མདུན་ངོས།
About Us
  • English
Advertisement
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
English
No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།

དེབ་ཐེར་ནག་པོ། ༼༨༽

བོད་ཀྱི་དུས་བབ།
༢༠༠༨/༠༨/༢༧
Share on FacebookShare on TwitterShare on EmailShare on Whatsapp

དེབ་ཐེར་ནག་པོ།-གྷོལ་ཌི་སི་ཐེན་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་མེད་པར་བཟོ་བ། ཆ་དང་པོ། ༼༨༽
(www.jamyangnorbu.com)
འཇམ་དབྱངས་ནོར་བུས་བརྩམས།
དགེ་འདུན་རབ་གསལ་གྱིས་བསྒྱུར།

 

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཟློག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནམ།

ངས་འདིའི་སྟེང་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་ཀྱི་མེད་མོད། མཐའ་ན་དེབ་འདིའི་འགྲེལ་བརྗོད་ཁ་བྱང་ བླ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཤི་བ་ (Demise of the Lamaist State) ཞེས་པ་འདིས་ཀྱང་གྷོལ་ཌི་སི་ཐེན་གྱི་དེབ་འདིའི་ཤུགས་བསྟན་གྱི་ལྟ་ཚུལ་འདི་མདུན་དུ་འདེད་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་། ཨོག་སི་ཧྥོར་ཌི་ཡི་དབྱིན་ཡིག་ཚིག་མཛོད་དུ་མིང་ཚིག་ “demise” ཟེར་བ་འདིའི་གོ་དོན་གཅིག་ནི་དབང་ཆ་དང་བདག་དབང་། ཡང་ན་ས་བདག་བརྗེ་བསྒྱུར་གྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་འཆི་བ་ལ་གོ་ཞེས་བརྗོད་འདུག རཱོ་གེ་ཊ་ (Roget) ཚིག་མཛོད་དུ་མིང་ཚིག་འདིའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ། ཤི་བ། འདས་པ། གཉིད། ནང་གི་ངལ་གསོ་སོགས་བྲིས་འདུག  སྤྱིར་བཏང་བྱས་ན། ལུང་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་འགྱུར་བ་དེ་དལ་པོར་ཕྱིན་པ་ཞིག་དང་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡང་སྤྱིར་བཏང་གིས་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་སྟེ་མགོ་འཁྲིད་ཉམས་གུད་དུ་སོང་བ་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྙོག་འཛིང་། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་མེད་པ། ནང་ཁུལ་གྱི་འགལ་ཟླ་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་དུས་ཚོད་ཅིག་གི་ནང་ལ་མིང་ཚིག་འདི་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་རེད། དེ་ལྟར་ན། ཨོ་སི་ཊི་རོ་-ཧེན་གཱི་རི་ཡཱན་གོང་མ་ (the Austro-Hungarian Empire) གྲོངས་པ་ཞེས་བཤད་ན་འགྲིག་ཡོད་མོད། ནཱ་ཛི་འཇར་མེ་ནཱི་ཡིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་སྟབས་ ཅེག་གི་སི་ལོ་ཝི་ཡཱ་ཤི་བ་ཞེས་བཤད་རྒྱུ་ནི་ཏན་ཏན་མི་འགྲིག་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་རེད་ལ། ཡང་ན་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཡོད་དུས་བོད་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། “བླ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཇི་བྱུང་དེ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་པ་ལ་དེ་ལས་འོས་ཆེ་བ་དང་ཏག་ཏག་འགྲིག་པའི་མིང་ཚིག་ནི་ བསད་པ་དང་ཡང་ན་བཅོམ་པ་ཡང་ན་དེ་ལས་ཀྱང་ལེགས་པ་རྩ་མེད་ཅེས་པ་རྣམས་རེད།

