ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་སྐབས་བཅོ་ལྔའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བཞི་པ་མཇུག་སྒྲིལ་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་མཇུག་བསྡོམས་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས། སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཚོར་བ་ཤུགས་ཆེན་པོས་གསུངས་བ་དེ་དག དངོས་སུ་ས་གནས་ལ་ཕེབས་རྗེས་ག་འདྲ་ཞིག་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་སོ་སོས་དཔྱད་དགོས་པ་གསུངས་སོང་།
ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༥ དང་ཕྱེད་ཀའི་སྟེང་། སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བཞི་པ་མཇུག་བསྒྲིལ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ནས་ ༢༢ བར་ཉིན་བརྒྱད་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱུན་རིང་། བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དང་། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ལས་བསྡོམས་བསྐྱར་ཞིབ། དེ་བཞིན། ཁྲིམས་བཟོའི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་མཚན་སྲིད་སྐྱོང་ལ་བསྒྱུར་བ་བ་སོགས་གནང་ཡོད།
སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་མཇུག་བསྡོམས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། “ཉིན་དང་པོར་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐོག་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་བཏོན་པའི་ཐོག འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ག་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་མེད་གསུངས་བཞག་པ་རྣམས་རེ་རེ་བཞིན་ཡར་སྤུངས་བ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་འགྲོ་བཞིན་པ་དེ་གསལ་བོ་ཞིག་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མཁྱེན་རྟོགས་ཐུབ་པ་བཟོས་སོང་བསམ་པའི་རེ་བ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། དེང་སྐབས་མང་ཚོགས་ནང་གྲོས་ཚོགས་ལས་རིམ་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་ཡོད་མཁན་ཚོས་ཀྱང་ཐད་ཀར་དྲ་རྒྱའི་ལམ་ནས་གཟིགས་མཁན་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་མཁན་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས། སོ་སོའི་ཐུགས་སྣང་གནང་བ་ནང་བཞིན་གཞན་པ་ཚོར་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ལ་གནས་ཚུལ་ཁྱབ་ཐུབ་པ་དང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གོ་རྟོགས་རང་བཞིན་གྱིས་མཐོ་རུ་འགྲོ་བའི་གནས་བབས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཉིན་བརྒྱད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ལས་རིམ་ནང་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ཁག་བཞི་བྱུང་བའི་ནང་། བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ ༥༡ དང་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་པ་ ༤༡ ཡོད་པ་ཚོར་བསྔོ་སྨོན་ཞུས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་བསམ་བློ་གཅིག་མཐུན་ཡིན་པའི་ཐོག་ནས། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་ཡོངས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མྱ་ངན་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་བའི་སྐོར་གསུངས་ཡོད།
དེ་བཞིན། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས། ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ཉིན་བརྒྱད་ཀྱི་ཁྲོད་ཉིན་ལྔའི་རིང་ལ། དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་གི་ལས་ཁུངས་རེ་རེའི་ལས་བསྡོམས་སྙན་འབུལ་ཐོག སྤྱི་འཐུས་རྣམས་པ་ཚོས་ཐུགས་ཁུར་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ། གནད་དོན་རེ་རེའི་ཐོག་རྒྱུ་མཚན་ཁུངས་ཕེར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་བ་དེ་དག དགའ་སྤོབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར་གསལ་བཤད་དང་སྦྲགས། “ད་རེབ་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་པའི་སྐབས་ལ་ཚོར་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཐོག་ནས་གསུང་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ། དངོས་སུ་ས་གནས་ལ་ཕེབས་པའི་རྗེས་སོ་སོས་ལ་ལས་དོན་ག་འདྲ་ཞིག་སྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད་མེད་ནི། སོ་སོས་སོ་སོར་དཔྱད་པ་བྱས་ན་མཁྱེན་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན། སྔར་ལས་ལྷག་པའི་འགན་འཁུར་དགོས་པ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་འདུག ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་ལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལས་སླ་བོ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེང་སང་སོ་སོའི་ངོས་ནས་འགན་འཁུར་ཏེ་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་དུ་བླངས་ཏེ། མང་ཚོགས་ནང་འོས་སྡུག་རོགས་ཞེས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། འོས་ཐོབ་པའི་རྗེས་ལ་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཕེབས་ཐུབ་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སྤྱི་བའི་ལས་དོན་ལ་དུས་ཚོད་མང་ཙམ་གཏོང་དགོས་པའི་གནས་བབས་ཤིག་རང་བཞིན་གྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་ཀྱི་རེད། དེར་བརྟེན། ད་ལྟའི་བར་དུ་ང་ཚོས་གང་ཐུབ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། མ་འོངས་པར་ཡང་དེ་ལས་ལྷག་ཅིག་དུས་ཚོད་གཏོང་དགོས་པ་དང་འགན་འཁུར་དགོས་པའི་གནས་བབས་ཤིག དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་རྗེས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་བསླེབ་ཡོང་གི་རེད། དེ་དུས་ཚང་མས་ཕྱིར་འཐེན་མེད་པའི་ཐོག་ནས། སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་གང་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། ཚོགས་ཆུང་ནང་སུ་ཞིག་ཞུགས་རོགས་ཞུས་དུས་ཞུགས་ཐུབ་པའི་གནས་བབས་ཤིག་བསྐྲུན་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།” ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་བོད་རྒྱའི་གནད་ཐད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་ལ་ནང་ཁུལ་རྙོག་དྲ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ལྟ་ལྷོ་རྒྱ་མཚོའི་ཆེན་པོའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས། ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་དང་མ་མཐུན་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་དུས། བོད་པའི་གནས་ཚུལ་དེལའང་ཁོ་ཚོས་སེམས་ཚོར་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་ལྟ་གི་རེད་བསམ་གྱིན་ཡོད། དེ་ལྟའི་གནས་སྟངས་ཤིག་གི་འོག་ནས་གཙོ་བོ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་། སྤྱི་འཐུས་རྣམས་པའི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེ་རྒྱ་ནག་མི་མང་ལ་གསལ་བོ་བྱས་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། རྩ་བའི་ང་ཚོའི་ལངས་ཕྱོགས་དེ་རྒྱ་ནག་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་ཤེས་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། མི་མང་གིས་མ་ཤེས་ན་ང་ཚོར་ཕན་ཐོགས་པའི་འགྱུར་བ་དེ་ཡོང་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱི་མེད་པར་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དགོངས་གཞིའི་ཐོག་ནས། བོད་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་སྐད་ཡིག ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ཁོར་ཡུག་བཅས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་དེ། རྒྱ་ནག་མི་མང་དང་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་གོ་བརྡ་གསལ་བོ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་སྟབས། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གཉིས་ཀས་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ། སྤྱི་བའི་ལངས་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཐོག་འགྲེལ་བཤད་དང་མང་ཚོགས་ལ་གོ་རྟོགས་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སྤེལ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་དགེ་མཚན་ཡོད་པའི་སྐོར་གསུངས་ཡོད།
