བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་ཀྱི་རྟགས་དང་བཅོས་ཐབས་བཅས་ལ་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐད་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ཕྱོགས་བསྡུས།

བལ་ཡུལ་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་སྨན་པ་ཉི་མ་ཚེ་རིང་དང་
ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་གཡུ་ཐོག་ཚང་གཉིས་ནས་བསྒྲིགས།

སྔོན་དུ་གླེང་བའི་གཏམ།

ཕྱི་ལོ་༢༠༡༩ལོའི་(Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གིས་འཛམ་གླིང་མི་མང་ཡོངས་ཀྱི་ལུས་སེམས་དང་རྒྱུ་ནོར་གཉིས་ཀར་དཀའ་ངལ་རབ་དང་རིམ་པ་འཕྲད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར། བལ་ཡུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་ཀྱང་རིམས་འགོག་བྱ་བ་གཙིགས་སུ་བཟུང་སྟེ་སྨན་བཅོས་ལས་དོན་ཆེད་ཧུར་བརྩོན་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་བཏང་ཡོད་པ་གཞིར་བཟུང་གིས། ཉེ་ཆར་བལ་ཡུལ་འཕྲོད་བསྟེན་དང་མི་འབོར་ལྷན་ཁང་(Ministry of Health &Popula-tion) དང་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁང་(Ministry of Education)གཉིས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་འོག་ཏུ། བལ་ཡུལ་གཞུང་གི་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ཁང་དང་བལ་ཡུལ་སྲོལ་རྒྱུན་སྨན་ལུགས་(Complementary and alternative medicine)དང་། རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པ། (SowaRigpa)བཅས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་སྨན་པ་སྐོར་ཞིག་ནད་པ་མང་པོ་ཐོན་སའི(Tarai)ཁུལ་གྱི་ས་གནས(Dharan, Mahotari,Biratnagar)སོགས་སུ་ཆེད་མངགས་ཀྱིས། ཡུལ་དེའི་མི་མང་ལ་”རིམས་འགོག་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ཤེས་བྱའི་གོ་རྟོགས་འཕེལ་བའི”ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དེས་ཕན་ཐོགས་གང་ལེགས་བྱུང་ཡོད་པར་བརྟེན། ཐེངས་འདིར་བསྐྱར་དུ་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཨེམ་ཆི་བསྟན་འཛིན་དར་རྒྱས་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ངོས་ནས་ཀྱང་། ད་ཆར་ནད་པ་མང་པོ་ཐོན་སའི་(Tarai)ས་ཁུལ་གཙོས་པའི་མི་མང་ལ་ཆེད་དུ་སྨན་བཅོས་བྱེད་ཆེད། རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ལྟར་དུ། (Covid-19) ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཀྱི་རྟགས་དང་བཅོས་ཐབས་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ། ས་བཅད་བཅུ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའི་སྒོ་ནས་འདིར་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད།

དང་པོ། ནད་ཀྱི་མིང་ཐོགས་ཚུལ།
༢༠༡༩ལོའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་གློ་བའི་རིམས་གསར་པ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ལྦུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་དང་། ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པའི་དུས་རིམ་ཁྲོད་དུ། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་(WHO)དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ་(Covid-19)ཞེས་བསྡུས་མིང་བཏགས་པ་དང་། མིང་ཧྲིལ་བོར་(Novel CoronaVirus)ཞེས་མིང་བཏགས་ཡོད་པ་གཞིར་བཟུང་གིས། ཕྲ་མཐོང་ཆེ་ཤེལ་འོག་ཏུ་ནད་དུག་དེའི་བཟོ་དབྱིབས་ནི་སྤྱི་ཡོངས་ནས་བལྟས་ཚེ། ཉི་ཟླའི་གུར་དང་གོང་མའི་དབུ་རྒྱན་ཏོག་(Corona)དང་འདྲ་བའི་དུག་སྲིན་ཕྲ་མོ་ཞིག་ཡིན་པར་བཤད་པས། དེའི་མིང་ལ་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་དང་། ཏོག་གསར་གློ་ཚད་ལ་སོགས་པའི་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་བྱུང་ཡོད་ལ། རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལས་བཅོས་དཀའ་བའི་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ནད་འདི་གཉན་རིམས་ལས་མ་འདའ་བ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ངོ་།།

གཉིས་པ། གཉན་རིམས་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན།
གཉན་རིམས་ནད་ལས་གཉན་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་མཁའ་རླུང་དུ་གནས་པའི་དུག་ཅན་གྱི་སྲིན་བུ་པར་པ་ཏ་དང་དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་ནད་དུག་དེའི་ནང་གི་ལུས་ལ་གནས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྲིན་བུ་འཁྲུགས་ནས་འཕྲལ་དུ་སྲོག་ལ་རྒོལ་ཞིང་ཉེན་འབྱུང་བའི་ནད་གདུག་པ་ཅན་ལ་གཉན་དང་། རིམས་ནི་འགོས་པའི་དོན་དང་། དེ་ཡང་རིམ་གྱིས་མདངས་ཁྲག་ཤ་ཚིལ་རུས་སོགས་ལ་བབས་ནས་ཡམས་སུའམ་རིམ་གྱིས་ཁྱབ་འགྲོ་བ་ཞིག་ལ་རིམས་ཟེར།

གསུམ་པ། གཉན་སྲིན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་དཔྱད་པ།
སྤྱིར་(Corona Virus)ནད་དུག་ནི་རང་བྱུང་ཁམས་སུ་ཡོངས་ཁྱབ་ཐོག་གནས་ཡོད་པའི་ནད་དུག་གི་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་མོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ནད་དུག་དེར་དབྱེ་ན་རིགས་བདུན་ཡོད་ཅིང་། མིག་སྔར་གསར་བྱུང་(Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་དེ་དང་(SARS)ནད་དུག(MERS)ནད་དུག་བཅས་ནི་(Corona Virus)ནད་དུག་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ནད་དུག་སྤུན་ཟླ་ཡིན་ཞིང་། ནད་དུག་དེ་དག་གི་གཞི་རྕའི་སྒྲིག་སྟངས་ཐད་ཁྱད་པར་ཡོད་ལ། (Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་འདི་ནི་(SARS)ནད་དུག་དང་(MERS)གཉིས་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་ཐད་བརྒྱ་ཆའི་༧༠%ཙམ་མམ་རྫས་སྣ་བཞི་ལས་གཞན་རྣམས་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་རུང་། དེ་གཉིས་དང་བསྡུར་ན་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་ཚད་ཧ་ཅང་མཐོ་བོ་ཡིན།

དེ་བཞིན་དུ། རང་རེའི་གསོ་རིག་གཞུང་ལས། གཉན་སྲིན་འདིའི་མིང་ལ་”ཏྲེ་ཏྲེ་ཧོའམ་བརྤ་ཏ་”ཞེས་བརྗོད་པ་དང་། གཟུགས་དབྱིབས་ནི་”རྩངས་བའི་མགོ་འདྲ་བ། ཁ་ཆེ་བ་སྦྲུལ་འདྲ་བ། མཇུག་རིང་བ་བླ་རྟ་འདྲ་བ། ཁྲག་ནང་རྐང་མེད་ཟླུམ་གཟུགས་ཅན་”དང་། ཆེ་ཆུང་དང་རྒྱུ་ཤུགས་ནི། “སྐྱེ་བོ་ཕལ་བའི་མིག་གིས་ལྟར་མི་མངོན་པ། རླུང་གཤོག་ལྡན་པས་ཕྱོགས་ཀུན་རྒྱུ་སྟེ་བར་སྣང་ཁམས་ནས་བ་སྤུ་སྣ་སྒོར་འཇུག་ནུས་པ་”བཅས་སོ།