འདི་འདྲའི་ཁྱད་པར་ལ་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་པ་ནི་དོན་ཆུང་རྩོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མི་འདོད། ༡༩༣༦ ལོར་ཨི་ཊ་ལི་ཡིས་ཨི་ཐིའོ་པི་ཡ་ (Ethiopia) ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྗེས་དེར་ ཧཱ་རོལ་ཌི་ མག་མི་ལེན་ (Harold Macmillan) ༼དུས་དེར་བར་སྡོད་སྤྱི་འཐུས་ (back-bencher) ཤིག་རེད།༽གྱིས་ དུས་བབ་ ཅེས་པའི་ཚགས་པར་ལ་ཡི་གེ་ཞིག་བཏང་ནས། དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རི་སིའི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་ཆེན་ ༼ཧོ་རེ་དང་ལེ་ཝེལ་༽གཉིས་ཀྱིས་༼ཨི་ཊ་ལིའི་བཙན་དཔོན་༽མཱུ་སོ་ལི་ནཱི་ལ་འགྲིགས་འཇགས་བྱས་པ་དང་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ཨི་ཊ་ལི་པའི་སྐྱོན་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་ཨི་ཐིའོ་པ་ཡ་བ་རྣམས་ལ་ཡོད་པར་སྟོན་པའི་སྡར་མའི་སྤྱོད་པ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་རེད། མག་མི་ལཱེན་གྱི་ཚིག་གྲུབ་མཐའ་མ་དེས་དངོས་གནས་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཡོད་དེ། “ང་དམར་གསོད་བཏང་བའི་མི་ཞིག་གི་དུར་ཁྲོད་མཛད་སྒོ་ལ་བཅར་མ་མྱོང་། ངས་དེ་ནི་དེ་འདྲའི་མཛད་སྒོ་ལ་ཤི་མཁན་དང་གསོད་མཁན་བར་གྱི་ཁྱད་པར་ཏོག་ཙམ་ཞིག་འབྱེད་ཆེད་གོ་བ་ལེན་པ་ཡིན།” ཞེས་བྲིས་འདུག

མི་གཅིག་གིས་ཨུ་རུ་སུའི་གསར་བརྗེ་གླེང་དུས། མི་དེས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོག་ནས་ གོང་མ་གཟར་ (the Czar) དང་གོང་མའི་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་དང་འཐུས་ཤོར་དེས་གསར་བརྗེ་ཡོང་དགོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་བསྐྲུན་པ་རེད་ཅེས་བསྟན་ཆོག  ཡིན་ན་ཡང་བོད་མི་ཚོས་བཙན་འཛུལ་ཡོང་དགོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་དེ་ཚོ་བསྐྲུན་མེད་པ་ནི་ང་ཚོས་གསལ་པོར་ཤེས་དགོས། ཡིན་དང་ཡིན། བོད་མི་ཚོས་ཏན་ཏན་བཙན་འཛུལ་སྔོན་འགོག་ཆེད་དམག་ཤུགས་ཀྱི་ཐད་ནས་གྲ་སྒྲིག་ཡག་ག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། ཁོང་ཚོས་བཙན་འཛུལ་ཡོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་བསྐྲུན་མེད། འདི་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་མི་འདྲ་བའི་འཛམ་གླིང་གཅིག་ཡོད། དམག་འཁྲུག་གོང་གི་པོ་ལཱན་ཌི་དང་ ཅེག་གི་སི་ལོ་ཝི་ཡཱ་ལ་མཚོན་ན་རང་རང་གི་འཐུས་ཤོར་གྱི་ཆ་ཡོད་མེད་ལ་དྭོགས་པ་ཡོད་མ་རེད། ཡིན་ན་ད་བར་གྱི་ཚད་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་རབས་པ་སུ་གཅིག་གིས་ཀྱང་དེ་ཚོ་ནི་ནཱ་ཛིའི་བཙན་འཛུལ་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ་དང་ཡང་ན་ཁག་འགེལ་བྱེད་ས་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་རྩིས་བྱས་མེད།

