སྟབས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ དང་བསྡུར་ན་འདི་ལོར་ལྡབ་གསུམ་ལྷག་གིས་མར་ཆག་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་བསམ་ཤོག་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱའི་མི་སེར་ཁྲོད་དུའང་། ཨ་རིར་དངོས་སུ་བསྐྱོད་མྱོང་མཁན་ཁྲོད་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༣ གྱིས་ཨ་རིར་ལྟ་ཕྱོགས་ལེགས་པ་ཡོད་ཀྱང་། ཨ་རིར་བསྐྱོད་མྱོང་མེད་པའི་ཁྲོད་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༡༩ ཡིས་མ་གཏོགས་ཨ་རིིར་ལྟ་ཕྱོགས་བཟང་པོ་བཟུང་མི་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་དགུའི་ནང་ཨ་རིར་ལྟ་ཚུལ་ངན་པ་འཛིན་མཁན་ཁྲོད་དུ། ཕལ་ཆེ་བས་ཨ་རིའི་ནང་གི་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་གནད་དོན་དེ་ཉིད་ཚབས་ཆེ་ཤོས་སུ་རྩི་བཞིན་འདུག
འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་དུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དཀའ་ངལ་དང་། ཨ་རིའི་དམག་རྣམས་ཨབ་གྷན་ནས་ཕྱིར་ཐོན་རྗེས་ཏ་ལི་བྷན་གྱི་སྲིད་དབང་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་དང་། དེ་བཞིན་འདི་ལོར་ཨུ་རུ་སུས་ཡུ་ཀེ་རེན་ལ་དམག་དྲངས་ཏེ་ཡུ་རོབ་གླིང་ཕྲན་དང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་ཆབ་སྲིད་ལ་གཡོ་འགུལ་ཆེན་པོ་བཟོས་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་པས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་རང་ཤུགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཆེ་བའི་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ལྟ་ཕྱོགས་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ད་ལན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་འདི་ལྟར། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་པེའུ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ (Pew Research Center) གིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་གིས་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ལྟ་ཕྱོགས་སྐོར་གྱི་བསམ་ཤོག་བསྡུས་པའི་གྲུབ་དོན་ནང་། མི་གྲངས་བརྒྱ་ཆ་ ༦༡ གིས་ཨ་རི་དང་མི་གྲངས་ ༢༧ གྱི་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལས་སྲིད་འཛིན་བྷའེ་ཌིན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེ་བ་དང་། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ལས་ཨ་རིར་ཚོད་འབྲེལ་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་དགོས་པའི་འདོད་ཚུལ་བཟུང་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།