སི་ཝེ་ཌན་གྱི་ཚན་རིག་པ་ཞིག་ལ་ནོ་སྦེལ་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ།

སི་ཝེ་ཌན་གྱི་ཚན་རིག་པ་སི་བཱན་ཊེ་ཕཱ་པོ་ལགས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་རྒྱུད་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ལམ་ཁ་གསར་པ་ཞིག་རྙེད་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་འོག་འདི་ལོའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་དང་སྨན་གྱི་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་འདུག

དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༣  ཉིན་སི་ཝེ་ཌན་གྱི་ཁཱ་རོ་ལིན་སི་ཁཱ་(Karolinska Institute)མཐོ་སློབ་དུ་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལོའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་དང་སྨན་གྱི་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་དེ་སི་ཝེ་ཌན་(Sweden)གྱི་ཚན་རིག་པ་སི་བཱན་ཊེ་ཕཱ་པོ་(Svante Paabo)ལགས་སུ་ཐོབ་ཡོད་པ་ཡོངས་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཚན་རིག་པ་ཁོང་གིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་རིགས་རྒྱུད་རྩ་སྟོང་དུ་སོང་བའི་འཚོལ་ཞིབ་གསར་རྙེད་བྱུང་བར་ཆེ་མཐོང་ཆེད་གནང་ཡོད་འདུག

ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོས་འཛིན་ནང་། ཚན་རིག་པ་སྐུ་ཞབས་སི་བཱན་ཊེ་ཕཱ་པོ་ལགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་གྱིས། གདོན་མའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་རྒྱུ་ཡིས་ད་ལྟའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་མུ་མཐུད་སྤྲོད་མུས་ཡིན་ཞིང་། དེའི་དཔེ་མཚོན་གསལ་ཤོས་ཤིག་ནི་མཐོ་སྒང་དུ་འཚོ་གནས་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཌན་ནི་སོ་ཝན་ (Denisovans)རྒྱུད་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། ད་ལྟ་བོད་མིའི་རིགས་རྒྱུད་དུ་ཐུན་མོང་གི་ཡོད་ལ། དཔེ་མཚོན་གཞན་ཞིག་ནི་ནད་རིམས་འདྲ་མིན་ལ་དཔག་པས་གདོང་ལེན་གྱི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ནིན་ཌར་ཐཱལ  (Neanderthal) རྒྱུད་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ཡུ་རོབ་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་མའི་མི་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱས་འདུག་པ་མ་་ཟད། ཁོང་གི་འཚོལ་ཞིབ་གྲུབ་དོན་གྱིས་ཚན་རིག་པར་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་དང་གནས་སྤོ་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་སོགས་འཚོལ་བར་རྒྱུ་ཆ་མང་པོ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཤིང་། མིའི་རིགས་རྒྱུད་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་པར་ཚན་རིག་གི་ལམ་ཁ་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་གཏད་ཡོད་པ་སོགས། མདོར་ན་སེམས་ཁམས་སམ་སྨན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་ཁྲོད་མི་སྲིད་པར་སྙམ་པ་ཞིག་སྲིད་པར་བཟོས་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་སོགས་བྱས་འདུག

ཚན་རིག་པ་སི་བཱན་ཊེ་ཕཱ་པོ་(Svante Paabo)ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༥ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་སི་ཝི་ཌན་དུ་སྐྱེས་ཤིང་། ཁོང་གི་པ་ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༢ ལོའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་དང་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ནོ་སྦེལ་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་གྱི་སྐྱེ་ལྡན་རྫས་སྦྱོར་པ་སུ་ནེ་(Sune Bergstrom ) ལགས་ཡིན་འདུག ཁོང་གི་མ་ལགས་ནི་ཨེ་སི་ཌོ་ནི་ཡའི་རྫས་སྦྱོར་རིག་པ་ཁཱ་རིན་ཕཱ་པོ་(karin Paabo) རེད། ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོར་ཨུབ་པ་སཱ་ལཱ་གཙུག་ལག་སློབ་གླིང་(Uppsala University) ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་པོའི་འགོག་སྲུང་མ་ལག་སྐོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་འབུམ་རིམས་པའི་ལག་ཁྱེར་བླངས། ཁོང་ནི་གདོད་མའི་མིའི་རིགས་བྱུང་འཕེལ་སྐོར་འགྱུར་རྡོའི་དཔྱད་རིག་གི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཐོག་མའང་ཡིན་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོ་ནས་བཟུང་སྔ་རྗེས་ཁོང་གི་ཞིབ་འཇུག་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བའི་ཆེ་མཐོང་ཆེད་དུ་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་གཟེངས་རྟགས་བཅུ་ལྷག་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།

བྱམས་པ་ཚེ་རིང་།