ང་ཚོས་ད་དུང་པོ་ལཱན་ཌིའི་མི་མང་ལ་ཧ་ལམ་འཇར་མི་ནཱི་ལ་མཉམ་པའི་དམག་མི་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཅེག་གི་སི་ལོ་ཝི་ཡཱ་ལ་མཚོན་ན་དམག་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཡུ་རོབ་ཀྱི་མཚོན་ཆའི་བཟོ་གྲྭ་ཆེ་གྲས་གཅིག་ཡོད་པ་རེད། བོད་མི་ཚོ་ལ་ག་རེ་ཡོད་པ་རེད། གྷོལ་ཌི་སི་ཐེན་ལྟར་ན་རྒྱ་བོད་ས་མཚམས་སུ་བོད་དམག་དཀྱུས་མ་ ༣༥༠༠ སྐོར་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རྒྱ་དམར་ལ་མཚོན་ན། ༡༩༥༠ ལོའི་སྟོན་ཁར་ དམག་མི་ས་ཡ་ལྔ་སྐོར་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ༼༢༤༽ ངས་བོད་མི་ཚོས་བཙན་འཛུལ་དེ་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཟེར་གི་མེད། བོད་མི་མང་པོས་ང་ཚོས་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡོད་པའི་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཡིད་ཆེས་དེ་དོན་དངོས་མཐུན་པ་ཇི་ཙམ་ཡིན་མིན་རྩོད་པ་བྱེད་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་མོད། “བླ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཤི་བ་” དེའི་འཕྲལ་དང་ཐད་ཀའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་ རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་དམག་སྟོབས་ཆེན་པོ་དེས་བོད་ལ་དམག་ཤུགས་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དེ་ཡིན་པ་ལས། བོད་ཀྱི་གཞུང་འཛིན་གྲལ་རིམ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་ཡ་རབས་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་པ་དེ་མིན་པ་ནི་གསལ་པོ་བཟོ་དགོས་པ་རེད།

གྷོལ་ཌི་སི་ཐེན་གྱིས་འབད་པ་དང་བཅས་རང་གི་རྒྱལ་རབས་དེས་བོད་ཀྱི་ལས་དབང་འདི་ནི་ཨུ་རུ་སུའི་གོང་མ་གཟར་གྱི་ངང་ཚུལ་ཇི་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཟློག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་སྟོན་པར་བསྒྲུབས་པ་ནི་ངོ་མ་གླེན་རྟགས་ཤིག་རེད།  གང་ལྟར་ཡང་སྐྱེ་བོ་སུ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་རྙིང་པ་དེ་ལ་མོས་མཐུན་མི་བྱེད་པའམ་ཐ་ན་རྒོལ་གཏམ་གཏོང་ན་ཡང་། དུས་དེར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་ཁུལ་འགལ་ཟླ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་མེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་དེ་འདྲ་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པ་ནི་དྲང་པོ་མིན་པ་དེ་གསལ་པོ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། སྔར་སྲོལ་མཁྲེགས་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཤིག་གི་ནང་རང་གི་དབང་བསྒྱུར་བ་ལོ་ན་མ་སོན་བར་དུ་ཆབ་སྲིད་གཏན་འབེབས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ལ་སྒུག་དགོས་པ་འདིའི་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་རྒྱུན་ལྡན་པ་ཞིག་ནི་ཡོད་ཡོད་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། གཙོ་འཛིན་དང་རྒྱལ་པོ་མགོ་རྟིང་སློག་ཏུ་འཇུག་པའི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་གནད་ཆེའི་དོན་དངོས་སྟེ། དཔེར་ན་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་དང་ཞིང་ལས་ཀྱི་འཐུས་ཤོར། ད་དུང་རིན་ཐང་ཚད་མེད་འཕར་བ་ ༼འཇར་མེ་ནཱིའི་ཝའེ་མཱར་སྤྱི་མཐུན་དང་རྒྱ་ནག་གི་གོ་མིན་ཏང་གི་གནས་ཚུལ་གྱི་ནང་བྱུང་བ་༽ལྟ་བུ་ནི་བོད་ལ་མཚོན་ན་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་པའི་ཚིག་ཁོ་ནས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐུབ་པ་རེད། ༡༩༤༧ ལོར་བོད་དུ་ཕྱིན་པའི་ཡུ་རོབ་པ་ཞིག་གིས་བརྗོད་དོན་ལ། ཕག་རི་ས་ཁུལ་གྱི་དངུལ་ཛ་སྒྱུར་བྱེད་མཁན་ཚོས་ རྒྱ་གར་༼དབྱིན་ཇིའི་རྒྱ་གར་༽སྒོར་མོའི་ཛ་ཆག་ནས་ “དེ་ལས་བརྟན་ཆེ་བའི་བོད་ཀྱི་སྒོར་མོ་ལས་རིན་ཆུང་བ་ཡོད་པ་རེད་”༼༢༥༽ཅེས་ནན་བཤད་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཟེར། ངོ་མ་བཤད་ན་བཙན་འཛུལ་གྱི་སྔ་དགུང་དེར་ཡང་། བོད་ནི་ཏོག་ཙམ་ཡིད་ཚིམ་འོས་པ་ཞིག་དང་དམག་འཁྲུག་གི་མཇུག་དེ་མ་ཐག་གི་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོ་ལས་ཕལ་ཆེར་ལེགས་པ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