མཇུག་མཐར། ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས། འབྱུང་འགྱུར་གྱི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གསུངས་བཤད་གནད་དོན། “དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དེ་སང་ཉིན་གནང་ཉིན་རེས་གཟའ་མིག་དམར་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་ཉིན་བཞི་རིང་ཚོགས་དགོས་པ་རེད། རྒྱབ་ལོགས་ནས་ཅིག་བྱེད་མི་འདུག་སྐོར་གསུང་མི་འདུག་པར། དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལ་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚང་མས་བློ་རྩེ་བཏོན་ཏེ། ཚོགས་འདུ་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ཞིག་བཟོ་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་རྗེས་ནས་ལས་འགུལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད། སོ་སོའི་ངོས་ནས་བསྒྲུབ་དགོས་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད་བསམ་པའི་ཐོག་ནས། གྲོས་ཚོགས་ཕྱི་ལའང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཞིག་གི་འགན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་འཁུར་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ལ་གཞི་བཅོལ་བའི་ཐོག་ནས། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་རྣམས་ཡིན་ནའང་། རེ་འདུན་བཏོན་ཡ་དེ་ང་ཚོ་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག་གསུང་གི་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་ཆིག་སྒྲིལ་དང་ནུས་པ་མཉམ་ཪུབ་བྱེད་རྒྱུ་དམ་བཅའ་བརྟན་པོ་བཟུང་བའི་ཐོག་ནས། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་ཡོད་པ་དེ་དག་བསྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གསལ་བོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་འགྲོ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་དགེ་ཕན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད།” ཅེས་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། ཚེ་རིང་རྒྱལ།
དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ནུས་སྟོབས་དེ་ཕྱོགས་གང་གི་ཐད་ལ་སྤུངས་ཐུབ་རྒྱུ་རེད་དམ། སླར་ཡང་རྒྱ་ནག་མི་མང་དང་མགོ་གཙོ་དག་ལ་ད་ལྟའི་གཞུང་སྲིད་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཐབས་ལ་འབད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་བ་གོང་མཐོར་གཏོང་བར་བློ་རྩེ་གཅིག་ལ་གཏད་དེ། བསམ་རྒྱུ་གཉིས་སྨན་དང་དྲན་རྒྱུ་འབྲེལ་མོལ་ལས་མེད་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།
ད་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་གཙོ་བཞག་བའི་མྱུར་སྐྱོབས་ཀྱི་དགོས་འདུན་འདི། རྒྱ་ནག་མི་མང་གི་སེམས་རྩ་ནས་མེ་ཁ་གསོ་དགོས་བའི་འདོད་ཕྱོགས་ལྟར་ན། སྔོན་ཆད་ལན་བརྒྱ་ཆད་མཐུད་ཀྱིས་ཞི་མོལ་གང་བྱས་བ་དག འབྲེལ་མོལ་བྱེད་ཡུལ་ནོར་སོང་བ་རེད་དམ། དེ་མིན་་་་རྒྱ་ནག་མི་མང་ཁོ་རང་ཚོ་སྡུག་དོང་ན་ལྷག་བསྡད་ཡོད་པ་བསམ་ན། འུ་ཅག་ལ་བསམ་ཤེས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཀླད་ཆེན་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ད་སྔ་བྱུང་མྱོང་མེད་ལ། སླད་ཡང་རང་ལས་གཞན་གཅེས་ཀྱི་བློའི་ཁྱེར་སོ་ཞིག་ཙི་ནུའི་ཡུལ་ནས་འབྱུང་དཀའ་ཚོད་རེད། ཕྱོགས་ངོས་འདི་ནས་འུ་ཅག་གི་རེ་བ་འབུས་ས་དེ་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོའི་ལས་སྐལ་ལ་ཐུག་འདུག་སྟེ། དོན་དངོས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་འགྱུར་བ་དེ་ད་ལྟའི་པེ་ཅིན་མཁར་གྱི་སྲིད་ལུགས་འདིའི་འབོག་ལུག་རྗེས་སམ། མགོ་རྟིང་སློག་རྗེས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དམངས་གཙོ་དེ་ཡིན་མི་སྲིད། རྒྱ་ནག་གི་འགྱུར་བ་ནི་ད་ལྟའི་སྲིད་ལུགས་འདིའི་སྐྱི་པགས་ཙམ་བརྗེས་ནས་འཛམ་གླིང་ཟླུམ་པོ་འདི་སྒང་གི་ཆེ་མཐོང་རེག་ཐབས་ཙམ་ཞིག་གམ། གཡང་གཟར་ན་གོས་ཆགས་ཤོར་ཡོད་པའི་ད་ལྟའི་སྲིད་ལུགས་འདི་ག་ལེར་བདེ་ས་ཞིག་འདྲུད་འདོད་པ་ཙམ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ཉག་གཅིག་སྟེ། རྒྱ་ནག་མི་མང་གི་སེམས་ན་ད་ལྟའི་པེ་ཅིན་སྲིད་གཞུང་ལ་རྒྱབ་གཏད་རྗེས། སུ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་མཐོར་འདེགས་བྱེད་ཐུབ་མིན་དོགས་བློས་ཁེངས་ནས་ཡོད་ལ། ཐ་ན་ཙི་ནུའི་་མཐའ་འཁོབ་གྱི་མི་རིགས་དག་སུ་ཞིག་གིས་བཅུམས་དགོས་བར་བསམ་པའི་དོགས་པ་ཡང་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པ་རེད།
འཚོགས་འདུས་ཐོག་འདྲ་ཆགས་སེ་རེ་བཤད། དོན་ལག་ལེན་རང་སྣང་གང་དྲན་དཀྲུགས་ཤིང་དང་སྒེར་དོན་ཁོ་ནས་སྐྱེལ་མཁན་ཚོ་གཙང་བཤགས་དགོས་རྒྱུ་ཉག་གཅིག་རེད་ སྤྱི་འཐུས་འཚོགས་ཁང་ནང་བོད་ཀྱི་བསྒྲིག་འཛུགས་དང་༧གོང་ས་མཆོག་ཟེར་དུས་མིག་སྤུ་ཟིམ་ཟིམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཆེ་མདོག མི་བདེན་པ་ནི་ས་རིལ་ཐང་གསལ་རེད།