བཞི་པ། ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་དཔྱད་པ།
(Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་འདི་སྤྱིར་ཕ་ལྦང་དང་དུག་སྦྲུལ་སོགས་ལྟ་བུའི་འདབ་ཆགས་དང་སྲོག་ཆགས་མང་པོ་ཞིག་གི་ལུས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པ་དེ་ང་ཚོ་མིའི་རིགས་ཀྱིས་འདོད་པའི་དབང་གིས་སྲོག་ཆགས་དེའི་རིགས་ཀྱི་ཤ་ཟོས་པ་ལས་མིར་འགོས་པ་དང་། དེ་ནས་མི་ནས་མི་ལ་འགོས་ཁྱབ་བྱུང་བ་དང་། གཙོ་བོ་ནད་པའི་དབུགས་ལམ་བརྒྱུད་དེ་ཁ་སྣ་ནས་ཐོན་པའི་མཆིལ་ཟགས་དང་། མི་གཙང་བའི་དུག་གི་ཁ་རླངས་སོགས་ལས་བསྐྱེད་ཡོང་བ་ལྟར་དུ། རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་བཞི་ལས་ཀྱང་། “ལྔ་བརྒྱ་དུས་ཀྱི་ཐ་མར་གྱུར་ཙ་ན།། མི་རྣམས་འདོད་པའི་དབང་གིས་ལོག་པར་སྤྱོད།། དེ་དུས་མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་འཁྲུགས་ཏེ།། ནད་ཀྱི་ཁ་རླངས་སྤྲིན་དུ་ཆགས་པ་ལས།།” སོགས་གསུངས་པ་ལྟར། ཐོག་མར་ནད་དེའི་སློང་བའི་རྒྱུ་ནི་བདག་འཛིན་མ་རིག་ལས་བྱུང་ཞིང་། མ་རིག་པ་ནི་མི་རྣམས་འདོད་པའི་དབང་གིས་དམ་པའི་ལམ་ལས་ལོག་པ་ཡིན་ལ། དེར་བརྟེན་ནས་ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ་ཁྲོས་ཤིང་མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་འཁྲུགས་ཏེ་ནད་རྒྱབ་གདོན་གྱིས་བྱས་པའི་གཉན་རིམས་གཙོ་གྱུར་གྱི་ནད་ཀྱི་ཁ་རླངས་སྤྲིན་ལྟར་འཁྲིགས་ཤིང་རིམ་གྱིས་བསོད་ནམས་དམན་ཞིང་ལུས་སྟོབས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མི་ལ་འགོ་འགྲོ་བར་གསུངས་ཡོད།

ལྔ་བ། ནད་སློང་བར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་ལ་དཔྱད་པ།
(Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཚོས་མིག་སྔའི་ཚོད་དཔག་ལས། གྲང་ངར་ནི་ནད་དུག་དེའི་གསོག་ལྡང་ལ་ཧ་ཅང་འཚམ་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་དང་། ཐོག་མར་མཆེད་ཁུངས་ནི་རྒྱ་ནག་ལྦུའུ་ཧན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མཚོ་ཟས་ཁྲོམ་རྭ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་སྨྲ་བར་གཞིགས་ན། གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་ལས།། “གཞན་ཡང་དུས་བཞིའི་འབྱུང་བ་དམན་ལྷག་ལོག ། དྲག་ཤུལ་དྲི་དུགས་ཁྲོ་འཇིགས་མྱ་ངན་འདོད།། ཁ་ཟས་མ་སྙོམས་པ་ཡིས་རིམས་སུ་འགྱུར།།” ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་དུ། དེ་ལས་གཞན་པ་ཡང་དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་དེ་ནམ་ཟླ་དུས་བཞིའི་འབྱུང་བ་ཁམས་དམན་ལྷག་ལོག་པ་ལྟ་བུར་ལོ་འདིའི་དུས་བཞིའི་འགྱུར་བ་དུས་ཐོག་ཏུ་མ་ཕྱིན་པར་དགུན་སྨད་རིང་ཞིང་གྲང་ངར་ཆེ་ལ། “སྤྱིར་ན་གློ་བ་བད་ཀན་ཡུལ་ཡིན་པས།། དབྱར་དུས་བདེ་ལ་དགུན་དུས་ན་བ་དང་།།” སྤྱོད་ལམ་དྲག་ཤུལ་བྱས་པ་དང་ནད་པའི་ནད་དྲི་ཕོག་པ་དང་འབྱུང་བོའི་དུགས་ཀྱི་ཟེར་ཕོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དྲག་པོ་སྐྱེས་ཏེ་ཁྲོ་ཞིང་འཁྲུགས་པ་དང་། གཏི་མུག་ཅན་སེམས་ཞུམ་པའི་དབང་གིས་འཇིགས་སྐྲག་དང་། ཡིད་གཅུགས་པ་དང་བྲལ་བ་སོགས་ཀྱིས་མྱ་ངན་གྱིས་གདུང་བ། ལྷག་པར་དུ་ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་འདོད་ཆགས་ཏེ་དུག་གསུམ་གྱི་དབང་གིས་ཁ་ཟས་མ་སྙོམས་ཤིང་ལུས་ཁམས་དང་མ་འཕྲོད་པ་བསྟེན་པའི་དབང་གིས་ནང་གི་འབྱུང་བ་འཁྲུགས་ཏེ་རིམས་སུ་འགྱུར་རོ།

དྲུག་པ། ནད་ཀྱི་རྟགས་ལ་དཔྱད་པ།
(Covid-19)ནད་དུག་གི་ནད་རྟགས་སུ་ཚ་བ་འཕར་བ་དང་། ཡན་ལག་གི་རུས་ཚིགས་ན་བ། གློ་སྐམ་ལུ་བྱེད་པ། གྲེ་བ་དང་མིད་པ་མི་བདེ་བ། སྣ་ཆུ་ཐོན་པ། ཧབ་སྦྲིད་རྒྱག་པ། ལུས་ཉོབ་པ། ཐང་ཆད་པ། གྲང་ཤུམ་རྒྱག་པ། གྲོད་ཁོག་བཤལ་བ། སྟོད་གཟེར་བ། དབུགས་ལམ་མི་བདེ་བ། དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་དཀའ་བ། ཚབས་ཆེ་ན་ཚ་བ་ཆེར་རྒྱག་པ་དང་། བརྒྱལ་འགྲོ་བ། ཡང་ན་ཉིན་གསུམ་ནས་བཅུ་དང་། ཉིན་བཅུ་བཞི་ལ་ཚ་བ་མེད་པའི་ནད་རྟགས་སོགས་མངོན་ཡོང་ལ། བརྟག་དཔྱད་སྐབས་སུ། མཁལ་མ་དང་མཆིན་པའི་བྱེད་ལས་རྒྱུན་ལྡན་ལྟར་མེད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཀྱང་འབྱུང་། ད་ལམ་རྒྱ་ནག་ནས་(Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གི་ནད་པ་གྲངས་༢༠༠༠ ལྷག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་ཐུན་མོང་གི་བརྒྱ་ཆའི་གྲངས་ཚད་ཀྱི་ནད་རྟགས་ནི། [ཚ་བ་འཕར་བ་བརྒྱ་ཆ་༨༧.༩% གློ་ལུ་བ་བརྒྱ་ཆ་༦༧.༧% འཁྲུ་བཤལ་བརྒྱ་ཆ་༣.༧% སྐྱུགས་པ་བརྒྱ་ཆ་༥.༠% ]ཡིན་པ་དང་། གློག་པར་རིག་པས་བརྟག་དཔྱད་(X-ray Computed tomography)བྱས་པ་ལ། [གློ་ཚད་བརྒྱ་ཆ་༧༦.༥%]རྟགས་མངོན་པ། གཞན་ཡང་རྒྱུན་སྲོལ་ཁྲག་ལ་ཞིབ་བཤེར་(Blood routine examination)གྱིས་བརྟག་པ་ནི། [རྨེན་བུ་ཕྲ་ཕུང་ཉུང་བྲི་(Iymphopenia)བརྒྱ་ཆ་༣༥~༧༥% (LDH)བརྒྱ་ཆ་༢༧~༩༢%(CRP)འཕར་ཚད་བརྒྱ་ཆ་༧༥~༩༣% (ERS)འཕར་ཚད་བརྒྱ་ཆ་༨༥%སླེབས་པ། ཕྲ་ཕུང་དཀར་པོ་ཉུང་བྲི་(Leukopenia)བརྒྱ་ཆ་༥༠~༩༨% ཁྲག་དམར་སྤྲི་དཀར་ཉུང་བྲི་(Hb-Hemoglobin)བརྒྱ་ཆ་༤༡~༥༠%]བཅས་ཀྱི་རྟགས་ཀྱང་བསྟན་ཡོད།

གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་དུ། • རྒྱུད་ཀྱི་བལ་ནད་གསོ་བའི་ལེའུ་ལས། “དང་པོ་མ་སྨིན་རིམས་ཀྱི་མངོན་ཚུལ་ནི།། ཕྲུམ་སེར་ཡུན་རིང་མགོ་རྐང་ཚིགས་གཞི་ན།། ལུས་ལྕི་སྒྱིད་སྒྱུར་རྨི་ལམ་ཟ་ཟི་མང་།། གཡལ་མང་རྣ་བ་འཐིབས་ལ་ཤེས་པ་མྱོས།། ཉི་མ་སྙེག་ཅིང་ཁྱད་པར་སྲོད་ལ་ན།། ཁ་ཁ་མགོ་བོ་ན་ཞིང་དང་ག་འགག ། རྩ་རྒྱུད་ཕྲ་མགྱོགས་གཡོ་ཞིང་ཆུ་མདོག་རྙོགས།།” ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་དུ། དང་པོ་མ་སྨིན་པའི་རིམས་ཀྱི་མངོན་ཚུལ་ནི་ཕྲུམ་སེར་ཡེ་གྲང་ཤུམ་ཡུན་རིང་བྱེད་ལ་མགོ་དང་རྐང་ལག་གི་ཚིགས་གཞི་ན་བ་དང་ལུས་ཡོངས་ལྕི་ལ་སྒྱིད་སྐྱུར་ཏེ་བྱ་བ་མི་འདོད་ཅིང་རྨི་ལམ་ཟ་ཟི་མང་བ། གཡའ་མང་ཞིང་རྣ་བ་ཡང་འཐིབས་ལ་ཤེས་པ་མྱོས་ཏེ་གང་ཡང་མི་རྟོགས་པ་དང་ཉི་མ་འདོད་ནས་སྙེག་ཅིང་ཁྱད་པར་དུ་སྲོད་དུས་ན་བ་དང་ཁ་ཁ་ལ་མགོ་བོ་ན་ཞིང་ཟས་ཀྱི་དང་ག་འགགས་པ། རྩ་རྒྱུད་ཕྲ་ལ་མགྱོགས་པ་དེ་ཡང་སྐད་ཅིག་ལ་གཡོ་ཞིང་ཆུ་མདོག་རྙོག་མ་ཅན་འོང་བའི་ནད་རྟགས་བསྟན་ཡོད་ཅིང་། (Covid-19)ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གློ་ལ་བབས་ཤིང་གློ་བའི་རྩ་སྦུབས་ཕྲ་མོའི་ནང་ཞུགས་ཏེ་དབུགས་གཏོང་ལེན་དཀའ་བའི་རྟགས་ནི། • རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱས་ཚད་ལེའུར། “གློ་ལ་རྒྱས་ན་དབུགས་ཐུང་བྲང་རྒྱབ་གཟེར།། མགོ་འཁོར་དབུགས་རྔམ་སྐད་འགག་གློ་སྙིང་རྡུང་།། མཚན་མོ་ཉལ་ཁར་གློ་མང་ཁ་གདོང་སྐྲངས།།” ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དུའང་། གཉན་རིམས་གློ་ལ་བབས་ན་དབུགས་གཏོང་ལེན་དཀའ་ཞིང་བྲང་ཁོག་ལ་གཉན་ཚད་ཀྱིས་གཟེར་བ། མགོ་འཁོར་ལ་དབུགས་འཚང་ཞིང་སྐད་འགག་ཅིང་གློ་སྙིང་བརྡུང་བ། མཚན་མོ་གཉིད་ཁར་གློ་ལུ་བ་མང་ཞིང་ངོ་གདོང་སྐྲངས་ཡོང་བ་བཅས་ཀྱི་ནད་རྟགས་ཀྱང་མངོན། དེ་མ་ཟད་གཉན་རིམས་རྒྱས་པ་དང་བསྟུན་ཏེ་ནད་རྟགས་ཅི་རིགས་འབྱུང་སྲིད་པའང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་གི་རྟགས་ལ་ཟས་ཀྱི་བྲོ་བ་ཡེ་ནས་མེད་པ་དང་། སྣ་ཡིས་དྲི་མི་ཚོར་བའི་ནུས་པ་ཉམས་ན་བད་ཀན་འཕེལ་བའི་རྟགས་ཡིན་པ་ལྟར་དུ། • གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ན། “སྣ་ཡི་དབང་པོ་ནི་གློ་བའི་མེ་ཏོག་ཡིན་པ་དང་།། སྣ་དང་གློ་བ་གཉིས་བད་ཀན་གྲང་བའི་གནས་ཡུལ་ཡིན། “ཞེས་པ་གསུངས་པ་བཞིན་བཟའ་བཏུང་ལ་བྲོ་བ་མེད་པ་ནི་བད་ཀན་ནད་རྟགས་དམིགས་སུ་ཐོན་ཡོད་པའང་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་སོ།

བདུན་པ། འཚོ་བ་ཟས་སྐོམ་གྱི་སྤང་བླང་།
ད་རེས་ཀྱི་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་འདི་མི་ཁ་ཤས་ལ་ནད་རྟགས་མི་མངོན་པའམ་ཚ་བ་གབ་པའི་རྟགས་ཀྱང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ། གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་གི། ༡ . ཚ་བ་དང་བད་རླུང་གཉིས་དང་བསྡོངས་བ་འདྲ་ཕྱིར། ཚ་བ་མ་སྨིན་པའི་དུས་ཆག་ཚེ་དང་། འབྲས་ཐུག ཆབ་ཚ་སོགས་བཅུད་མེད་ཅིང་འཇུ་སླ་བ་དྲོ་ལ་འཇམ་པའི་རིགས་བསྟེན་རྒྱུ། ༢ . དགོང་དང་ཐོ་རེངས་དུས་ལ་རླུང་དང་བད་ཀན་ལྡང་བར་དོགས་ནས་ཆུ་སྐོལ་ཚ་མོ་བཏུང་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས། ༣ . སྤྱིར་གློ་བ་བད་ཀན་ཡུལ་ཡིན་པས། གློ་ཡུ་དང་མིད་པར་བད་ཀན་བེ་སྣབས་བྱེར་ཅིང་ཚུར་བསྡུ་དཀའ་ཕྱིར། སྣུམ་ཞག་ཆེ་བའི་ཟས་རིགས་སྤང་རྒྱུ། ༤ . ཇི་སྐད་དུ། མཁྲིས་པ་མེད་པར་ཚ་བ་འབྱུང་མི་སྲིད་ཅེས་པའི་དཔེ་ལྟར། ཐེངས་འདིའི་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་ཀྱང་མཁྲིས་པ་ཚ་བའི་སྟོབས་དང་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པས་ན། དྲོད་བཅུད་ཆེ་བའི་ཟས་སྐོམ་སྤང་བར་བྱ། ༥ . ཁྱད་པར་དུ་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་གློ་བར་བབས་པའི་གློ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་རླུང་དང་མཁྲིས་པ། བད་ཀན། ཁྲག་དང་། ཆུ་སེར་ཡིན་ལ་དེ་འཕེལ་བྱེད་དུ་གྱུར་བའི་རྐྱེན་ནི་ཁ་ཟས་རུལ་བ་དང་སྐྱུར་བ། མངར་བ། ཁེངས་པ། ཆང་སོགས་སྐྱུར་པོའི་རིགས་དང་། ལན་ཚྭ་དང་དུ་བ་དང་། ཆམ་ནད་བཅོས་ཉེས་པའམ་བཅོས་འཕྱིས་པ། ཚ་བ་འགྲམས་འཁྲུགས་དང་། དྲག་ཤུལ་གྱི་ལས་རྒྱུན་རིང་བྱས་ཏེ་ཁྲག་འཁྲུགས་པ་སོགས་ཀྱང་ཡིན་པས། དེ་དག་ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་རྒྱུ།

མིག་སྔར་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་འདིའི་ནད་ཀྱི་རྟགས་དང་བཅོས་ཐབས་སོགས་སུ་གཞིགས་ནའང་། མྱུར་དུ་སྲོག་སྐྱོན་འཕྲོག་སླ་བ་དང་ཡང་ན་ལམ་སེང་དྲག་བསྐྱེད་འབྱུང་སླ་བ་སོགས་ནི་ངོ་བོ་རླུང་གི་རང་བཞིན་ཅན་དང་། བཞོན་པ་རླུང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་པར་བརྟེན། ཉིན་ལྟར་རླུང་ལ་ཕན་པའི་ཟས་ཤ་ཁུ་དང་རུས་ཐང་། བུ་རམ། ཉུང་མ་(Turnip) གུང་ལ་ཕུག(Carrot) ལ་ཕུག(Radish) ཉེ་ཤིང་། (Asparagus) ཀེའུ་དང་ཙོང་སྒོག་རིགས། སྨན་སྤོད་ལ་སུག་སྨེལ།(Small cardamom) བཅའ་སྒ།(Ginger) པི་པི་ལིང་།(Long peper ) འུ་སུ།(Coriander) ཀ་ཀོ་ལ། (Bigger cardamom) ཡུང་བ།(Turmeric) ཤིང་ཚ། (Cinnamon) ཟི་ར་དཀར་པོ།(White cumin seed) ཤིང་ཀུན།(Asafetida)རིགས། ཤིང་འབྲས་ཚ་ལུ་མ། ཤིང་ཏོག་ཀུ་ཤུ་དང་ལི། སེ་འབྲུ་དང་ཁམ་བུའི་རིགས། ཤིང་འབྲས་སྐམ་པོ་ལ་སོགས་རླུང་བཅུད་ལ་ཕན་པའི་ཟས་རིགས་དང་། དེ་མིན་སྐོམ་ལ་ཆུ་སྐོལ། སྔོ་ཇ་དང་སྨན་ཇའི་རིགས། རྩམ་ཐུག གྲོ་ཐུག ནས་ཐུག་སོགས་ཐུག་པའི་རིགས་དང་། གཞན་ཡང་ནས་ཟན་དང་བྲ་བའི་ཟན་རིགས་སོགས་ཀྱང་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱིས་བསྟེན་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ།