ངས་སྔོན་དུ་བཤད་པ་ལྟར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་འདི་ཧ་ཅང་འགྲིག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས། བོད་ཀྱི་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཁུངས་དང་ལྷ་ས་རླུང་འཕྲིན་བཙུགས་པ་དང་། ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་དང་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཚོགས་འདུ་ལ་ཞུགས་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཞུགས་རྒྱུའི་ཆེད་རང་གི་ཐོག་མའི་གོམ་པ་ཆུང་གྲས་དེ་སྤོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཐ་ན་དགོན་པའི་རྙིང་ཞེན་པ་ཚོས་ཀྱང་དེང་རབས་ཅན་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་སློབ་སྦྱོང་གི་རིན་ཐང་དེ་ཚོ་ཤེས་མགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་རེད། ༡༩༤༧ ལོར་བོད་གཞུང་གིས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཏེ་ རྡོ་རྗེ་གླིང་གི་སཱེན་ཊི་ ཇཱོ་སི་ཕི་མཐོ་སློབ་ཏུ་སློབ་མ་བཅུ་གཏོང་གཏན་འཁེལ་སྐབས་དེར་སེར་མོ་བའི་ལས་བྱ་ཚོས་སློབ་མ་ལྔ་དགོན་པའི་སྡེ་ཁག་ནས་གཏོང་དགོས་པའི་སྐུལ་ལྕག་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཐ་ན་དགོན་སྡེ་དག་དང་བླ་བྲང་དེ་ཚོ་ཡང་འགྱུར་བ་འགྲོ་མགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་རེད། རྭ་སྒྲེང་དགོན་པའི་ཐོག་ནས་བཀའ་བློན་སྦུག་གི་ཀུ་མུ་དི་ནི་ཁྱིམ་སྡེའི་སློབ་གྲྭ་དེར་དེང་རབས་མཐོ་སློབ་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་ལེན་ཕྱིར་བྱིས་པ་བཅུ་གཉིས་བཏང་བ་རེད། ང་ལ་ཤི་ལོང་ཞེས་པའི་ས་ཆར་རྒྱ་གར་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱ་བགྲེས་ཡོལ་ཞིག་ལ་ཐུག་པ་དེས་ཁོང་ནི་དེའི་གྲས་སུ་འདམས་པའི་སློབ་མ་གཅིག་ཡིན་ཞེས་བཤད་བྱུང་།

ད་དུང་རྭ་སྒྲེང་གི་རྙོག་ཁྲ་དེ་མི་མང་གི་སེམས་ནས་ཡལ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།  ཡིད་འགུག་པ་དང་ཐུགས་རིག་གྲུང་བའི་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་༼༧སྤྲུལ་སྐུ་འདམ་ཕྱོགས་འདི་ལ་རྩོད་རྙོག་རྩ་ནས་མེད་པ་དང་དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་སྤྱི་མོས་ཀྱང་བྱས་ཡོད།༽དགུང་ན་སོན་ཉེ་ཡོད་བརྟེན། སྤོབས་པ་ཏོག་ཙམ་དང་བཅས་༼འགལ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལག་པ་མ་འཆང་བར་༽བཤད་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་མེད་ཚེ། བོད་ནི་རིམ་གྱིས་འགྱུར་བ་སོང་ནས་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ཡོད་པ་རེད་༼ལམ་དུ་ཡོད་པའི་བཟློག་མེད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆུང་ཚགས་འགའ་རེ་ཡོད་ཤག་དང་བཅས་༽ལ། ཐ་ན་རང་གི་གཞུང་དེ་ཡང་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། འབྲུག་ཡུལ་གྱིས་ད་ལྟའི་དེ་ལྟར་བྱེད་རྒྱུར་ཕྱོགས་ཡོད་པ་ལྟར་རེད།

