མཚམས་རེར་ཡི་གེ་ལས་པར་གྱིས་གསལ་བཤད་ལེཊ་པ་བྱེད་ཐུབ།

པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་པ་ལྕམ་ཨན་ཎེ་ཐོ་མ་སེ་ཌོ་ཎཱ་ལགས་ཀྱིས་ཁོང་མོའི་ཁྱིམ་བརྒྱུད་ཀྱི་མི་རབས་གསུམ་གྱིས་མུ་མཐུད་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཐུབ་པར་དགའ་སྤྲོ་དཔག་མེད་བྱུང་ཟེར།

དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠།༠༠ ཐོག་གངས་སྐྱིད་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་ལོ་ཝེལ་ཐོ་མ་སེ་ཕ་བུ་གཉིས་(Lowell Thomas and Lowell Thomas, Jr.) བོད་དུ་བསྐྱོད་པའི་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་ལ། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་མཆོག་གི་དབུས་བདེ་སྲུང་བཀའ་བློན་མཆོག་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གི་གཙོས་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་ཆུང་རྣམ་པ། དེ་བཞིན་དོན་གཉེར་ཅན་གྱི་ཕྱི་རྒྱལ་བ་དང་བོད་མི་ཁག་ཅིག་བཅས་མི་གྲངས་ ༢༠ ཡས་མས་འཛོམས་འདུག

མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་པར་པ་ཐོ་མ་སེ་གཞོན་པའི་ (Lowell Thomas, Jr.) བུ་མོ་ཨན་ཎེ་ཐོ་མ་སེ་ཌོ་ཎཱ་གྷེ་ (Anne Thomas Donaghy) དང་དཔེ་མཛོད་དྲུང་ཆེ་ངག་དབང་ཡེ་ཤེས་ལགས་གཉིས་ཀྱི་སྣེ་ལེན་འོག སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་དབུ་འབྱེད་གནང་རྗེས། སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ་དང་དོན་གཉེར་ཅན་ཚོས་པར་རིས་ཁག་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོས་གཟིགས་ཞིབ་གནང་རྗེས། དཔེ་མཛོད་དྲུང་ཆེ་ངག་དབང་ཡེ་ཤེས་ལགས་སུ་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་གནང་དགོས་དོན་གང་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། ང་ཚོས་འགྲེམས་སྟོན་འདིའི་ནང་གི་པར་རིས་མང་པོ་ཞིག་བོད་མི་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་མཐོང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་ལོ་ཝེལ་ཐོ་མ་སེ་ཕ་བུ་གཉིས་བོད་དུ་ཕེབས་ནས་རླུང་འཕྲིན་རྒྱང་སྲིང་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སྐུ་པར་མང་པོ་བརྒྱབ་སྟེ། ད་བར་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་འགྲེམས་སྟོན་མ་བྱས་པར་ནང་ལ་ཉར་ཚགས་གནང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་ན་ནིང་ནས་འཆར་གཞི་བསྒྲིགས་ནས་འབྲེལ་བ་ཞུས་པ་ལྟར། ཁོ་ཚོས་ཚུར་པར་ ༡༠༣ བཏང་ཡོད་ཀྱང་འགའ་ཤས་རྙིང་པ་ཆགས་ཏེ། ང་ཚོའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཀྱིས་གློག་ཀླད་ནང་གཙང་མ་བཟོ་དགོས་པ་དང་། ཁ་ཤས་ཤིག་གཡུག་དགོས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་གཞན་ཚང་མ་འདིར་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ད་བར་བོད་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཚོས་པར་རིས་འདི་དག་གི་ཁྲོད་ནས་མང་པོ་ཞིག་གཟིགས་མྱོང་མེད་སྟབས། ང་ཚོས་འདིར་ཡོད་པའི་བོད་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བར་གཟིགས་འབུལ་ཞིག་ཞུས་ན་བསམ་སྟེ། འདས་པའི་ལོ་གཅིག་ཙམ་འཆར་གཞི་བཏིང་སྟེ་འགྲེམས་སྟོན་འདི་མགོ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པས་ད་བར་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་གནང་མཁན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་རྒྱུ་མཚན་དང་ཁྱད་ཆོས་གང་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲེམས་སྟོན་འདི་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། གཅིག་ནས་པར་རིས་འདི་ཚོ་རྙིང་པ་ཡིན་ཡང་། ང་ཚོས་མཐོང་བ་དེ་གསར་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། གཉིས་ནས་པར་རིས་འདི་ཚོའི་ནང་བོད་ནང་འཛུལ་ཆོག་པའི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་སྟབས། འདིས་ག་རེ་ཁུངས་སྐྱེལ་གྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ སྔོན་ལ་ང་ཚོ་བོད་རང་བཙན་གཙང་མ་ཡིན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པས་པར་རིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་མཁན་ལོ་ཝེལ་ཐོ་མ་སེ་གཞོན་པའི་བུ་མོ་ཨན་ཎེ་ཐོ་མ་སེ་ཌོ་ཎཱ་གྷེ་ལགས་སུ་འགྲེམས་སྟོན་འདི་གནང་བ་བརྒྱུད་ཚོར་སྣང་ག་རེ་བྱུང་དྲིས་པར་ཁོང་མོས། ད་ཐེངས་ཀྱི་པར་རིས་འགྲེམས་སྟོན་འདི་མི་མང་པོས་མཐོང་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས་སེམས་ནང་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་དང་བོད་མིའི་ལོ་རྒྱུས་གང་ཐུབ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་བཅངས་ཏེ། ངའི་སྤོ་ལགས་དང་པ་ལགས་རྣམ་གཉིས་བོད་དུ་གདན་ཞུ་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་བོད་རྒྱ་འོག་ཏུ་ཚུད་མེད་སྟབས། བོད་ནང་བོད་མི་མ་གཏོགས་མེད་པ་རེད། ངའི་པ་ལགས་ནི་རླུང་འཕྲིན་རྒྱང་སྲིང་གནང་མཁན་དང་། པར་པ་དང་གློག་བརྙན་བཟོ་མཁན་བཅས་ཡིན་སྟབས། ཁོང་གིས་གློག་བརྙན་བཟོས་ཡོད་པ་མ་ཟད་ད་ལྟ་འདིར་སྟོན་བཞིན་འདུག ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་༧གོང་ས་མཆོག་མཇལ་ནས་ཨ་རིར་ཕྱིར་ལོག་བྱས་རྗེས། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ལ་བོད་ནི་གནས་མཆོག་དང་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་མི་རྣམས་ནི་ཆོས་དད་ཆེ་ལ་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་ཡོང་བར་ཕུགས་འདུན་བཅང་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་མི་མང་ཚོས་ཤེས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་འཁོད་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད། ད་བར་ལོ་ངོ་ ༦༥ ཙམ་ཕྱིན་ཡོད་ཀྱང་། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་ད་དུང་འགྱུར་བ་ཕྱིན་མེད་པ་རེད། ད་ལྟ་ད་དུང་ཡིན་ཡང་ང་ཚོའི་ནང་མིས་མུ་མཐུད་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཐུབ་པར་དགའ་སྤྲོ་དཔག་མེད་བྱུང་། ང་ལ་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གི་པར་རིས་འདི་ཚོའི་ནང་རྒྱ་མི་གཅིག་རྐྱང་མེད་པར་བོད་རིགས་ཤ་སྟག་ཡིན་སྟབས། འདི་ཚོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་འགྲེམས་སྟོན་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པའི་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་འགྲེམས་སྟོན་མ་བྱས་གོང་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་འགྲེམས་སྟོན་བྱ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། སློབ་མ་ཚོར་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་བྱུང་། ངས་སྐབས་རེ་ཡི་གེ་ལས་པར་རིས་ཀྱིས་གསལ་བཤད་ལེགས་པ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པས་པར་རིས་འདི་དག་ཁྲོད་ནས་ཁོང་མོས་དགའ་མོས་ཆེ་ཤོས་བྱ་ཡུལ་གང་ཡིན་དང་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་དྲིས་པར་ཁོང་མོས། འགྲེམས་སྟོན་འདིའི་ནང་གི་༧གོང་ས་མཆོག་བཞུགས་ཁྲིར་བཞུགས་ནས་བཞད་མོ་བཞད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། པ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། ཁོང་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་མཇལ་ཁ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་སྐབས། ༧གོང་ས་མཆོག་སྒམ་པོ་ཞིག་ཡིན་གྱི་རེད་བསམས་སོང་ཡང་། སྐུ་དངོས་སུ་མཇལ་སྐབས་བཞད་མོ་རྐྱང་རྐྱང་བཞད་ནས་བཞུགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། པ་ལགས་ཧང་སང་བྱུང་གསུངས་ཀྱི་འདུག་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཁོང་ལ་མཛད་སྒོའི་པར་བརྒྱབ་བཅུག་བྱུང་གསུངས་ཀྱི་འདུག ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