བརྒྱད་པ།   བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ། 

(Covid-19)ནད་དུག་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་དངོས་ལ་ད་དུང་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་འབྲས་རྩེར་སོན་ཞིག་རྙེད་ཐབས་བྲལ་ཡོད་ལ།  གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་ལས།།

༡. “ནད་སློང་རྐྱེན་གཉིས་དྲན་པས་རྟག་ཏུ་སྤང་།།   ལུས་ངག་ཡིད་ལས་ཉེས་སྤང་ཡང་དག་བསྟེན།།” ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་དུ།  སྤྱིར་ནད་སློང་བར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཟས་མི་འཕྲོད་པ་དང་སྤྱོད་ལམ་མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་གཉིས་པོ་དྲན་ཞིང་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྟག་ཏུ་སྤང་བར་བྱ་བ། དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཀྱི་འགུལ་བསྐྱོད་དང་།  ངག་གི་ལས་སྨྲ་བ།  ཡིད་ཀྱི་ལས་བསམ་པ་བཅས་གསུམ་པོ་ཐལ་དྲགས་པའི་ཉེས་སྐྱོན་སྤང་ཞིང་ཧ་ཅང་མི་ངལ་ཙམ་གྱི་ལས་ནི་ཡང་དག་པར་བསྟེན་དགོས་པར་བསྟན་ནོ། ཁྱད་པར་དུ་(Covid-19)ནད་འདི་རང་ཅག་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་དུ།

༢. “སྨྲ་མང་རྒས་དང་འཇིགས་པའི་མི་རྣམས་ལ།།”ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་ཟད་པ་དང་།  སྨྲ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་རླུང་ནད་ཅན་དང་། རང་བཞིན་རྒས་ནད་ཅན་དང་། འཇིགས་སྐྲག་ཅན་གྱི་མི་རྣམས་ལ་ཉེན་ཚབས་ཡོང་བར་སྨྲ་བས།  “གཡེང་བ་མེད་པའི་མུན་ཁུང་དྲོ་བའི་གནས།། གོས་མཐུག་གཉིད་ལོག་སྙན་ཚིག་སྨྲ་བ་དང་།། ཡིད་དུ་འོང་བའི་གྲོགས་ཀྱིས་བཅོས་པར་བྱ།།”ཞེས་པ་སྟེ།  འདུ་འཛི་སོགས་ཀྱི་གཡེང་བ་མེད་པའི་གནས་དབེན་པའི་ས་དང་དྲོ་བའི་གནས་སུ་སྡོད་པ། གོས་མཐུག་པོ་གོན་པ། མཚན་མོ་གཉིད་བདེ་བར་ལོག་པ། སྙན་པའི་ཚིག་སྨྲ་བར་ཉན་པ། ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་སྙིང་ཉེ་བའི་གྲོགས་དང་འགྲོགས་པ་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་ལ་གཟབ་པར་ཤེས་དགོས། གཞན་ཡང་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་གིས་ཟས་ལ་ཡི་ག་མེད་པར་གྱུར་བ་ནི། རྒྱུད་དུ་བད་ཀན་དོན་ལྔར་ཞུགས་པའི་རྟགས་ལས།

༣.”གློ་བབས་སྟོད་རྒྱངས་མགོ་འཁོར་ཟས་མི་འདོད་།།”ཅེས་པ་སྟེ།    གློ་བར་བད་ཀན་གྱི་ནད་བབས་ན་སྟོད་རྒྱངས་ལ་མགོ་འཁོར་ཞིང་ཟས་མི་འདོད་དེ་ཟས་ལ་ཡི་ག་མེད་པར་གྱུར་བའི་བད་ཀན་གྱི་ནད་དང་ཆ་འདྲ་ཕྱིར།  “བད་ཀན་ནད་ལ་རྩོལ་བཅག་རན་པར་བསྟེན།། “ཞེས་པ་ལྟར་དུ།   སྤྱོད་ལམ་ལུས་རྩོལ་བས་(Exercise)བཅག་རྒྱུ་དེའང་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ།

 དགུ་བ།   སྔོན་འགོག

   ཀ •  རིང་བའི་སྔོན་འགོག་བྱ་ཐབས།  

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་འདི་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་(WHO)ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ལྟར། ཐོག་མར་མི་སྒེར་རང་ཉིད་དང་གང་ཟག་ཀུན་ལ་འགོག་སྲུང་གལ་ཆེ་ཕྱིར།  གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་ལས།། “རྟག་ཏུ་བདེ་གནས་འདོད་ཅིང་ཚེ་བསྲིང་ཕྱིར།།  སྨན་མཆོག་རིན་ཆེན་གྲུབ་པས་གསང་སྔགས་བཅང་།། ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་དུ།

༡. རྫས་ཀྱིས་སྲུང་བ་ནི། སྨན་མཆོག་ཨ་རུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། བཙན་དུག་ཤུ་དག་ཡུངས་དཀར་དང་། ནག་པོ་དགུ་སྦྱོར་སོགས་སྐེ་རུ་འདོགས་པའམ།  སྦྱོར་བ་ཚད་ལྡན་གྱི་བདུག་སྤོས་དང་མནོལ་བསང་རིགས་ཁང་བའི་ནང་དང་སྣ་སྒོར་བདུག་པས་ནད་ཡམས་དང་རིམས་ནད་བསྲུང་ཐུབ་པ་ཡིན།

༢. རིན་ཆེན་གྱིས་སྲུང་བ་ནི།  རིན་པོ་ཆེ་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་དང་། པདྨ་རཱ་ག  མར་གད  མཆོང་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་དེ་དག་གིས་ཕྲེང་བ་སྐེ་ལ་འདོགས་པའམ། ཡང་ན་སྤྱི་བོར་བཅིངས་བ་དེ་ཡིས་ནད་གདོན་བསྲུང་བར་བྱེད་ནུས་པའོ།

༣. གསང་སྔགས་སྲུང་བ་ལ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་སྲུང་ཐབས་ཡོད་སྟེ། ཕྱི་ནས་སྲུང་ཐབས་སུ་བསྲུང་འཁོར་སྟེ།  རབ་ཏུ་གྲུབ་པར་གྲགས་ཤིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཚོན་སྐུད་སྣ་ལྔ་ཡིས་གཟུངས་སྔགས་བྲིས་པའི་བསྲུང་འཁོར་རྟག་ཏུ་མགུལ་དུ་བཏགས་པ་དེས་གདོན་བགེགས་ཀྱི་གནོད་པ་བསྲུང་ཐུབ་པ་ཡིན། དཔེར་ན། འཇམ་དབྱངས་གསེར་འཁོར།  ལོ་གྱོན་མའི་རིམས་ནད་བསྲུང་འཁོར།  གཉན་ཐུབ་བསྲུང་འཁོར། ནང་ནས་སྲུང་ཐབས་སུ་སྔགས་ཏེ། སྔགས་བཟླས་ནས་རིམས་སྲུང་བའི་ཐབས་ནི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐུན་མིན་ཁྱད་ཆོས་ཞིག་ཡིན་ལ།  དེ་ནི་རྫས་གང་ཞིག་ལ་སྔགས་བཟླས་ཤིང་སྔགས་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་བརྒྱབ་པའི་རྫས་སམ་སྔགས་ཆུ་གང་ཞིག་ལུས་ལ་བྱུག་པའམ་གཏོར་བ། དཔེར་ན། བཟླས་ཆོག་སྔགས་འབུམ་དཀར་པོ་ལས་རྡོ་རྗེ་གོ་ཁྲབ། ཨོཾ་པདྨ་ཤ་བ་རི་ཕཊཿ  ས་རྦ་ལྦི་རི་ཏཿ ཧ་ན་ཧ་ན་བཛྲེ་ན་རཀྵ་སྭཱ་ཧཱཿ  གཞན་ཡང་དཔའ་བོ་འབྲུ་ལྔ། ནམཏཔཤཿགང་མང་བགྲངས་པ་ལྟ་བུ། (སྔགས་གང་ཞིག་ཉམས་ལེན་གྱི་ཆོ་ག་ཚུལ་བཞིན་བྱ་རྒྱུ་དེའང་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་ངེས་དགོས།)