ངོ་མ་བཤད་ན་བོད་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་དང་བསྡུར་ན་འགྱུར་བཅོས་ཀྱི་ལམ་ཁའི་ཐོག་སྔོན་ལ་བསྐྱོད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་རབས་པ་ཨེ་ལེག་སི་ མེག་ཀའེ་ (Alex McKay) ཡིས་བཤད་དོན་ལ། “སྦས་ཡུལ་བོད་”ཀྱི་སྣང་བརྙན་ནི་མཚར་སྒྲུང་ཞིག་རེད་ལ། ༡༩༥༠ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་མ་བྱས་གོང་དུ་ “ཧི་མ་ལ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་དཔེར་ན་འབྲུག་ཡུལ་དང་ཟངས་དཀར། ད་དུང་བལ་ཡུལ་ལ་ཕྱིན་པའི་གྲངས་ཀ་ལས་ཀྱང་ཆེས་མང་བའི་”༼༢༦༽ནུབ་ཕྱོགས་པ་བོད་དུ་བསྐྱོད་ཡོད་པ་རེད། འགྲུལ་བཞུད་པའི་གྲངས་འབོར་ནི་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་ཞུ་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ན་ཡང་གོང་གསལ་གྱི་བསམ་ཚུལ་དེ་སྟོན་རྒྱུ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་བསྡུར་རིམ་འདི་ཡང་བྱས་པ་ཡིན་ནོ༎