མཇུག་ཏུ་གསར་འགོད་པས་གཟིགས་མོ་བ་རིག་འཛིན་སྒྲོལ་མ་ལགས་སུ་འགྲེམས་སྟོན་འདི་གཟིགས་རྗེས་ཚོར་སྣང་ག་རེ་བྱུང་དྲིས་པར་ཁོ་མོས། འགྲེམས་སྟོན་འདི་བལྟས་རྗེས་དགའ་སྐྱོ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་། སྐྱོ་པོ་ག་རེ་བྱུང་ཟེར་ན། སྤྱིར་བཏང་ལུང་པ་ཟེར་བ་དེ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ལུང་པ་སྐྱོ་པོའི་ཐོག་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཡོད་སྟབས་སེམས་པ་སྐྱོ་ཡི་འདུག དགའ་སྣང་ག་རེ་བྱུང་ཟེར་ན། པར་རིས་འདི་ཚོའི་ནང་ངའི་སྤུན་མཆེད་ཀྱི་པར་རིས་དེ་འདྲ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག་པས་སེམས་ལ་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་བྱུང་། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ཡང་གསར་འགོད་པས་གཞོན་སྐྱེས་དང་མང་ཚོགས་ཚོས་འགྲེམས་སྟོན་འདི་གཟིགས་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཕན་ཐོགས་ག་རེ་ཡོང་གི་རེད་དྲན་གྱི་འདུག་དྲིས་པར་ཁོ་མོས། ལོ་གཞོན་དང་ངའི་ལོ་ཚོད་བོད་ཀྱི་སྐོར་ཡག་པོ་མ་ཤེས་མཁན་སུ་ཡིན་ནའང་རེད། སྔོན་མ་བོད་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་སྐུ་པར་འདི་ཚོར་བལྟས་རྗེས། ཏོག་ཙམ་ངོ་སྤྲོད་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག་ཀྱང་། ངས་སྐུ་པར་ཙམ་མིན་པར་འདི་དང་མཉམ་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་མེད་པ་ཡིན་ན་ཕན་ཐོགས་ཞེ་དྲགས་ཡོད་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག

གསར་འགོད་པས་བོད་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཟླ་བ་ལགས་སུ་བོད་མ་ཤོར་གོང་གི་པར་རིས་འདི་ཚོ་མཇལ་དུས་ཚོར་སྣང་ག་རེ་བྱུང་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་རབས་སྔོན་མ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་ཁོ་ཚོར་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ངས་པར་འདི་དག་ལ་བལྟས་རྗེས་བདེན་པ་ར་འཕྲོད་དེ་བོད་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་གསལ་པོ་མཐོང་ཐུབ་ཀྱི་འདུག ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།