࿇ གཞན་ཡང་ཁ་ནས་བསྔགས་བཟློ་བ་ཙམ་མིན་པར་ཡི་དམ་བསྒོམ་ཞིང་དེའི་སྙིང་བོའི་གཟུངས་སྔགས་བཟློ་བ། དཔེར་ན།  རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་གཟུངས་སྔགས། སྨན་བླའི་གཟུངས་སྔགས་ལྟ་བུའོ།

ཁ •  ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྔོན་འགོག་བྱ་ཐབས། 

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་གིས་ཕྱིའི་སྣོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་གྱི་འཚོ་གནས་བར་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་ཚུལ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད་པ་དང་།  མན་ངག་ལྷན་ཐབས་སུ།

“གཉན་ཞེས་བྱ་བའི་དུག་ཅན་ནད་སྣ་ནི། །བསོད་ནམས་མཐུ་ཞན་སྙིགས་དུས་སེམས་ཅན་ལ། །གཞུང་ཆེན་རྣམས་སུ་མ་གྲགས་ནད་སྣ་དང་། །ཕྱོགས་ཙམ་མ་གཏོགས་མ་གསུངས་དུ་མ་བྱུང་། །བཅས་པའི་ལོང་མེད་འཕྲལ་དུ་ཐོག་འབབ་གསོད། །གཉན་ནད་ནག་པོས་འཛམ་གླིང་བཞི་ཆ་སྟོང་། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གཉན་རིམས་ཞེས་པ་འདི་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ནད་རིགས་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།

ཚེ་སྲོག་ལ་ཤིན་ཏུ་རྒོལ་བས་ན་ཕོག་མ་ཐག་འཕྲལ་ཏུ་ཐོག་འབབ་གསོད་དགོས་པའི་གསོ་ཐབས་ཀྱི་དགོངས་དོན་བསྟན་ཡོད་པ་ལྟ་བུ། སྤྱིར་ནང་པའི་བཀའ་གཏེར་དུའང་གཉན་རིམས་སྐོར་ལ་གདམས་ངག་ཇི་སྙེད་ཅིག་བསྩལ་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ།  ཐེངས་འདིར་བལ་པོའི་ཆོས་ལུགས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཟབ་པའི་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་མཛད་པའི།   བདུད་རྩི་བུམ་པ་ལས།།”ལུང་པའི་མདའ་སྒོ་བསྲུང་བ་དང་།།  འཇུག་པའི་སྒོ་གསུམ་བགག་པ་དང་།།གྲོང་ཁྱེར་འདྲེས་ཐག་གཅད་པ་དང་།།” ཞེས་མ་འོངས་ལུང་བསྟན་གསུངས་པ་བཞིན།  གཉན་རིམས་ཆེར་མཆེད་པའི་སྐབས་སུ་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་མདའ་སྒོ་སྟེ་ཡུལ་མཚམས་གཞན་དང་འབྲེལ་སའམ་མཁར་གི་སྒོ་མོ་ལྟ་བུ་བཙན་པོར་བསྲུང་བ་དང་།  གསོ་བྱའི་ཁ་སྣ་འཕོངས་གསུམ་གཙོས་ནད་ཐོག་མར་འཇུག་སའི་སྒོ་བགག་པ། དེ་ནས་མི་ཚོགས་འདུ་འཛི་ཆེ་སའི་གྲོང་ཁྱེར་ནི་གནས་སྐབས་ཡུལ་གཞན་དང་མ་འདྲེས་པའམ་འབྲེལ་ཐག་གཅད་དགོས་པ་ནི་མི་ལོ་ཆིག་སྟོང་སྔོན་ནས་མ་འོངས་ལུངས་བསྟན་ཚུལ་བཞིན་གདམས་ཡོད།

  ག •  སྨན་གྱི་སྒོ་ནས་སྔོན་འགོག་བྱ་ཐབས། 

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་ཐོག་མར་ནམ་དུས་དགུན་ཁར་མཆེད་ཡོང་བ་ཞིག་ནས་ཚ་བ་མ་སྨིན་པའི་རྟགས་མངོན་ཡོང་བ་དང་། དུས་ད་ལྟ་དབྱར་ཁའི་ཚ་དྲོད་དང་བསྡོངས་ཏེ་དར་ཁྱབ་ཆེ་རུང་།  ནད་ཐོག་མངོན་ཚུལ་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ཏེ་(འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་སྙན་ཐོ་ལས། ནད་པ་༨༠% ལ་ནད་རྟགས་ཡང་བ།  ནད་པ་༡༠ ~ ༡༥% ནད་རྟགས་ལྕི་བ།  ནད་པ་༢ ~ ༥% ནད་རྟགས་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བ།) ནད་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་ལ་མིད་པ་མི་བདེ་བ་དང་།

སྣ་བུག་སྐམ་པ། ཟས་ལ་བྲོ་བ་མི་རྙེད་པ་ཙམ་ལས་ཚ་བའི་རྟགས་དང་གློ་རྒྱག་པ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་ཅི་ཡང་མེད་མོད།  གང་ཟག་རང་ཉིད་དངངས་སྐྲག་དང་དོགས་པའི་དབང་གིས་སྨན་ཁང་དུ་བརྟག་དཔྱད་སྐབས། (Covid-19) ནད་པར་གཏན་ཁེལ་ཡང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པས།  གསོ་བ་པོ་དག་གིས་བྱ་ར་བསྒྲིམ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ལ། གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་གྱི་ཁྱད་པར་གཉན་རིམས་གསོ་ཚུལ་ལས།། “སྤྱི་བཅོས་དང་པོ་རྩ་ཡི་འབྲོས་འཕྲང་བསྡམ།།   གཉིས་པ་གཉེན་པོ་སྦྱར་བས་བསད་པ་དང་།།  གསུམ་པས་རོ་དབྱུང་བཞི་བས་ནད་ལྷག་བསལ།། “ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་ལྟར་དུ། ཐོག་མར་གཉན་རིམས་ཚ་བ་ལུས་ཀྱི་རྩ་རུས་དང་དོན་སྣོད་སོགས་ལ་མི་བྱེར་བའི་ཕྱིར་མཆེད་ལམ་འགོག་དགོས་པ་དང་། རྩ་སྒོ་སྡོམ་པ་ལ་སྨིན་ཅིང་སྡུད་པར་བྱེད་པ་དང་གསོད་པར་བྱེད་པའི་ཐང་དང་ལྟག་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་པའི་གསོ་ཐབས་འདྲ་མིན་བསྟན་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། ཐེངས་འདིར་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་བལ་ཡུལ་སྲིད་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་ས་གནས་མི་མང་གི་ཡུལ་སྲོལ་དང་བསྟུན་པའི་སྒོ་ནས་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་སྔོན་འགོག་ཆེད་སྟབས་བདེའི་ཆིག་ཐང་འགའ་ཡང་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་སྟེ།

༡. ཨ་རུ་ར་ཆིག་ཐང་།  (རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པའི་ནད་རྣམས་སེལ།)

༢. བ་རུ་ཆིག་ཐང་། (བད་མཁྲིས་ཆུ་སེར་སེལ། ཚད་པ་སེལ་ཞིང་འཁྲུ་བ་གཅོད།)

༣. སྐྱུ་རུའི་ཆིག་ཐང་། (བད་མཁྲིས་ཁྲག་ནད་སེལ།  ཟས་འཇུ།  དང་ག་འབྱེད། མིག་དང་གྲེ་བ་གློ་ནད་སོགས་ལ་ཕན།)

༤. སྒ་སྐྱའི་ཆིག་ཐང་། (ཡི་ག་འབྱེད།  སྒྲེག་པ་སེལ། ཟས་འཇུ། ཆམ་རིམས་འགོག)

༥. སླེ་ཏྲེས་ཆིག་ཐང་། (འདུས་ནད་དང་རླུང་ཚད་ལྡན་པ། རིམས་ཚད་རླུང་དང་འདོམས་པ། མ་སྨིན་པའི་རིམས་ཚད། དྲེག་ནད་སོགས་ལ་ཕན།)

༦. གུར་གུམ་ཆིག་ཐང་།  (མཆིན་ནད་མཆིན་ཚད་ཚད་རིགས་སྙོམས།  ཟུངས་ཁྲག་ཉམས་པ་གསོ་ཞིང་རྩ་ཁ་སྡོམ།)