མཆན་དང་ཁུངས།
 [1] E.R. Hooton, The Greatest Tumult: The Chinese Civil War 1936-49, Brassey’s (UK), 1991.
[2] Amaury de Riencourt, Lost World Tibet, Key to Asia, Victor Gollancz, London 1950.
[3] Tsung-lien Shen & Shen-chi Liu, Tibet and the Tibetans, Stanford University Press, California, 1953.
[4] K. Dhondup, The Water-Bird and Other Years, A History of the 13th Dalai Lama and after, Rangwang Publishers, New Delhi, 1986.
[5] སྡེ་ཁག་གཅིག་གིས་ཀྱང་ས་ཆ་བཞག་ནས་བྲོས་པ་དང་། ངོ་ལོག ཡང་ན་མགོ་འདོགས་བྱས་རིགས་མེད། སྡེ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ནི་བོད་ཀྱི་གཞུང་དམག་དང་ལྷན་དུ་བཞག་ཡོད་པ་དེ་ཚོས་ཧ་ལས་པའི་རྐྱེན་ངན་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་པ་རེད་ལ། ཁ་ཤས་ཤིག་རྩ་མེད་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་མདོ་སྤྱི་ཐོན་ཟིན་པའི་ཤུལ་དེར་སྡེ་ཁག་གཅིག་གིས་ལས་ཤག་དེ་བཅོམ་ཡོད་པ་འདྲ་མོད། རཱོ་བྷར་ཊི་ ཧྥོར་ཌི་ལྟར་ན། བོད་ཀྱི་གཞུང་དམག་ཚོའི་ཁག་གཅིག་ལ་ཡོད་པ་ཇི་བཞིན་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་མཐུན་རྐྱེན་མེད་པ་དེས་ཁམས་པ་ཚོ་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་བཅུག་པ་དང་། ཁོང་ཚོས་དྲང་བདེན་གྱི་ཐོག་ནས་རང་གི་མགོ་འཁྲིད་ཀྱིས་རྒྱབ་ཏུ་བསྐྱུར་བཞག་པ་ཞིག་ཚོར་བ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། ཧྥོར་ཌི་ཡིས་དེ་ནས་ང་ཚོ་ལ་བཤད་དོན་ལ། དམག་སྤྱི་རྨུ་རྒྱ་ཡི་དཔུང་ཁག་ཡིབ་བཞིན་པ་དེ་ཚོ་རྗེས་ལ་ཆབ་མདོའི་གྲོང་བརྒྱུད་ནས་སོང་ཞིང་། གྲོང་ཁྱེར་དུ་དགའ་སྤོབས་ཀྱིས་ཁེངས་ཞིང་། སྒྲིག་ལམ་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་བ་རེད། ཅེས་བཤད་འདུག
[6] Discussion with Tsering Shakya.
[7] Bernard Lewis, From Babel to Dragomans. Page 389.
[8] Alastair Lamb, Britain and Chinese Central Asia, The Road to Lhasa 1767 to 1905, Routledge and Keegan Paul, London, 1960. Pg 180.
[9] L.A. Waddell, Lhasa and its Mysteries, London, 1905.
[10] Lamb, Ibid. Pg 186.
[11] Ibid Page 203
[12] སྐུ་ཚེ་གང་རིང་རྡོར་གླིང་དུ་བཞུགས་པའི་ངེད་ཀྱི་ཨ་མའི་རྨོ་ལགས་ཚེ་འཛིན་སྒྲོལ་མ་ལགས་དང་ལྷན་དུ་བཀའ་མོལ་ཞུས་པ།  ཆུ་རྫིང་གི་རྒྱབ་དེ་ག་རང་དུ་ཡོད་པའི་ བྷི་ལེ་ཝུ་མགྲོན་ཁང་དེ་ངེད་ཀྱིས་ནང་མིའི་རེད། འཇམ་ནོར་གྱིས།
[13] ibid pg 215
[14] དབྱིན་ཇིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ།  Wikipedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Younghusband_Expedition
[15] Berry Scott, Monks, Spies and a Soldier of Fortune: The Japanese in Tibet, St. Martin’s Press, New York, 1995.
[16] Markov.S., ‘Tibetskye Chetki” (“Tibetan rosary”). P 101, Prostor (Alma-Ata), No 1, 1976.
[17] Ular Alexander, ‘The Policy of the Dalai Lama’, pg 42-43. Contemporary Review, No 87, January-June 1905
[18] Shakabpa, Tsepon W.D. Tibet: A Political History, Yale University Press, 1967.
[19] Conversation with my mother Lodey Lhawang, nee Tethong.
[20] Maja Tsewang Gyurme, interview 14 March 1992, Dharamshala.
[21] Yuthok Dorjee Yudon, House of the Turquoise Roof, Snow Lion Publications, Ithaca NY., 1990.
[22] Drakton Jampa Gyaltsen, conversation in Dharamshala in 1997.
[23] D.S. Kansakar Hilker, Syamukapu; the Lhasa Newars of Kalimpong and Kathamandu, Vajra Publications, Kathamandu, 2005.
[24] O’Balance, Edgar., The Red Army of China, Faber & Faber , London, 1962.
[25] Ibid. Amaury de Riencourt
[26] Alex McKay, Tibet and the British Raj; The Frontier Cadre 1904-1947, Curzon Press, 1997 Surrey.

བསྒྱུར་མཁན་གྱི་མཆན།
    •    གོང་གསལ་གྱི་ཆ་དང་པོ་འདི་བསྒྱུར་གྲུབ་ནས་འདིར་བཀྲམས་ཡོད་ཅིང་། ཆ་གཉིས་པ་དེ་མི་རིང་བར་བསྒྱུར་ནས་འདི་དང་ལྷན་དུ་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུ་གི་ཡིན།
    •    དབྱིན་ཡིག་གི་མ་ཡིག་ནི་ཟུར་གསལ་གྱི་འབྲེལ་ཐག་ན་ཡོད་པས། ཀློག་མཁན་ཚོས་འགྱུར་བཅོས་དང་གསལ་བཤད། ནོར་བཅོས་སོགས་གནང་ན་དེ་ལུགས་ཀྱིས་འགྱུར་བཅོས་ཞུས་ཆོག་པ་ཞུ།
    •    རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་འཇམ་ནོར་ལགས་ཀྱིས་ཕྲན་ལ་རྩོམ་ཡིག་འདི་བསྒྱུར་བའི་གོ་སྐབས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་ཡིན།

