ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་ཡོད་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གི་སྙན་ཐོའི་ནང་ཕྱི་ལོ ༢༠༢༥ ལོ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གནས་སྤོར་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་ས་ཡ ༣.༣༦ ཙམ་གྱི་འཚོ་གནས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཉེན་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
ཁ་སང་རེས་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ (Human Right Watch) གིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཡར་རྒྱས་དང་། རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་ཁ་གཡར་ཏེ། བོད་ནང་གི་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་རྣམས་སོ་སོའི་ཕ་མེས་ཡང་མེས་ནས་འཚོ་སྡོད་བྱ་སའི་ཕ་ས་ཕ་ཡུལ་ནས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་འཇུག་མུས་ཡིན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཚོས་རང་མོས་བཞིན་གནས་སྤོར་བྱས་ནས་འཚོ་བ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཕྱོགས་ཀྱིན་ཡོད་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཡོ་ཇུས་ཆེན་པོས་བོད་ཀྱི་རོང་འབྲོག་རྣམས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད་ཀྱང་། གནས་སྤོར་བྱེད་མཁན་གྱི་བོད་པའི་དུད་ཚང་ ༢༢༦ ཁོངས་ནས་དུད་ཚང་ ༢༠༠ ལྷག་རང་རང་གི་ཡབ་མེས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་རོང་འབྲོག་གི་ས་གནས་དེ་ནས་རྒྱང་དུ་བཀྱེད་འདོད་གཏན་ནས་མེད་པའི་སྐོར་དང་། བོད་པའི་དུད་ཚང་མང་དག་ཅིག་གིས་རང་གི་ཕ་མེས་ཀྱི་ས་གནས་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༡༠༠༠ ལྷག་གི་བར་ཐག་ཡོད་པའི་ས་གནས་དེ་དག་ཏུ་གནས་སྤོར་བྱས་ནས་འཚོ་བ་རོལ་འདོད་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐབས་ཤེས་སྣ་མང་བཀོལ་ནས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
ཡང་སྙན་ཐོའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ས་གནས་གཞན་དང་གཞན་དུ་གནས་སྤོར་དུ་བཅུག་ཟིན་པའི་རོང་འབྲོག་རྣམས་ཀྱི་མཚེར་ཤུལ་དང་ཞིང་ས་སོགས་རྩ་མེད་བཟོས་ནས་ཕྱིར་ལོག་ས་མེད་ལ། ད་བར་ས་གནས་གཞན་དུ་གནས་སྤོར་བྱས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་ཡག་པོ་མེད་པའི་ཁར། འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་ཧ་ཅང་ཞན་པོ་ཡིན་པས། བོད་མི་རྒན་དར་གཞོན་སོགས་ལ་ལས་ཀ་མི་རག་པར་ཁྱིམ་མིའི་འཚོ་སྣོན་ལ་དཀའ་ངལ་ཕྲད་དེ། ད་བར་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱས་བཅུག་པའི་བོད་མིའི་ནང་ཡིད་སེམས་མགུ་མཁན་དང་འདོད་བློ་ཁེངས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པའི་ཁྲོད། གནས་སྤོར་བྱས་བཅུག་པའི་བོད་པའི་དུད་ཚང་བརྒྱ་ཆ་ ༦༩ ལྷག་གི་འཚོ་བ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་དང་། དུད་ཚང་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ ལྷག་རང་གནས་སུ་ཕྱིར་ལོག་འདོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ནས་ ༢༠༢༥ བར་གྱི་བོད་མིའི་གནས་སྤོར་སྲིད་ཇུས་ནང་། ཉུང་མཐར་བོད་མི་ ༩༣༠༠༠༠ ལྷག་ས་གནས་གཞན་དུ་གནས་སྤོ་འཆར་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ཕྱི་ལོ ༢༠༡༦ ནས་ད་བར་བོད་མི་གྲངས་ ༧༠༩༠༠༠ (བརྒྱ་ཆ་༧༦ ) ལྷག་གནས་སྤོར་བྱས་བཅུག་ཟིན་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ཁོངས་ནས་བོད་མི་གྲངས་ ༡༤༠༠༠༠ ལྷག་གྲོང་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་གནས་སྤོར་དང་། མི་གྲངས་ ༥༦༧༠༠༠ ལྷག་གི་ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེ་བྱས་ནས་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱས་བཅུག་ཡོད་པས། ཕྱི་ལོ ༢༠༢༥ ལོ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གནས་སྤོར་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དེའི་ཁོངས་ནས་བོད་ཀྱི་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་ས་ཡ ༣། ༣༦ ཙམ་གྱི་འཚོ་གནས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཉེན་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསལ་འདུག
ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོ་གཅིག་པུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཉག་ཆུ་རྫོང་དུ་མེ་སྐྱོན་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ལུགས་སོགས་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ས་གནས་གསུམ་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་ ༡༣༦༠ དང་མི་གྲངས་ ༥༩༠༨ ལྷག་གནས་སྤོར་དང་། རྭ་རྒྱའི་མར་སྟེང་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་སྐབས་ཉུང་མཐར་བོད་པའི་དུད་ཚང་བརྒྱ་ལྷག་གནས་སྤོར་དང་། བོད་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་བྲག་དཀར་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་དཀར་མོ་གཡས་འཁྱིལ་རྨ་ཆུའི་འགྲམ་བརྒྱུད་དུ་གཡང་འཁྱིལ་ཆུ་གློག་ས་ཚིགས་གསར་རྒྱག་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ཁུལ་དེའི་ཐང་ནག་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་ ༡༠༨༥ ཡི་མི་གྲངས་ ༤༥༥༤ གནས་སྤོར་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་དང་། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འབྲི་ཆུར་ཆུ་རགས་གསར་རྒྱག་སླད་ཁུལ་དེའི་དགོན་པ་ ༦ གཙོས་ཁུལ་དེའི་འབྲི་ཆུའི་ཤར་ནུབ་ཀྱི་དུད་ཚང་མང་དག་ཅིག་གནས་སྤོར་བྱ་དགོས་པའི་བཙན་བཀའ་བསྒྲགས་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། པདྨ་མཚོ།