༧. བ་ཤ་ཀའི་ཆིག་ཐང་། (ཁྲག་ཚད་སེལ། མཆིན་ཚད་མཁྲིས་ཚད་སེལ།)

༨. སྤང་རྩི་དོ་བའི་ཆིག་ཐང་། (རིམས་དང་དུག་ཚད། ཚ་བ་གསར་རྙིང།  དྲེག་གྲུམ། ཁྲག་ནད།  རྒྱུ་གཟེར།  ཚ་འཁྲུལ་སོགས་སེལ།)

༩. སྤང་རྒྱན་དཀར་པོའི་ཆིག་ཐང་། (ཚད་རིག་སྤྱི་དང།  དུག་ནད་འཇོམས། གྲེ་བ་དང་གློ་བའི་ཚད་པ་སེལ།  གག་པ་འཇོམས།)

༡༠. བོང་དཀར་ཆིག་ཐང་།  (རིམས་ཚད་དང།  དུག་ཚད།  མཁྲིས་ཚད།  རྒྱུ་ཚད་སེལ།)

༡༡. པར་པ་ཏའི་ཆིག་ཐང་། (རིམས་དང་དུག་ཚད་སེལ།  ཁྲག་ཚད་གཅོག།པགས་ནད་སེལ།)

༡༢. པི་པི་ལིང་ཆིག་ཐང་། (བད་རླུང།  ལུད་པ་དབུགས་མི་བདེ་པ།  ཁ་ཟས་མི་འཇུ་བ། ཕོ་ལོང་སྦོ་འཁྲོགས་བྱེད་པ། མཁལ་དྲོད་གསོ་།  རོ་ཙ་སྐྱེད།  ཆིག་ཐང་གཏང་བས་ནད་ཁྲག་ཟུངས་ཁྲག་འབྱེད།)

༡༣. ར་མཉེའི་ཆིག་ཐང་།  (ཚེ་བསྲིང། བཅུད་ལེན།  སྟོབས་འཕེལ།  རོ་ཙ་སྐྱེད། མངལ་ཚད་སེལ།  ཕོ་བར་ཕན།  ཡི་ག་འབྱེད།)

༡༤. སྲོ་ལོ་དཀར་དམར་ཆིག་ཐང་། (ནུས་པས་གློ་གསོ་གློ་བའི་ཚད་པ་སེལ།དབུགས་མི་བདེ་བ་ལ་ཕན།)

༡༥. དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཆིག་ཐང་། (བཅུད་ལེན།   ཟུངས་འཕེལ།   མཁལ་དྲོད་གསོ། མཁལ་སྟོབས་བསྐྱེད། རོ་ཙ་བསྐྱེད།  གློ་གཅོང་དང་། བད་རླུང་གློ་བར་ཞུགས་པ དབུགས་མི་བདེ་བ། རྒན་བྱིསདང་། ཟུངས་ཟད། རླུང་ལྡན་རྣམས་ལ་བདུད་རྩིར་མཚུངས།

གོང་གསལ་གྱི་ཆིག་ཐང་དེ་དག་རང་རང་གི་རྟེན་དང་ན་ཚོད་ལུས་ཟུངས་ནད་ཁམས་སོགས་དང་སྦྱར་ཏེ་སྨན་པའི་མངགས་བྱ་བཞིན་རན་པར་བསྟེན་ཏེ་ཆམ་རིམས་ལ་སོགས་མི་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་མ་ཟད། ཁྱད་པར་ནད་དུག་ཕོག་ཁུལ་དུ་ནད་ཡམས་འགོག་སྲུང་ཕྱིར་དུ་བསྟེན་ན་ཡང་དགེ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན།

ང •  ཐུན་མོང་སྒོ་ནས་སྔོན་འགོག་བྱ་ཐབས། 

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགོག་བྱེད་སྟངས་ཀྱང་འདིར་ཅུང་བསྡུས་པའི་ཚུལ་དུ་བཀོད་ཡོད་སྟེ།

༡. (Covid-19)ནད་དུག་ཕོག་པའི་ནད་པ་དང་འབྲེལ་འདྲིས་མི་བྱེད་པ།

༢. (Covid-19)ནད་དུག་ཕོག་མཁན་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བྱུང་མཁན་ལོགས་བཀར་(quarantine)ལྟ་ཞིབ་ཉིན་༡༤རིང་བྱ་རྒྱུ།

༣. མི་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་ཆེ་བའི་སར་མི་འགྲོ་བ།

༤. དུས་རྒྱུན་ཁྱིམ་ནས་ཕྱི་རུ་ཕེབས་དུས་ཆིག་སྤྱོད་ལག་ཤུབས། མིག་སྲུང་མིག་ཤེལ་དང་ཚད་ལྡན་ཁ་རས་གྱོན་རྒྱུ།

༥. ཁང་བའི་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱེ་ནས་ཕྱི་ནང་གི་མཁའ་རླུང་བརྗེ་རེས་བྱེད་རྒྱུ།

༦. མི་སྒེར་ལ་གཙང་སྦྲ་ཡག་པོ་དང་ཟས་ཀྱི་སྣོད་ཆས། ཕྱི་ནས་ཁྱེར་ཡོང་བའི་བཟའ་ཆས་ཡོད་ཚད་ལ་དུག་སེལ་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།

༧. ཕྱི་ནས་མང་དུ་ལོག་པ་དང་། ཟས་མ་བཟས་པའི་གོང་དང་།  གསང་སྤྱོད་དུ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཅི་རིགས་ལ་རེག་པ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལག་པ་བཀྲུ་དགོས་པ་ཡིད་ལ་ངེས་དགོས། ལག་པ་བཀྲུ་བའི་དུས་སུ་འབབ་བཞིན་པའི་ཆུ་དང་འདག་རྫས་སྤྱད་ནས་དུས་ཡུན་སྐར་ཆ་༢༠ལས་མི་ཐུང་བར་འཕུར་འཕུར་གཏོང་དགོས།

༨. ཟས་རིགས་གཡོས་སྦྱོར་བྱེད་པའི་སྐབས་ཤའི་རིགས་དང་སྒོ་ང་སོགས་བཙོ་དགོས་པའི་རིགས་ངེས་པར་དུ་ཚོས་པར་བཙོ་དགོས།

༩. གལ་ཏེ་ཚ་བ་རྒྱས་པ་(ལྷག་པར་དུ་ཚ་བ་ཆེན་པོ་རྒྱབ་ནས་མི་འཇགས་པ)དང་།  གློ་རྒྱག་པ།  དབུགས་རྒོད་པ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྟགས་བྱུང་ན་མྱུར་དུ་སྨན་ཁང་དུ་བསྐྱལ་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱ་རྒྱུ།

བཅུ་བ།   ལུས་ཟུངས་གསོ་སྨན། 

(Covid-19)ནད་ལྟ་བུའི་ནད་རིགས་གསོ་ཐབས་སུ། ལུས་ཟུངས་ཀྱི་སྟོབས་སམ་(immunity)འདང་ངེས་ཤིག་མཁོ་བ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་སྟེ།

དེ་ག་ནང་བཞིན་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་དུའང་། “མ་ཞུ་དྭངས་སྙིགས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་ཕྱིར།། ཟས་སྐོམ་སྤྱོད་ལམ་ཡང་ལ་དྲོ་བ་ཡིས།།  འབད་དེ་མེ་དྲོད་བསྲུང་བར་གནས་གྱུར་ན།།ལུས་ཀྱི་སྟོབས་དང་ཚེ་ནི་གནས་པར་འགྱུར།།”ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་མེ་དྲོད་ཞན་ན་ནི་ཟས་དང་སྨན་གང་ཟོས་པ་རྣམས་མི་འཇུ་ཞིང་། དེ་མ་ཞུ་ན་དྭངས་མ་ལ་སོགས་ལུས་ཟུངས་དང་མདངས་སྟོབས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་ངེས་པར་བྱས་ནས་ཟས་སྐོམ་དང་སྤྱོད་ལམ་ཡང་ལ་དྲོ་བ་མེ་དང་ཆོས་མཐུན་པ་དང་།  སེ་འབྲུ་བཞི་པ་ལ་སོགས་པའི་སྨན་གྱིས་འབད་དེ་རྟག་པར་མེ་དྲོད་བསྲུང་བའི་བྱ་བ་ལ་བརྩོན་པར་གྱུར་ན། ལུས་ཀྱི་ཟུངས་ཐམས་ཅད་རྒྱས་ཤིང་ཟུངས་འཕེལ་བས་ཚེ་ནི་རིང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བའོ།  ཞེས་པ་ལྟར་རླུང་བཅོས་ལུས་ཟུངས་གསོ་བ་དང་ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་བསྲུང་རྒྱུ་ནི་ནད་རིགས་གསོ་ཐབས་ཉག་གཅིག་ཡིན།