འབྲེལ་ཡོད་གསར་འགྱུར།

The people involved in the brawl received administrative penalties on Friday. Photo: Handout (SCMP)
Mobile App

རང་བཙན་ནམ་འཇིགས་སྐུལ་བའི་དོགས་གཞིའི་འོག་མི་ ༣༡ འཛིན་བཟུང་བྱས།

ཆུ་ཚོད་ ༡༦ སྔོན་ལ།
The Ministry of Civil Affairs of the People’s Republic of China (PRC) released the 5th list of names geolocating locations in the Indian state of Arunachal Pradesh, 11th May 2025.
Mobile App

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ས་ཁུལ་དང་རི་ཆུ་ ༨༩ ལ་མིང་གསར་པ་བཏགས།

ཆུ་ཚོད་ ༡༧ སྔོན་ལ།
བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེའི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་དང་བཅུ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས། དུས་བབ་གསར་ཁང་གིས་པར་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས། ༢༠༢༥།༥།༡༥
Mobile App

བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེའི་སློབ་མ་ ༣༠ ཡིས་ཡིག་རྒྱུགས་ཁྲོད་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ཡན་བླངས།

ཆུ་ཚོད་ ༡༧ སྔོན་ལ།
Advertisement for App

ནོར་གླིང་མཐོ་སློབ་ཏུ་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་སློབ་འཇུག་གསལ་བསྒྲགས།

ཆུ་ཚོད་ ༢༡ སྔོན་ལ།
གཏན་ཉིན་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་བཞིན་པ། དུས་བབ་གསར་ཁང་གི་པར། ༢༠༢༥།༥།༡༤
Mobile App

སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལུས་རྩལ་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་བཞིན་འདུག

༢༠༢༥/༠༥/༡༤
Mobile App

བཙན་བྱོལ་གྱི་སྐྱེས་མ་དང་རྩོམ་རིག་ཅེས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་དཔེ་དེབ་ཅིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་།

༢༠༢༥/༠༥/༡༤

དཔྱད་མཆན་སྤེལ། Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

སྤྱི་ཚོགས་དྲ་གནས།

ཁྱབ་བསྒྲགས།

དྲ་ངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚང་མའི་པར་དབང་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ལ་ཡོད།

གློག་འཕྲིན།

editor@tibettimes.net | office@tibettimes.net

ཁ་པར།

+91-98823-47075 | +91-92189-38041 | +91-81972-44372

Welcome Back!

OR

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

No Result
ཆ་ཚང་གཟིགས།
  • གསར་འགྱུར།
    • ༸གོང་ས་མཆོག གསར་འགྱུར།
    • བཙན་བྱོལ།
    • བོད་ནང་།
    • རྒྱལ་སྤྱི།
    • རྒྱ་ནག
    • ༧གོང་ས་མཆོག གསུང་འཕྲིན།
  • རྩོམ་ཡིག།
    • བསམ་ཚུལ།
    • སྒྱུར་རྩོམ།
  • བརྙན་མཛོད།
    • གླེང་མོལ།
    • མེ་ལོང་།
    • ང་ཡི་བཙན་བྱོལ་བ།
    • གངས་ཕྲུག
    • དྲ་བརྙན་གསར་འགྱུར།
  • ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་ཁྱབ་བསྒྲགས།
    • དུས་བབ་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས།
    • གླ་ཡོད་རིན་གོང་།
  • པར་མཛོད།
    • ང་ཚོའི་པར།
    • གསང་འགྱུར་པར་རིས།
  • དཔེ་དེབ།
  • རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
  • ང་ཚོའི་སྐོར།
    • བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཀྱི་བྱུང་རིམ།
    • རྩ་ཆེའི་གསུང་འཕྲིན་ཁག
    • English
    • Chinese