༡. སེ་འབྲུ་དྭངས་གནས།

༢. ཨ་གར་སོ་ལྔ།

༣. དྭངས་གནས། + ཟླ་བདུད།

༥. རིན་ཆེན་མང་སྦྱོར།   གྲང་སྦྱོར།   དབང་རིལ༢༥།

• རླུང་བཅོས་ལྟར་ཟས་ལ་གླན་པ་དང་གཉིད་འདང་ངེས་ཡོང་རྒྱུའང་གལ་ཆེ།

བཅུ་གཅིག   གསོ་ཐབས་དངོས། 

  ཀ •  ཇི་ལྟར་གསོ་ཚུལ།

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་ལ་མིག་སྔའི་བར་དུ་ད་དུང་ཕྱི་ལུགས་གསོ་རིག་ཡིན་ཡང་ཆེད་སྤྱོད་རང་བཞིན་གྱིས་ནད་པ་ཡོད་ཚད་ལ་བཀོལ་ཆོག་ཆོག་གི་སྨན་ཞིག་མེད་ཚོད་འདུག་ལ།  འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་སྡེ་ཁག་གིས་གསོ་བཅོས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་ནི་ནད་སྟུན་སྨན་བཅོས་(Symptomatic treatment)རྩ་དོན་གཞིར་འཛིན་བཞིན་ཡོད་ལ།  འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་(WHO)གི་སྙན་ཐོ་ལས་བསྟན་དོན།  ལོ༦༠ཡན་དང་ལོ་ཚོད་༣༠ – ༧༩ བར་གྱི་ནད་པའི་ཤི་གྲངས་བརྒྱ་ཆའི་༨༧% ཟིན་ཡོད་པ། ནད་པའི་འཆི་རྐྱེན་ལ་དཔགས་ནའང་།  ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་རྐྱང་བ་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གཅོང་ནད་དང་ཡང་ན་ནད་གཞན་གྱི་བསྡོངས་ཟླ་དང་འགྲོགས་ཡོད་པ་དཔེར་ན། གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལྟར།  རླུང་གི་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་ཆེ་བའི་རྒས་པ་རླུང་ནད་ཅན་(rlung disease)དང་།   ཁྲག་རླུང་ནད། (Hypertension) སྙིང་རླུང་ནད་། (Heart disease) གཅིན་སྙི་ཟ་ཁུའི་ནད་(Diabetes) ཅན་སོགས་ནི་མཐའ་མར་རླུང་གི་རྐྱེན་བྱས་ནས་གསོ་དཀའ་བ་ཡིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་འབྲས་སྐྲན་(Cancer)གྱིས་མནར་མཁན་ལའང་མུ་གེ་སྒང་ལ་ཟླ་ལྷག་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ནད་འཇིག་པ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ལུས་སེམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་བཅུག་ནས་རྐྱེན་འདས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ལ་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་གི་འདུ་བ་གཤེད་དུ་བབས་པ་དང་འདྲ་བར་བརྟེན། དེ་ཡང་རྒྱུད་དུ།  “དང་པོ་ནད་ཀྱི་ནད་ཀྱི་གསོ་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི།།  ནད་ལ་གསོ་ཐབས་དཔག་ཏུ་མེད་མོད་ཀྱང་།།  གསོ་ཚུལ་མེད་ན་མུན་པར་མདའ་འཕེན་འདྲ།། ” ཞེས་པ་ལྟར། ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ལྟ་བུའི་ནད་རིགས་གང་ཡང་སྤྱི་བྱེ་བྲག་ཁྱད་པར་བཅས་ཀྱི་གསོ་ཚུལ་ལ་མཁས་ཤིང་ཤེས་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་སེམས།

  ཁ • གང་གིས་གསོ་བ།

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་ལྟ་བུའི་ནད་རིགས་གང་ཡིན་ཡང་། ཐོག་མར་བྱུང་བ་དང་། བར་དུ་རྒྱས་པ་དང་། མཐའ་མར་ཞི་བ་སྟེ་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་གསུམ་ངེས་པར་དུ་བརྒྱུད་དགོས་པ་ལྟར།  མན་རྒྱུད་བལ་ནད་བཅོས་བའི་མཇུག་ཏུ། “རིམས་ཚད་དང་པོ་མ་སྨིན་སྙན་གསན་འབེབས།།

བར་དུ་ཚ་བ་སྨིན་རྒྱས་གཞི་ལ་གནོན།།   ཐ་མར་གཞུག་རྒྱན་ཐོར་བུའི་ཞབས་ཏོག་བྱེད།།” ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་མགྲོན་པོ་བསུ་བའི་སྔ་གཞུག་གི་བྱ་བ་དང་དཔེ་སྦྱར་ནས་གསུངས་པ་སྟེ།  ཐོག་མར་རིམས་ཚད་མ་སྨིན་པ་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལ་མགྲོན་པོར་སྙན་གསན་འབེབས་པ་སྟེ་མགྲོན་དུ་འབོད་པ་ལྟར་བྱ་བ་དང་། བར་དུ་ཚ་བ་སྨིན་ཅིང་རྒྱས་པ་གསོད་པའི་ཐབས་ལ་མགྲོན་པོ་གཞི་ལ་གནོན་པ་སྟེ་གཞུ་རུ་བཀུག་པ་ལྟར་དང་། ཐ་མར་རི་ཐང་མཚམས་སུ་ཐོར་བའི་རླུང་སྐྱེས་ཏེ་སྟོང་ཚད་དུ་གྱུར་ན་ཐོར་བུའི་རླུང་སྣ་གླན་པ་ལ་མགྲོན་པོར་གཞུག་རྒྱན་དུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་བའི་ཚུལ་དུ་གསོ་དགོས་པར་བསྟན་ཏེ།  དེའི་ཐད་དུ་བདུད་རྩི་བུམ་པ་ལས་ཀྱང་།།  “དང་པོ་གཉན་གྱི་རི་བོ་བསྙིལ།།  བར་དུ་ཚ་བའི་མེ་དབལ་བསད།།  ཐ་མར་རླུང་བཅོས་ལུས་པོ་གསོ།།

“ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐོག་མར་ནད་འདིའི་རྒྱུ་གཉན་ཡིན་པས་གཉན་གྱི་རི་བོ་བསྙིལ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དང་། དེ་ནས་ཚད་པའི་མེ་དཔུང་བསད་ནས་ཐ་མར་རླུང་བཅོས་ལུས་ཟུངས་གསོ་རྒྱུ།   དེ་བཞིན་རྒྱུད་ལས།། “རིམས་ལ་མ་སྨིན་སྟོངས་ཚད་གཅེས་པར་ཟུངས།། “ཞེས་གསུངས་པའི་རྩ་དོན་བཟུང་རྒྱུ།  བླ་གཉན་ནད་གཞན་ཐོན་ཚེ་སྐབས་བསྟུན་སྨན་བཅོས་བྱ་རྒྱུ།

༡ •  ཐོག་མ་གཉན་གྱི་རི་བོ་བསྙིལ་བའི་གཉེན་པོ། འཕྲུལ་ཐང་།   ནོར་བུ་༧ཐང་།   ནོར་བུ་༧+ཁྱུང་ལྔ།  མ་ནུ་༤ཐང་།  ལོ་གྱོན།  སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས།  རྟ་བཟི་དམར་པོ།  གཙོ་ཁྱུང་། ཐང་ཆེན་༢༥།  བྲག་ཞུན་དགུ་བ།  ཁྱུང་ལྔ།  བྱིས་པ་ལ་བློན་པོ་སུམ་སྦྱོར་སོགས་སྨན་པའི་མཛུབ་སྟོན་འོག་དུས་ལྟར་བསྟེན་རྒྱུ།

༢ •  བར་དུ་ཚད་པའི་མེ་དབལ་གསོད་པའི་གཉེན་པོ། སྤྲིན་བྲལ་ཟླ་ཟེར།  གཙོ་བོ་༨།   གཙོ་བོ་ཉེར་ལྔ།   གློ་ཚད་ཀུན་སེལ། སྤང་རྒྱན་བཅོ་ལྔ།  གི་ལྦང་༩།  ཙན་དན་བརྒྱད་པ།  མཁྲིས་ཕྱེ་བདུན་པ། ཅུ་གང་ཉེར་ལྔ།  ཁྱུང་སྔོན་༩སོགས་སྨན་པའི་མངགས་བྱ་བཞིན་བསྟེན་རྒྱུ།

༣ •  ཐ་མར་རླུང་བཅོས་ལུས་ཟུངས་གསོ་བའི་གཉེན་པོ།

ཨ་གར་སོ་ལྔ།  བསིལ་བཅུད་བཅོ་ལྔ།  ཨ་གར་བཅོ་ལྔ།  ལུག་མུར༧།

དྲང་སྲོང་ཨར་བརྒྱད།  བི་མ་ལ།  ཨ་གར་བརྒྱད་པ། མང་སྦྱོར་སོགས་རླུང་བཅོས་ལུས་ཟུངས་གསོ་བ་དང་བཅུད་ཟས་འོས་འཚམ་བསྟེན་རྒྱུ།

• གཞན་ཡང་འདིར་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནང་གི་སྨན་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས། (Covid-19)ནད་ཕོག་པའི་ནད་པར་དངོས་སུ་སྨན་བཅོས་བྱས་ཏེ་དྲག་བསྐྱེད་བྱུང་བའི་ནད་ཐོག་ཉམས་མྱོང་གི་སྨན་སྣ་འགའ་ཡང་འདིར་དཔེ་མཚོན་ཙམ་བྲིས་ཡོད།

༡ .  གཉན་རིམས་རྒྱུ་མར་བབས་ན།   བྲག་ཞུན་དགུ་བ། + ཁྱུང་ལྔ།

༢ .  གཉན་རིམས་མིད་པ་དང་གློ་བར་བབས་ཚེ།   སྤང་རྒྱན་བཅོ་ལྔ།

༣ .  གཉན་རིམས་མིད་པ་དང་གྲེ་བར་བབས་ཚེ།  ལི་ཤི་དྲུག་པ། + ཁྱུང་ལྔ།

༤ .  གཉན་དང་ཚད་རིམས་འཇོམ་པ་ལ། རྟ་བཟི་དམར་པོ། སྤང་རྩི་བཅུ་གཉིས། གང་རུང་ལྟ་བུ།

༥ .   གཉན་རིམས་མགོ་དང་མཁྲིས་པ་རྒྱུ་མ་བཅས་ལ་བབས་ན།  གསེར་མདོག་བཅུ་གཅིག

༦ .   གཉན་རིམས་གྲེ་བ་དང་ལྕེ་ལ་བབས་པའི་གག་ལྷོག་ལྟ་བུར།  ནག་པོ་དགུ་སྦྱོར་ཁོང་སྨན་ལྟ་བུ།

༧ .   གཉན་རིམས་སྟོད་དང་བྲང་རྒྱབ་ལ་བབས་ན།  ཨ་གར་བཅོ་ལྔ།  ཨ་གར་བརྒྱད་པ་ལྟ་བུ།

༨ .   གཉན་རིམས་ཕོ་བར་བབས་ན།    རུ་རྟ་དྲུག་པ། + ཁྱུང་ལྔ།

༩ .   ཁྲག་གར་པོ་ཆགས་པའམ། ཁྲག་གི་འཁོར་རྒྱུག་ཞན་པ་ལྟ་བུར།  སླེ་ཏྲེས་ལྔ་ཐང་།

བཅུ་གཉིས།   དཔྱད་བཅོས་སྐོར།

མིག་སྔར་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཁྱིམ་སྡོད་བཀའ་རྒྱ་ཇེ་ལྷོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་མོད། ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་ཕོག་མཁན་མི་གྲངས་མཚམས་འཇོག་མེད་པར་འཕར་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན། གང་ཟག་སོ་སོའི་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་འཕར་མ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ལ། གལ་སྲིད་ནད་དུག་ཕོག་མཁན་གསོ་བྱའི་རྟེན་དང་། ན་ཚོད། དེ་མིན་གྱི་ཁམས་སོགས་ལ་གཞིགས་པའི་ཟས་སྤྱོད་སྨན་ལས་ཕུད། དཔྱད་ཀྱིས་ཀྱང་ནད་གསོ་ཞིང་སླར་མི་ལྡང་བའི་བཅོས་ཐབས་ལེགས་པར་བསྟན་ཡོད།  གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུད་ལས།།  “གཉན་མ་སོད་པར་གཏར་ཁ་སྤང་དགོས་ཞེས་དང་།།  བྱེ་བྲག་གི་གཉན་རིམས་གར་བབས་ལ་ནད་ཀྱི་དམིགས་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་མགོར་བབས་ན་མཚོགས་གསང་དང་སྡུད་སྒོ།  མུར་འགྲམ་མེ་ཡིས(མེ་བཙའ)མནན།  གློ་བར་བབས་ན་དྲུག་འགོ་དང་སྣོད་ཀ་གཏར། མཁལ་མར་བབས་ན་ཚིགས་པ་བཅུ་བཞི་དང་དེའི་གཡས་གཡོན་ཚུན་དེ་ཕུན་དེ་གཞལ་བའི་རྩ་ནག་གཉིས་བསྲེག  གཉན་ཤས་ཆེ་ན་བསད་རྗེས་གཟེར་བཤལ་ལྔ་སྦྱོར་གྱིས་སྦྱངས། རྒྱུ་མར་བབས་ན་བཤལ་བྱ་ཞིང་གར་བབས་ཀྱི་ནད་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་པར་འཚལ།

ཀ •  འཇམ་དཔྱད།

བདུག་ལུམས་བྱུག་པ་གསུམ།   (ལྷག་པར་དུ་རླུང་གསང་ལ་སྣུམ་བདུག་རིགས་བསྟེན་རྒྱུ་དང་། ལུས་པོ་བཀྲུ་རྗེས་སྣུམ་བྱུག་གཏོང་རྒྱུའང་གལ་ཆེ།)

ཁ •  མེ་བཙའ།

མགོ་ལ་བབས་ཚེ། མཚོགས་གསང་། སྡུད་སྒོ། མུར་འགྲམ་ལ་སོགས་དང་།

མཁལ་མར་བབས་ན། ཚིགས་པ་བཅུ་བཞི་དང་དེའི་གཡས་གཡོན་ལ་སོགས་པའི་གང་བབས་ནད་དམིགས་ལ་མེ་བཙའ་གདབ་རྒྱུ།

ག •  གཏར་ཁྲག

གློ་བར་བབས་ན་དྲུག་འགོ་དང་སྣོད་ཀ   གློ་སྙིང་འདོམ་རྩ།  སྒང་རྩ།  ཨ་སོ་ལི་ཀ་ལྟ་བུའི་གཏར་མིག་གཞན་ལའང་རིགས་པས་དཔྱད་པར་འཚལ།

ང •  སྦྱོང་བཤལ།

དེད་དཔོན་བཅུ་སྦྱོར་དང་།  དེད་དཔོན་བཞི་སྦྱོར་སྨན་ལྟ་བུ།

࿈ གོང་ལས་བསྟན་པའི་དཔྱད་བཅོས་ཁྲོད་དུ་རྩུབ་དཔྱད་དག་ལ་ཞལ་ཤེས་མེད་ན་གཟབ་ཤེས་བྱེད་རྒྱུ།

མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ།

ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་འདི་ལྟ་བུ་ལ། རང་རེའི་གསོ་བ་རིག་པའི་ངོས་ཐད་ནས་ཀྱང་། སྐབས་བསྟུན་གསོ་བཅོས་བྱས་ཏེ་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱིས་སྨན་བཅོས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ད་དུང་འཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་ནི་གསོ་རིག་འཛིན་པ་ཡོངས་ཀྱི་སྒྲུབ་འོས་པའི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན། འདི་ག་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ངོས་ནས་ཀྱང་། “སེམས་ཅན་ནད་པ་ཇི་སྙེད་པ།། མྱུར་དུ་ནད་ལས་གྲོལ་གྱུར་ཅིག །

འགྲོ་བའི་ནད་རྣམས་མ་ལུས་པ།། རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མེད་པར་ཤོག ། ཅེས་པའི་ཕན་སེམས་ཀྱི་རེ་བའི་སྒོ་ནས། བདུན་ཕྲག་གཉིས་རིང་དྲྭ་ལམ་བརྒྱུད་དེ་བཀའ་མོལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་ཡོད་ལ། མཐར་ཏོག་དབྱིབས་(Covid-19)ནད་དུག་ལ་གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་བརྟག་བཅོས་སོགས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བརྩམས་པ་འདི་ནོར་འགལ་ལོག་རྟོག་ཅི་རིགས་ཀྱང་འབྱུང་སྲིད་པས་གཟུར་གནས་དག་གིས་མཛུབ་སྟོན་གནང་རོགས་ཞུ།།